Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| )де6и сын тарихы
573 fter day, the Kazakh masters of words sound the alarm by publishing their articles on this topic on ages of contemporary periodicals. Literary criticism seeks to identify the necessary methodological oundations of art expression. The spiritual problems o f the Kazakh society are discussed openly, followed the democratic evelopment path. In recent years, in the literary criticism is debated hotly critical issues - the era ictates the agenda: what is literature, in what direction should it develop, the state o f literature in the lobalization era, postmodernism and Kazakh literature - these are incomplete list of such questions, lodem Kazakh literary criticism, freedom and liberty are inherent. Sometimes, in consequence of tis biased opinions, unreasonable arguments are appeared in the society. Despite these negative phenomena, which are regular in the initial period of independence, the Kazakh literary criticism copes successfully with their tasks, was entrusted to it by the requirements f the modem era. The publications of such fundamental works, what is the two-volume «History of le Kazakh literary science» (2005-2009), ten-volume «History o f the Kazakh literature» (2008-2010) ! permitted to detect long-term possibilities o f the modem Kazakh literary criticism. 574 Дандай ЫСКАКУЛЫ OZET Toplumsal hayatm geli§mesi tenkit sanatimn geli^mesiyle direk baglantili ise edebiyatin geli§mesi de tenkit sanati ile direk baglantihdir. Kazak edebiyatinm ele§tiri tarihi eskilerden ba$layarak toplumun geli§mesiyle beraber geliferek edebiyatin, ilmin, yaymin birle§tigi yerde hayati ara§tinp, eksiklikleri ile fazlaliklanm ara§tinp, degerlendirip okurlann edebiyati dogru anlamalanna yardimci olarak edebi - ilmi - yayinsal fali^malann, toplumsal baki§in bir dali olarak uzun yol katetti. Kazak edebi tenkidinin kaynagi sozlii edebiyat omeklerini olu§turan halk kiilturiimin temelinde- dir. Agizdan 9 ikan soze onem veren kazak halkimn manevi hayati asirlarca devam eden bu edebi mirasimizda dersek fazla olmaz. Soz sanatiyla ilgili derin dii§iincelere sozlii edebiyatimizda, eski devirlerdeki ta§ yazilarda, §airlerin §iirlerinde rastlamak miimktin. Toplumsal hayatin geli§mesiyle ilim de geli§ti. Kazak tinlulerinden §.Ualihanov, I.Altinsarin, A.Kunanbayev gibi aydmlann eserlerinde de edebiyatla ilgili kaydadeger fikirleri bulabiliriz. Edebi tenkid basin yayinla hayat bulur. 19. asnn ikinci yansinda ?ikmaya ba§layan «Turkistan vilayeti» gazetesi, «Dala vilayeti» gazetesinde Kazak edebiyati ile ilgili yazilan yazilann ele§tirisel yonti vardir. Sonradan «Aykin» dergisi ile «Kazak» gazetesi Kazak edebi tenkidinin olu§masina neden oldu. Bu gazete dergilerde yayinlanan makalelerde edebi tenkid dali tur olarak da du§unce olarak da geli§erek temelleri atildi. Ala§ci edebi tenkid olarak bilinen bu dalin onemli temsilcileri A.Baytursunov, M.Dulatov, M.Cumabayev, vs. Yazdiklan ele§tirel makaleleri guntimtize kadar degerini kaybetmedi. 1917 yilinda Rusyada ger^ekle^en bol§evik devrim yeni bir devrin, yani sosyalist bir toplumun olu^acagimn ba§langici idi. Toplumsal degi§ikliklerle beraber milli hayatimizda da buyuk degi§ikli§kler meydana geldi. Yeni sistem edebiyata ve tenkide yeni §artlar koydu. Boylece edebiyata sosyal real- izm yontemi uygulandi. Sadece sosyalizm fikrini yaymaya, i^ilerin toplumsal geli§menin ana gucu oldugunu yazmaya zorlayan bu sistem edebiyati tek bir yolda yiirumeye zorladi. Bunun di§mda fikir beyan edenler siiruldti. §air yajadigi donemin taraftaridir diye tanilip eskide ya§ayan tiim Kazak жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|