Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
B ip жылдан аса уакытка созылган айтыстыц 6 ip
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- KefleMfli айтыс макалаларын жазды. niKip алысуда С.Муканов полемикальщ макаланыц m e 6 e p i р етв д е коршдь IliKip
| B ip
жылдан аса уакытка созылган айтыстыц 6 ip жагында йрльжарымдар болмаса, Heri3iHeH С.Муканов болды да калгандарыныц деш оныц n k ip n e p iH e карсы шыкты. Осы айтыста Сэбит ез ойларын дэлелдеп, «Керкем эдебиет туралы», «Кошкеге жауап», «Керкем эдебиет туралы корытынды niKipiM», «Байдыц толгагы», «Эрюм езшше ойлайды» деген KefleMfli айтыс макалаларын жазды. niKip алысуда С.Муканов полемикальщ макаланыц m e 6 e p i р етв д е коршдь IliKip алысуга Э.Бэйдшдин, К-Кемецгеров, Е.Алдоцгарулы, Ж.Сыздыков, Екеу, Ы.Мус- тамбаев, Ш .Токжттовтер катысып, келел1 ойлар 6 mflipfli. Бул айтыс жиырмасыншы жылдар- дагы эдеби-сыншыл ойлардыц epiciH кецейт 1 п, жаца бшктерге шыгарган efleyni окига болды. С.Мукановтыц макаласына алгаш ун коскан Э.Бэйдшдин едь Ол «Ецбекш1 казакта» (9.XI.1926) «Казак эдебиет! Ka 3 ip кандай дэу!рде» деген макаласын жариялап, сол тустагы эдебиет 1 м!зд 1 н кандай багытта, кандай сарынмен дамып келе жатканы жайлы пш рлесть Эбд1рахман Жусшбек пен TkeHHin «Ак жол» газетшде жарияланган «Казак эдебиет1 Ka 3 ip куйректк (сентиментализм), сарындамальщ (романтизм) дэу1ршде болуга raic. Ендеше, сыншылдыктан да кутыла алмайды. Нагыздык (реализм) flayipi Ka3ipri турмыска аналардай кабыса коймас, казак табигаты, жалпы турмысы жеке реализмд! кетермейд!. Ka 3 ip сенти- Эдеби сын тарихы 65 ментализмнен, романтизмнен кол узуге болмайды» - деген пш рлерш е карсылык бищ редь « 0 дебиет 1 м 1 зд 1 романтизм дэу 1 ршде деушшердш адаскандык. Эдебиепм 1 з романтизм дэуь ршде емес, кешпел 1 дэу 1 рде. Бул дэу 1 рде кебпйсе нагыздык пен тецкергспп сарындамалык багыттар есеюге тшс... Осыны тусшген б1рсыпыра жазушыларымыз сентиментализм, роман- тизммен эуешленбей, казак ецбекшшершщ Ka3ipri турмысын шынайы да дэл суреттеп, шын- дыкты айкьш елестететш, ашык тшек айтатын нагыздык (реализм) багытга калам тербеп жур. Бурынгы, сонгы, осы кунп ем !рлк деректерден туатын алдагы жетнгпк турмысты сурет- тейтш тенкеркшш сарындамалык багытындагы эдебиет журнактары да дамып келедь Алдагы уакытта осы багыттар узецп кагыса керкеймек» - деген н еп зп ой туйшдерш бщдаредь К-Кемецгеров Сэбитгщ пшрлерше мулдем келкпейтш дтн бщщрда. Кошке алдымен Сэ- биттщ «Кейес уюмеп орнаганнан 6 epi алты жыл шпнде казак эдебиеэтнде ештече ктелшген жок» деген узщщ-кесвдц пш рш е «Басканы байкамаса да, кермесе де Бешмбет пен Сэкещц керу керек ед 1 , басылган пьесаларды, эцпмелерд 1 , газет-журналдардагы эщтмелерд 1 керу керек едЬ> (К-Кеменгеров. Керкем эдебиет туралы. «Ецбеюш казак», 1.XII.1926) - деп, б1рден шабуылга шыккан. Сэбиттщ жазушыларга уйым керек дегенш гана колдаган да баска птарлерш ултшылдык тургыдан жокка шыгарады. «Сэбитон ултшылдардьщ керкем эдебиеп кеп басылып Kerri деген байбаламына ултшылдар газетте юнэл 1 болса да басылган ютаптарга юналп емес шыгар деп жауап беруге болады. Шыгарма ашыктан-ашык тенкеркке карсы впмд! болмаса, оган бостаншылык беру керек» - деп, ултшыл эдебиетп, оньщ кернекп е к ш Магжанды орынсыз сындардан арашалайды. Кошкенщ ойынша, «Казак эдебиетше тойып сейретш кун аш туган жок. ¥лтшылдардш кеп болса, керкем дт ушш басылган шыгар». Осындай ретпен М.Дулатовтьщ «Оян, казагын» сынаганын да теркке шыгарды. «Неш болса да орнына, заманына, жагдайлар- га карай багалау керек» - деп, тарихшылдык n k ip iH усынады. Кошке эдебиетке саясаттыц араласуына карсы. «Егер маркснпл суретпп айткандарын программа баптарына сэйкес жазуды ойласа, онда cyperi жойылады, сез мэнер 1 бузылады, yriT жагы сорайып турады. Мундай шыгарма оцай жолмен эсер бермейдь Елйспрш экете ал- майды... Kiciinin бол, ецбекппл бол, ецбеюшлермен отгас бол, 6ipaK жазган кезде ез журегщмен жаз. Ел кедешн жандандыру, саналандыру ушш юшкене упттен де керкем жазу пайдалы». Бурынгы niicip айтушылар казак эдебиетш сентиментализм, идеализм, романтизм, реализм агымдарына белш келсе, Кошке «калыптаскан ею агым бар: 6 ipeyi - кедейшшдш - ептшлдйе, eidHmici - букаралык» - деп керсетеда. Осы ею багытгагы акьш-жазушылардьщ непзп пшрлер1 косылмаса да 6 ip уйымга Kipin, жумыс жасаса, ецбектершщ ж е м к п боларына cemMi мол. Эрине, тасы ерге домалап келе жаткан С.Муканов езш щ адресше айтылып жаткан сын- дарга келке алмады. 1927 жылдыц басында «Керкем эдебиет туралы корытынды жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|