О первом боевом крещении
– Первое боевое крещения я получил примерно через
неделю, попав под обстрел реактивных снарядов и ДШК.
Адаптировался быстро, но если честно, то в первые дни
был немного растерян. Состояние ступора длилось не-
долго, но оно было. Очевидно, сыграло чувство самосо-
хранения, – говорит полковник в отставке Фалеев.
В сложных ситуациях приходилось действовать хлад-
нокровно и решительно, а иногда и дерзко. В какойто
момент наступило состояние презрения или безразличия
к своей смерти. Там необходимо было действовать так,
как тебя учили преподаватели в АВОКУ, и конечно опи-
раться на опыт и советы более опытных сослуживцев.
Среди наставников особенно запомнились начальник
штаба дивизиона майор А. Ковальчук, командир батареи
старший лейтенант В. Голубенко, командир взвода лей-
тенант Н. Пилигушко. Это были высококлассные офи-
церыартиллеристы, а главное, смелые и в то же время
А шурАви
снится
АфгАн
А шурАви
снится
АфгАн
чуткие и заботливые люди по отношению к своим под-
чиненным и сослуживцам.
В памяти хранится случай, который произошел в про-
винции Кандагар во время боевой операции «Юг87». В
один из дней 9 автомашин с боевым запасом артиллерий-
ских снарядов заняли огневую позицию. Особенностью
было то, что мы стояли на минном поле. Конечно, пред-
варительно это место было прочищено минным тралом,
так что передвигались по оставленному гусеничному
следу танка.
Военнослужащие спецназа и десантноштурмовых
подразделений зачищали «зеленку» вдоль реки Арга-
стан, в полуторадвух километрах за минным полем на-
ходился полуразрушенный кишлак Мулладосит. Внезап-
но на нас обрушился шквал огня со стороны развалин
кишлака. Моджахеды вели минометный огонь, стреляли
из ДШК и безоткатных орудий. Мы ответили орудийным
огнем. К счастью, при этом обстреле потерь среди лич-
ного состава и техники не было. Во время перестрелки
мы обратили внимание на то, что миномет вел пристре-
лочный огонь в первую очередь по автомобилям груже-
ным боеприпасами. Посовещавшись, приняли решение
создать для противника ложную цель, отвлекая тем са-
мым его внимание от мест, где находился личный состав
и боевая техника. Ночью боеприпасы разгрузили с ма-
шин и выложили на грунт. Штабеля из пустых снаряд-
ных ящиков выстаивали на виду противника, в стороне
от занятых позиций. Полевую кухню зарыли в землю на
двухметровую глубину. Горячую пищу ели ночью, днем
перешли на сухой поек.
Хитрость удалась. Последующие двое суток мино-
меты вели огонь по пустым ящикам, пока не раскрыли
нашу хитрость – после нескольких попаданий в ложную
цель.
Боевой опыт подсказывал, что моджахеды нанося
кратковременные неожиданные огневые полеты скрыва-
лись в карызах (водные коммуникации под землей, кото-
рые тысячелетиями существовали во всех прибрежных
районах рек), а там для нас они были неуязвимы. На чет-
вертые сутки появились раненые (трехсотые). По докла-
ду фельдшера, я понял, что одному из них необходима
профессиональная медицинская помощь. Будучи стар-
шим, я принял решение отправить раненных на «броне»
в Кандагарский военный госпиталь, и это несмотря на
сумерки. Но подругому никак, так как в ночное время
передвижение техники было запрещено. Для меня на тот
момент стояла одна задача – не допустить боевых потерь,
поэтому о последствиях я думал в последнюю очередь.
Риск мой был оправдан и вознагражден известием, что
раненые доставлены благополучно, им оказана своевре-
менная помощь и их жизни ничто не угрожает.
Когда подводились итоги этого этапа боевой опера-
ции, то в полку, мягко говоря, меня пожурили за само-
вольство. Зато при подведении итогов в дивизии меня
отметили, мол, не побоялся ответственности и сохранил
жизнь военнослужащим.
Всегда было и будет, что командир любого уровня и в
мирное и военное время принимает всевозможные меры
для того, чтобы сохранить жизнь и здоровье своих под-
чиненных.
