Тәжірибе кондырғысы мен жұмыс принциптерін суреттеу

Тәжірибе кондырғысы мен жұмыс принциптерін суреттеу

Қондырғы:   арынды   бактан   1,   шыны   түтіктен   2,  қабықтан   3,  негізден   4,  өлшем   багы   5  су

таратушы коллектордан 6, 7 және басқару мүшелерінен түрады.

Толтырылған арынды бак түйық көлем, оның іші жартылай сумен толтырылады. Су деңгейін

арынды бактағы көруге  болады, шыны арқылы 8 бен  9. Арынды  су күбыры 10 арқылы  су

алдымен тыныштандырғышқа 11, сосын одан бөлінген қабырға арқылы бактың өзге бөліміне

болады.

Су   жиегі   арынды   бактағы,   бос   арын   12   арқылы   реттеліп   отырады,  соңғысы   төгуші   су

қүбырына   13   бекітілген.   Арынды   бакқа   қораб   14   бекітілген,  оның   қууысы   бояғышпен

толтырылған, үсті қақпақшамен 15 жыбалған. Бояғыш резервуардан жіңішке түтік 16 арқылы

шыны түтікке түседі, оның  диаметрі 20x1, 25. Ол сұйықтықтың қозғалыс тәртібін бақылау,

үшін. Су температурасы арынды бактаға лабораториялық термометр көмегімен өлшенеді.

Қабыршық іші, өлшем бак пен су таратушы коллектор орналасады.

Қабыршықтың   алдыңғы   қабырғасына   деңгей   көрсеткіші   18   шығарылған,  шкала   арқылы   су

көлемінің, бактағы өлшем шамасы есептелінеді.

Басқарушы   мүше   қондырғыда   орналасқан,   алдыңғы   панелде   19,   панелдер  20   түтқасы   бар

бүрандаларға   сәйкес  келеді   қондырғыны  су  қүбырына  және  канализацияға  қосу  штуцер  21

арқылы іске асырылады, ол сыртқы бетіндегі қондырғы негізінде орналасқан.

Қондырғыны ток көзіне қосу, ток көзіне қосатын айырлы бау 22 арқылы іске асырылады.

Қондырғыдағы   жұмысты   бақылауда   ламинарлы   және   турбулентті  қозғалыс   тәртібі   судың

шыны түтіктегі, келесі ретпен орындалады.

24

сағат тіліне карсы - тұтқаны бұрағанда, су қүбырынан арынды күбыр

арқылы арынды бакқа тола бастайды және шыны түтікке де;

25

сағат тіліне карсы түтқаны бүрағанда шыны тутікке бояғыш түсе бастайды

Арынды бакта су жиегін түрақты үстағанда, 26 сағат тіліне қарсы түтканыбүрағанда,    

бүранда    ашылады,    ол    шыны    түтіктегі    су    қозғалысынын

жылдамдығын реттейді. Аз су қозғалысының жылдамдығында шыны түтікте ламинарлы тәртіп

қозғалысы   мен   бояғыш   реттелінеді,   шыны   түтікті   көшергенде,   бір   ағындағы   суды   ғана

бояйды.

Тәжірибелік мәліметтерді өңдеу

Тәжірибелік   мәліметтерді   өңдеу   кесте   түрінде   орындалады.   Арынды   бактағы   өлшенген

температура   бойынша   Пуазейлдің   эимпирикалық   формуласын   қолдана   отырып,   су

түтқырлығының кинематикалық коэффицентін анықтау керек:

0,0178/(1+0,03371+0,0002211

2

),    (см

2

/с)

(2)

Мүнда   I -Цельсий өлшеміндегі судың температурасы. Өлшеуіш бакқа түсетін судың көлемі 

бойынша әрбір шыны трубка үшін су шығыны есептеледі:

д

=(

^

н

-\Ү

к

)/Т, (см

3

/с)

(3)

Мүнда \У

Н

 и \У

К

 - өлшеуіш бактағы өздігінен толудың бастапқы және соңғы су

көлемі. Судың орташа жылдамдығы:

Ү=СУ

(см/с)

(4)

Мүнда С>-ағынның тірі кесіндісінің ауданы, см".

Қозғалыс режимі өзгеретін жылдамдық қауіпті жылдамдық У

кр

 деп аталады.

Формула  (1) бойынша әрбір тәжірибе  үшін табылған  мәндер бойынша Рейнольдс  саны  Ке

есептеледі.   Қозғалыстың   ауіпті   жылдамдығына   сәйкес   келетін   Рейнольдс   санының   мәні

Рейнольдстың қауіпті саны деп аталады.

Кесте 1 - Тәжірибелік мәліметтер нәтижелері  

Тә

жір

ибе

№

Су

темпе-

ратура сы,

і

Тұтқырл

ықтың

кинемати

калық

коэффи-

центі,ү

Өлшеуіш бакқа

түсетін      су

көлемі,      V/ (см

3

)

Бак-

тың

толу

уақыт

ы,Т

Су

шығы-

ны

С>=(\¥

2

-

^1)/Т

Орта ша

жыл-

дам-

ДЫҚ

у=оу

со

Рейн

ольдс

саны

Ке=У

ё/у

Қоз

ғал

ыс

сип

аты

Суреті - Сұйықтык козғалысы режимдерін сынайтын қондырғы

36

7

Кесте 2 - Гидросызықтардағы шығын, (м /мин).  

