З. Ж. Тасмағамбетова ХІХ ғасырдағЫ Қазақ Әдебиетінің тарихы
Гипербола (ұлғайту, грекше hyperbole – үлкейтілген, қомақты). Литота
жүктеу/скачать 0,86 Mb. Pdf көрінісі
|
| Гипербола (ұлғайту, грекше hyperbole – үлкейтілген, қомақты).
Литота (кішірейті, грекше litotes – қарапайым, қораш). Фигура (айшықтау, латынша figura – келбет, бейне) – сөз тіркестерін дағдылы синтаксистік қалыптан гөрі өзгешелеу ораммен, айрықша айшықпен құру. Арнау – адамның, яки ақынның өзіне не өзгеге, кейде тіпті жалпы жұртқа арнайы тіл қатуы, көпшілікке қайырыла сөйлеуі, олармен іштей кеңесуі. Ахмет Байтұрсынов үш түрге бөлген: жарлай арнау, сұрай арнау, зарлай арнау. Қайталау – сөз әсерін күшейте отырып, оқырман назарын айрықша аударғысы келген нәрсенә не құбылысты бірнеше мәрте қайталап, айтар ойды, ұқтырар сырды ұғымға мұқият сіңіре түсу. Түрлері: жай қайталау, еспе қайталау, анафора, эпифора. Антитеза (шендестіру, грекше antithesis – қарама-қарсылық) – бір-біріне кереғар өқбылыстарды, мән-мағынасы әр тарап ұғымдарды, түрі-түсі әр бөлек нәрселерді өзара бетпе-бет қою арқылы бұлардан мүлде басқа бір құбылыстың, ұғымның, нәрсенің суретін, сыр-сипатын, кескін-кейпін анықтау, аңғару, елестету. Градация (асқақтату, латынша gradation – бірден-бірге күшейе беру) – алдыңғы сөзден соңғы сөзді, алдыңғы ойдан соңғы ойды, алдыңғы құбылыстан соңғы құбылысты асыра, асқақтата түсу. Инверсия (сөз орнын ауыстыру, латынша inversion – орын өзгерту, төңкеру) – прозалық, әсіресе поэзиялық шығармаларда сөздердің әдеттегі грамматикалық түзілу тәртібінен тыс, орындарын ауыстырып, өзгеше тіркестер құру. Эллипсис (грекше ellipsis – түсіріп тастау, аттап айту) – сөйлем ішінде немесе өлең шумағында атап айтпаса да түсінікті кейбір сөздерді әдейі жазбай тастап кету. Егіздеу (параллелизм, грекше parallelos – қатар жүру, қатынасу) – екі ұдай нәрсені, құбылысты, ұғымды, сезімді қатар қойып, жұптап суреттеу. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|