В этом году мы отмечаем 27ю годовщину вывода
войск из Афганистана. Сейчас мы открыто вспоминаем
о трудностях и проблемах, которые приходилось решать
там – за речкой. Но как бы там ни было, главное, что был
с честью и достоинством выполнен долг перед Родиной.
Тема Афганской войны – как мелодия забытой песни,
тронула все душевные струны постсоветского народа.
Она тянется к нам сквозь долгую ветвь истории, оста-
ваясь таинственной и драматичной. Но она будет жить
в нас, пока жива память о тех, кто пожертвовал жизнью,
исполняя интернациональный долг на афганской земле.
Пока среди нас те, кто помнит ту войну. И пока афган-
ская земля снится тем, кого называли шурави.
Старший лейтенант Дарын СЕИТОВ,
г. Алматы
Мужество
24
Эхо войны
25
Школу
Афганиста-
на прошли многие наши
военнослужащие,
слу-
жившие во Внутренних
войсках. В той войне они
показали себя подлинны-
ми интернационалиста-
ми, патриотами. Сейчас
они узнают друг друга с
полуслова, по какому-то
особому,
неуловимому
«афганскому» взгляду,
жесту, суждению.
Один из них – старший
прапорщик в отставке Вла-
димир Иванович Самар-
ский, всю свою жизнь посвятивший служению Отечеству.
Он никогда не искал в жизни легких путей, да и прямые
дороги ему редко встречались. Подтянутый, приятное во-
левое лицо, доброжелательная улыбка, подкупающая про-
стота в обращении – в этом весь он.
Жизнь Владимира Ивановича –пример беззаветного
служения своей Родине, ведь почти 25 лет он самоотвер-
женно служил в рядах вооруженных защитников.
После окончания школы Владимир и некоторые его
земляки были призваны для прохождения срочной служ-
бы в составе группы советских войск в танковых войсках
Польши. Здесь в течение трех лет службы он был води-
телем командира бригады. Командование всегда отмечало
его трудолюбие, дисциплинированность, высокий интерес
к делу. Служить же во Внутренних войсках Владимир Ива-
нович начал в 1976 году. Этот период его армейской жиз-
ни совпал с событиями, которые происходили в соседнем
Афганистане. Тогдато его и направили в Афганистан в
составе спецгруппы для обучения молодых солдат, водите-
лей БТР. И здесь Владимир Иванович, не жалея ни сил, ни
времени, отдавал всего себя службе. Его не страшили ни
трудности, ни проблемы, ни, как говорят военные, внезап-
но возникавшие боевые задачи, он пользовался большим
уважением среди товарищей.
В августе 1980 года Владимир Иванович прошел отбор
для отправки в Демократическую Республику Афганистан.
Отбор проходил в Москве на базе 36й дивизии Внутрен-
них войск. Уже оттуда он был направлен в Ташкентскую
дивизию Внутренних войск, в учебный пункт поселка Дар-
баз, где проходили учебнотренировочные сборы. 8 сентя-
бря 1980 года на самолете ИЛ76 он прибыл в город Кабул,
служил в 4й группе спецотряда «Кобальт», которая дисло-
цировалась в городе Газни.
Группа занималась сбором разведывательной информа-
ции о бандформированиях, при этом была развернута аген-
турнооперативная работа по сбору информации у населе-
ния. С созданием местного МВД (Царандоя) в марте 1981
года старший прапорщик Самарский вернулся на Родину.
– Наша группа работала совместно с органами вну-
тренних дел МВД и государственной безопасности Афга-
нистана, – рассказывает Самарский. – Мы сопровождали
колонны, выполняли боевые задачи. Удивлялся, откуда
у моих сослуживцев столько отваги и мужества. Впечат-
ления о службе остались на всю жизнь. Высок был наш
патриотизм. Об опасностях и не думали. Мы выполняли
интернациональный долг, оказывали помощь афганскому
народу.
Где бы Владимир Иванович ни служил, он всюду оста-
вил о себе хорошую память и добрый след. Работающие с
ним люди ценили его за высокий интеллект, за умение най-
ти подход к любому, за понимание и дружескую помощь. У
него был огромный авторитет среди коллег, сослуживцев.
