Заттар алмасуыныѕ реттелуі



Pdf көрінісі
бет90/99
Дата30.09.2023
өлшемі1,53 Mb.
#111973
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   99
Байланысты:
3- биохимия каз

3. Пассивті диффузия. 
Пассивті тасымалдау энергияны керек етпей ӛз бетімен жүреді. Жәй 
диффузия заттарды тасымалдау кезінде концентрациясы кӛп жерден 
концентрациясы аз жерге қарай тасымалданады

концентрация градиенті 
бойынша

. Олар эпидермистің жасушааралық кеңістігі, АІЖ эпителияларының 
шырышты қабаттары, кӛздің қасаң қабығы, эндотелиялар, капиллярлар арқылы 
іске асады. Эпителиалды жасушалардың аралығы бір- біріне ӛте жақын 
орналасқандықтан, олардан тек молекулалық массасы 100-150 дальтон 
молекулалар ғана ӛте алады

литий, этанол

. Эндотелий жасушаларының 
арасындағы «сулы тесіктердің» , яғни капиллярлардың радиустары үлкенірек 
болғандықтан, олардан молекулалық массасы 30000 дальтон молекулалар ӛте 
алады. Биологиялық тотығудың бұзылуынан туған кейбір ауруларда, 
радиацияның әсерінен мембраналарда кӛп қанықпаған май қышқылдарының 
пероксидтік қосылыстары жиналады да, олар мембрананың бұзылысын 
тудырады. Соның әсерінен мембрананың дәрілік заттарға деген ӛткізгіштігі 
күрт артады. 
4.Жәй диффузия. 
Диффузия 
белок-тасымалдаушылардың 
кӛмегімен 
де 
жүреді. 
Диффузияның мұндай түрін жеңілдетілген диффузия деп атайды. Тасымалдау-
шылар- жоғары молекулалы белоктар. Олар липидтік матрикстің арасына 


272 
орналасып, белгілі бағытқа ие болады. Тасымалдаушы белоктардың жұмысы 
липидтік қабаттан молекулалардың ӛтуін қамтамасыз ету. Тасымалдаушы 
белоктардың бірнеше түрлері болады: 
-
айналмалы белок, ол мембрананың бетінде Д
З
-мен байланысып, айналып 
келіп жасуша ішіне түседі; 
-
жылжымалы белок – мұндай тасымалдаушы ӛзінің құрылысын ӛзгертеді, 
соның нәтижесінде сырттағы Д
З
жасуша ішіне енеді. Жеңілдетілген 
диффузия арқылы мембранадан ионданбаған майда жақсы еритін заттар 
жақсы ӛтеді. Ионданған заттар мембранадан ӛте алмайды. Осы жолмен 
молекулалық 
массасы 
тӛмен 
бейэлектролиттер 
ӛтеді. 
Мысалы: 
мочевинаның туындылары, ионданбаған дәрілік заттар. Бұл механизммен
ішектен В
12
витамині сіңіріледі. Катехоламиндер жүйке жүйелері 
жасушаларына сіңіріледі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет