Ўзбекистон республикаси

Шахсий муносабат категорияси шакли. Кичрайтириш шакли

жүктеу/скачать 3,07 Mb.

Pdf көрінісі

бет	128/303
Дата	03.12.2023
өлшемі	3,07 Mb.
	#133510
түрі	Монография

1 ... 124 125 126 127 128 129 130 131 ... 303

Байланысты:
9690089a-e551-4f56-b4a9-9a2e62630397

Ҳовузча лабига бориб, сувда қичиқ манзарани кўрди... Тикилиб қараса, тўрт энлик-тўрт энлик келадиган сап-сариқ бали

Шахсий муносабат категорияси шакли. Кичрайтириш шакли
.
Кичрайтириш маъносига эга бўлган луғавий шакли
-ча, -чоқ, -чак, -чиқ
қўшимчаси билан ҳосил қилинади.
Кичрайтириш маъносини ифодаловчи қўшимчани олган сўз, ўз лексик
маъносига алоқадор бўлган ҳолда, қўшимча равишда кичикликни ҳам
билдиради: 1.
Чироқни тўнтариғлик
товоқчага
қўйиб, ўзи сандалга
ўтирди
(М.Исмоилий.) 2.
Қўлида бир
тугунча
, қаттиқ босган бағрига,
Сўйлагил эй
келинчак
, бунча чопасан нега? 3.Оппоқ
капалакчалар
ер-у
кўкни тўлдириб тўзиб кетган кумуш қанотчасини оҳиста силкитиб чарх
уришарди
(Э.Усмонов). 4.
Бир кун кўрмаганига саман йўрға уйда қолган
тойчоғини
қўмсаб йиғлаяпти
(М.Муҳамедов).
1.
-
ча
қўшимчаси. Бу қўшимча ёрдамида ясалувчи луғавий шакл
асосан кичрайтириш маъносини ифодалайди:
куракча, қушча, кўзача,
ўрдакча, китобча, супача
каби. Масалан: 1.
Ойиси уни зўрға тутиб туриб,
майкаси устидан оқ шойи
кўйлакчасини
аранг кийгизди
(Н.Аминов). 2.
Бетма-бет келганимдагина мен унинг қучоғидаги ўша оппоқ бароқнинг
кучукча
эканини кўриб қолдим
(С.Зуннунова). 3.
Ҳовузча
лабига бориб,
сувда қичиқ манзарани кўрди... Тикилиб қараса, тўрт энлик-тўрт энлик
келадиган сап-сариқ
бали
қ
чалар

(Ҳ.Наз.).
1
М.Кошғарий. Девони луғотит турк. 1- том, –Т.: ФА нашри. 1961. 339- б.

251
Баъзан -
ча
қўшимчасини олган сўз кичиклик маъносини ифодаловчи
жажжи, кичкина, кичгинагина
каби сўз билан қўшиб ишлатилади
(аниқловчига эга бўлади). Бундай ҳолатда кичрайтириш маъноси янада
бўрттирилади. Масалан: 1.
Саври хола ошни сузиб келтирди,

жүктеу/скачать 3,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 124 125 126 127 128 129 130 131 ... 303