Своим богатым опытом и наблюдениями он делится с
подрастающим поколением, активно ведет военнопатри-
отическую работу в воинской части 6506, занимая долж-
ность заместителя председателя Совета ветеранов воин-
ской части 6506.
Старший прапорщик Владимир Самарский всегда был
на самых сложных участках служебнобоевой деятельно-
сти. Его заслуги не остались без внимания. Свидетельство
его неутомимой работы – многочисленные награды, среди
которых нагрудные знаки «За отличие в службе» от Прези-
диума Верховного Совета СССР, «Отличник службы На-
циональной гвардии», юбилейные медали «20 лет со дня
вывода советских войск из Афганистана», «25 лет со дня
вывода советских войск из Афганистана», «За заслуги в
службе», «Защитник Отечества» от общественного объе-
динения «Боевое братство», «Ветеран боевых действий»
от Комитета по делам воиновинтернационалистов при
Совете Глав правительств – участников СНГ, «70 лет Вели-
кой Победы» от Российского наградного комитета, медаль
имени С. Рахимова, ценные подарки от Министра вну-
тренних дел СССР, Главнокомандующего Внутренними
войсками МВД Республики Казахстан, а также почетные
грамоты и благодарственные письма.
Каждая из этих наград принадлежит ему по праву, так
же, как большое уважение всех, кому довелось служить с
ним когдато, и тех, кто находится рядом сегодня. Об этом
говорят его боевые товарищи, верные друзья, сослужив-
цы – старшие прапорщики В. Клязьмин, В. Каминский,
Ю. Лысенко, В. Шагеев, полковник запаса М. Жусупбаев
и многие другие.
Старший прапорщик в отставке Владимир Иванович
Самарский и на «гражданке» остался солдатом, верным
Внутренним войскам. История Родины, история Внутрен-
них войск – это и его история. В достижениях нашей части
есть скромный, но весомый вклад, внесенный ветераном
Самарским.
Нынешнему поколению есть на кого держать равнение.
Это наши ветераны, вдохновляющие на новые свершения.
Альфия АХМЕДЖАНОВА,
г. Шымкент
к нам тянется сквозь годы
АфгАнистАн
26
Әскери әулет
Ұлы дала төскейін тұлпар тұяғымен дүбірлеткен
баһадүр бабаларымыз үздік соғыс өнерінің арқасында
жарты әлемді табанының астына салғанына ақбас та-
рих куә. Сол баба қазақ ұлын да, қызын да жастайынан
ержүрек те батыл, тура да шыншыл, намысқой етіп
тәрбиелеген. «Малым-жанымның садағасы, жаным -
арымның садағасы» деген дана да дара халқымыз жері,
елі, ары үшін қандай жауға да қасқайып қарсы тұра
білді. Бүгінде, төрткүл дүниені тізгінінде ұстап, әскери
өркениетімен салтанат құрған айбынды көшпелілердің
заңды ұрпағы – Тәуелсіз Қазақ елі. Осы егемен елдің ер-
теңін еселеу әр отандасымызға, мұнан әрі әр отбасыға
тағдыр ұсынған ұлы бақыт. Бүгінгі мақаламызда біз
туған Отанымызды қорғау жолына әулет болып ұйы-
сып, еңселі еңбек сіңіріп келе жатқан жұлдызды ақиық
азаматтар – Құлбаевтардың отбасы жайлы айтпақпыз.
Шығармамыздың негізгі түйініне айналып отырған
полковник Жеңіс Орашұлы Құлбаев бала кезіненақ ата
жолын қуып, әскери адам болуды армандаған екен. Әрине,
арманы зордың алары зор, жетер биігі асқақ. Бүгінде аза-
мат Ұлттық ұланның «Орталық» өңірлік қолбасшылығы
қолбасшысының орынбасары. Кейіпкеріміз жайлы айтпас
бұрын азкем оның шыққан ортасы, атабабалары жайлы
сөз қозғасақ орынды болар.
«Тектіден текті туады, тектілік тұқым қуады. Тек-
тілердің тұяғы, таңдайды құзқияны. Шын тектілер халқы
үшін, өлімге басын қияды. Жақсы, жаман деместен, жаны-
на жұртын жияды», депті өмір жайлы жырлап өткен дала
жыршысы Бекасыл әулие. Қазақта біреудің баласы жақсы
өнегелі азамат болып өссе: «Оның әкесі жақсы кісі еді, өне-
гелі жерден шыққан ғой», – деп жататынын көп естігеніміз
бар. Шындығы сол, асылдың сынығы текке жатпайды, ата-
сы жақсының ұланы жақсы.
Жекеңнің төр атасы Құлбай ақсақал бес уақыт нама-
зын қаза қылмай, шариғатты берік ұстанған молда болған
кісі екен. Ескіжаңаша хат таныған асқан білімдарлығы да
алысжақын ағайынға тарапты. Кезінде бұл кісіден классик
жазушымыз Сәбит Мұқановтың өзі, сондайақ алдаспан
ақын Баймағамбет Ізтөлин дәріс алып, хат танығандары
да көп жайттан хабар беріп тұр. Мінеки, Құлбай ақсақал
осындай ұлағатты бөлек ұстаздардың бірі болған.
Әулетке қонған ұлық қызмет – ұстаздық атадан балаға
жалғасып, Құлбайдың ұлы Орашқа да дариды. Орекең де
тегін адам болмаса керек. Ел басына күн
туған кезде қолына қару алып, немістерге
қарсы майданға аттанады. Ұлы Жеңістің
ақ таңын көруді Алла Орекеңе де жазды.
Соғыстан қайтып келген соң Ораш Құл-
баев Солтүстік Қазақстан облысы Ша-
лақын ауданының Марьевка ауылында
ұзақ уақыт мұғалім болады. Бұл кісінің
алдын көріп, ұстаздық ілімін тыңдаған-
дардың қатарында атақты ғалым, профес-
сор Е.Бөкетовтың өзі де шәкірті болғанын
айта кеткеніміз абзал. Иә, өз ісін жан
тәнімен сүйе біліп, талай ұланды білімнің
мөлдір бұлағынан сусындатып, кейін тұлға ретінде қалып-
тасуына бастамашыл жол асқан ұстаз еңбегінің ұлағаты
деген осы шығар.
Ораш ақсақалдың алтын діңгек, мәуелі отбасынан
алты ұл, екі қыз өрді. «Бар бақытым – балаларым», деп
өткен абыз ақсақал ұрпақтарының өнегелі азамат болып
қалыптасуына барын арнады. Тәлімді тәрбие берді, оқыт-
тышоқытты, отбасының асқартау сүйеніші болды.
«Әке көрген оқ жонар». Орекеңнің ұландары да нағыз
оғыландар болып ержетті. Ұлтты сүю, елге адал қызмет
атқару, намыс, парыз сынды өр азаматтың тұлғасына тән
пайымдарды іштей түйсініп өсті. Осыдан болар бүгінде
өмірден өз орындарын тапқан алты ұлдың төртеуі ғұмыр-
ларын әскери қызметке арнады. Ең қызығы, олардың бар-
лығы да кешегі Ішкі әскерде, яғни бүгінгі Ұлттық ұланда
еңбек еткен, не болмаса қызмет етіп жатқан сардарлық
жолдағы азаматтар.
«Төрт құбыласы тең адамды кездестірмеппін, деп ба-
яғыда Бөлтірік шешен айтпақшы, ойлы адамға жалған дү-
ниенің қызығынан гөрі қиындығын сезіну бір табан жақын
ғой. Ақымақ тамағы тойса болды, бақыттымын деп есірер.
Меніңше, өмірдің бар бақыты Елбасы айтқандай, елге жү-
гіне қызмет етуде жатса керекті. Менің бір әттеңім бар, ол
анамыз өмірден ерте кеткені. Жетімдіктің ащы дәмін ерте
таттық, өмір біздерді ерте есейтті. Содан болар өз бетіміз-
бен шешім қабылдауға дағдыландық», – дейді Жеңіс
Орашұлы өткен жылдар бейнесіне үңілгенде.
Құлбаевтардың мерейін тасытып, әулеттен алғаш
офицерлік дара жолға даңғыл салған үлкен ағасы Еркеш
Орашұлы 70ші жылдары Саратовтағы әскери училищеде
оқыған. Бірнеше жыл Ішкі әскерде қызмет атқарып, кейін-
нен әскери ғылым жолына түсіп ҰҚКнің Әскери институ-
тында ұзақ жылдар оқытушы болған. Жалпы, әскер қата-
рында 38 жыл бойы үзіліссіз қызмет атқарған ақиық азамат
полковник шенінде құрметті еңбек демалысына шығыпты.
Алғашқы буын ағаларының өмірлік таңдауы ізін басқан
інілеріне әсер етпей қоймапты. Ерекең салған із өнеге бо-
лып жалғасты. 1983 жылы Жеңіс, кейін інілері Марат
та аталған әскери оқу орнын тәмамдап шықты. Марат
Орашұлы жайлы айта кетсек, ол бүгінде Ұлттық ұланның
Әскери институтында «Қаружарақ және ату» кафедрасын-
да аға оқытушы болып ұстаздық қызмет атқарады. Шені
Өнегелі отбасы –
отанның ошағы
27
Әскери әулет
– полковник.
Бас кейіпкеріміздің 70ші жылдары Ішкі әскер-
де мерзімді әскери борышын өтеген екінші ағасы Абай
Орашұлы. Осы Абай ағамыздың ұлы Азамат Құлбаев 2002
жылы ҰҚКнің Әскери институтында офицерлік білім
алып, бүгінгі күні Петропавлдағы Әскери институттың
«Қызметтікжауынгерлік қолдану тактикасы» кафедрасы-
ның жоғары білікті оқытушысы.
Мәуелі әулеттің сәулелі азаматтары жайлы деректер-
мен таныса отырып, мына бір ақпаратты көзім шалды. Ол
«Қалқан» газетінің сар жапырақтай сарғайған мұрағаттағы
нөмірлерінің біріне әулеттің және бір өкілі Абылайхан
Құлбаевтың 19731975 жылдары Ішкі әскер қатарында
мерзімді әскери борышын атқару кезінде ол жайлы жа-
зылған шағын портреттік шағын мақала жарияланыпты.
Онда өр рухты жауынгердің омырауына І және ІІ дәрежелі
«Үздік қызметі үшін»
төсбелгісін
тағып,
командирдің
бұй-
рығымен оның есімі
«Құрмет кітабына»
енгізілгені, үздік қыз-
меті жайлы айтылып-
ты. Мінеки, бұл да
қадірменді Ораш ақ-
сақал әулетінің кезек-
ті бір мүшесінің Ішкі
әскерге азда болса
тағдыржазды қатыс
тылығын
көрсетсе
керекті.
Осылайша, аталар
салған жауынгерлік
жол Құлбаевтар әу-
летінде жылдардан жылдарға ұласып жатыр. Сәтін салса
қару ұстап, бейбіт күнді күзеткен ұрпақтар сабақтастығы
ғасырлардан ғасырларға да ұласа береріне кәміл сенеміз.
Оған түпкілікті негіздемелер көп, әскери ғылымның та-
уын шағып, білімін іздеген жас ұрпақ өкілдері қазір де бұл
әулетте баршылық. Жоғарыдағы сенеміз деген сөзімізді
нығырлап сондықтан айтып отырған жайымыз бар.
Бұл ретте Жеңіс Құлбаев: «Елге офицер ретінде қызмет
етудің ұрпақтан ұрпаққа жалғасқан сабақтастығы сонау
асқартау әкемізден бастау алып келеді. Әке балаға сыншы
деген. Оның өнегесі – біздер үшін мәңгілік мұра. Қашанда
тәртіп пен тазалықты қастерлеп өткен абзал әкем: «Біреу-
ден ештеңе алма, ештеңе сұрама, ештеңе ұрлама. Кіріптар
болмау үшін еліңе еңселі еңбек ет. Бақыт деген сол», деп
үнемі айтып отыратын. Әкеміздің осынау ұлағатты сөзі са-
намызда жаңғырып, бүкіл әулетіміздің өмірлік қағидасына
айналды», – дейді бізбен ой бөлісіп.
Енді сол жастардың қатарына келсек, Жекеңнің үшінші
ағасы Наурызбайдың әсем қызы Әсел оңтүстік астанамыз
дағы 7552 әскери бөлімде техника бөлімнің маманы бо-
лып қызмет атқаратынын айта кеткеніміз жөн. Ал Жеңіс
Орашұлының өз отбасы мүшелерінің дерлігі Отан үшін
оққа кеуде керер әскери жолда, қайырып айтқанда нағыз
әскери жанұя. Шаңырақтың отанасы Меруерт ҰҚК Шека-
ра қызметінің 2014 әскери бөлімінде еңбек етсе, үлкен ұл-
дары Дәулет «Оңтүстік» өңірлік қолбасшылығының Шым-
кенттегі 6506 әскери бөлімінде қаружарақ қызметінің
басшысы, «жұлдызды жігіт» – капитан. Ал қыздары
Сымбат болса, ақ халатты абзал жан, «Орталық» өңірлік
қолбасшылығына қарасты 5451 әскери бөлімінде әскери
дәрігер ретінде денсаулық күзетіне өз үлесін қосып келеді.
Сүт кенжелері Азамат СанктПетербургта әскери дене шы-
нықтыру және спорт институтының соңғы курсында білім
алып жатыр.
Мінеки, Жеңіс ағамыздың жеңісті жолы, әулетінің
жеңісті жолы жайлы азкем ақпарат осындай. Жекеңнің
жеке басына тоқтала кетсек, оны көпшілік еңбектің қара-
торысы, адал азамат ретінде таниды. Шыңдалу шыңынан
өткен сардар бұған дейін Жаңғызтөбе, Көкшетау және
Петропавл қалаларында әскери бөлімдерге басшылық жа-
саған. Қабілетқарымының арқасында взвод командирлігі-
нен күні бүгін өңірлік қолбасшының орынбасары деңгейі-
не дейін көтеріліп отыр.
Адамның тұлғалық бейнесінің басты бағасы оның
істеген ісінде, жасаған жақсылығында, көркем мінезінде
десек, адамгершілікті ту еткен Жеңіс Орашұлының өмірі
көпке үлгі деуге толық негіз бар. «Жақсының жақсылығын
айт» дейді болмаса, білімі бекем ердің біліп істеген игілікті
істерін айту ол азаматтық парызымыз. Осы орайда білікті
басшының тындырымды еңбектерін ұзағынан тізе беруге
де болады. Бірақ, оның барлығын бір мақалаға жүк қылып
отырар бізде мүмкіндік жоқ. Тек бір парасын сөз етуге
болар. Өткенде Қарабас кентіндегі 5451 әскери бөлімінің
оқужаттығу орталығы толықтай жаңа кейіпке еніп, жаңар-
тудан өтті. Мұнан соң көпшіліктің қуанышына айналып,
өңірлік қолбасшылықта офицерлер отбасына арналған
қалашық ашылды. Әрине, мұның барлығы да әскер игілігі
үшін жасалып жатқан дүниелер. Айрықша атарлығы, осы
жұмыстардың уақытылы жүзеге асып, тобықтай түйіні
тарқатылған дүние болуының басықасында жүрген пол-
ковник Ж.Құлбаевтың еңбегі өлшеусіз.
Әлбетте, Құлбаевтар әулеті жайлы тәлімі мол дерек-
ке толы кітап та жазуға болады. Бұл мәуелі әулет мүше-
лерінің Отан қорғау жолына, яки әскери қызметке берген,
оның ішінде Ұлттық ұландағы еңбек өтілдерінің барлығын
топтастырып санағанда 150 жылдан асады екен. Яғни, ға-
сырдан асқан жауынгерлік жол. Мұндай ерекше деректерді
көп жерде кездестіре де алмайсыз, бұл жоғарыда айтқаны-
мыздай нағыз әскери әулетке тән ерекшеліктер.
Қорыта айтқанда, шаңырақтарына шаттық ұялап, та-
тутәтті тіршілік кешуші Құлбаевтар әулеті – көпке өнеге
жолы, елге ерен еңбек сіңірудің жарқын үлгісі. Отанды
сүюді ұлық сезім деп түсінген алғадай азаматтарымыз жа-
сай берсін деп тілек білдіреміз.
Майор Қанат ДОС,
Қарағанды қаласы
28
Мастер
Достарыңызбен бөлісу: |