Гидросызык

Цикл операциясы

Тез келтіру

Жүмыс 

операциясы

Кері жүріс

1

2 3 4

Кесте 3 - Спецификация  

Шартты 

белгіленулер

Гидро-

аппаратураның

атауы

Типтік өлшем

Саны

Негізгі

айқындауыш

тар

Зертханалык жүмыс .№ 7

Тақырыбы: Гидрожетекті автоматикалы баскару.

Жұмыс      мақсаты:

Гидроавтоматиканың      құрамалары      және

гидрожетектің элементтік базасымен танысу; гидроқұрал-жабдықпен жұмыс істеу және есептеуді

үйрену.

Негізгі теориялық мәліметтер

Агрегаттық станоктарда гидрожетекті пайдалану себебі: басқарудың  жеңілдігі, оның өте жақсы

қүрастырылымы,   сызықытық   қозғалыстың   жеңілдігі,

 күшті   және   жылдамдықты

реттеудиапазонының жалпақтығы.

Гидрожетектерде гидроавтоматиканы қолдану себебі автоматизацияны,  басқа энергия түрін ( газ

энергиясы, электр энергиясы) құрылыстарда  қолдануын азайту. Циклдік программамен жүмыс

істейтін  гидрожетектерде  гидроавтоматика   қүралдарын   қолдану   мәселесі,   жүмыс   органдардың

керекті орында орнықтылығын, логикалық схеманың қарапайымдылығы.

Гидроавтоматика күралдар циклдік гидрожетектің схемасын қарастыру. Тез кетіру-жұмыс жүрісі-

тез  қайтару циклмен жүмыс істеу ілгерімелі  қозғалысты  гидрожетектің  ықшам  сызбасы  1-ші

суретте   көрсетілген.   Гидрожетекті   басқару-автоматикалық,   жолдық   бақылаумен:   ағыннын

реттегішімен, айдау сызығында қондырылған.

Гидрожетекте   реттелмейтін   сорап   Н   бар,   ені   тұрғылықты   төрт   сызыкты   гидротаратқыш   Р1

гидравликалық басқарумен, РЗ және Рб-қолмен басқару: Р2, Р4 және Р5-жұдырықшамен басқару

таяныш   көмегі   арқылы   жылжымалы   өзек  күштік   цилиндр   және   пружина   арқылы   бастапқы

орнынақайтарылуымен.  Жүмыс   жасайтын   сүйықтың   тазалуына,   Б   бакткн   келетін,   сорғыш

гидросызык  ағында фильтр қондырылған. Жүйенің қысымы клапан арқылы азайтылады  және

манометр МН арқылы бақыланады. Гидроқүрал арасындағы қатынас  гидросызық 1-19 арқылы

жүргізіледі.

Жетек   былай   жұмыс   істейді:   таратқыш   бастапқы   орнында   түрғанда   (1-сур.)   сүйық   насостан

гидросызықтардан 9,11 және 12 арқылы Р4 және РЗ сол қуысқа келеді.

Сондықтан ауысып қосылады  Р1,П  позициядан  I  позицияға, ауысып қосылу моменткекелетін

жүйені   тез   қайтарудан   тез   келтіру   тәртіпке.   Гидроцилиндрлік   поршень   сол   шеткі   орнында

тұрады.

Тартқыш   Р1  позицияіқосқан   соң   жұмыс  жасайтын   сұйық   гидросызық  арқылы   4,6 цилиндрге

келеді, 5-кетүспей және ағынның реттегіші РП.

Жүйедегі қысым сол уақытта КП жүмыс істейтін қысымнан төмен және барлық сораптың берілісі

цилиндрге түседі, поршеннің жылдам қозғалуына  әсер етеді. Цилиндрдің таяныш өзегі басқару

жүдырықшадан Р4 түседі және  серіппе әсеріненол ауыстырылып өзініңІІ -ші бастапқы позиция

орнына келеді.

Жұмысты орындау тәртібі

1

Мұғалімнің   бақылауымен   гидроавтоматика   және   гидрожетектің   типтік

элементтерінің   қүрылымымен   танысу   (гидроцилиндрлер,   дроссльдер,   ағын

регуляторлары, кері клапандар, фильтрлер т.б)

2

Екінші   кеетеде   берілген   шарттар   бойынша   вариантқа   сәйкес

гидрожүйенің элементтерін талдап есептеу.

Кесте 2 - Бастапқы мәліметтер  

Есептеуге берілген мәліметтер

Сандық мәндердің нүсқалары

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Есептік жүктеме Ғ,кН

35

36

37

43

28

46

44 38 39

45

47

41

Жүмыс Жүріс

жылдамдығы Ур,м/мин

0,6

0,4 0,2 0,3 0,5 0,6 0,7 0,4 0,5 0,5 0,4 0,3

Жүріс үзындығы 8,м

Жүмыс жүрісінің

0,8

0,7 0,6 0,4 0,5 0,4 0,6 0,3 0,4 0,5 0,4 0,6

үзындығы 8р, м

Сору сызығын-дағы

0,3

0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2

қүбырдың үзындығы

1в, м

0,9

0,8 1,2 1,1 1,3 1,2 1Д 1,2 1,0 0,8 0,9 1,3

Қүбырдың үзындығы

1н, м

7,2

4,4 5,7 6,7 7,7 6,8 5,7 7,3 7,4 5,8 8Д

7,6

Ағызу сызығындағы

қүбырдың үзындығы

7,2

3,0 4,6 3,7 5,0 4,7 4,8 5,6 4,3 5,8 7,7 6,3

1в,м

*

1 Гидроцилиндрді есептеу

Гидроцилиндрдің гильзасының  ішкі  диаметрі  В  берілген.  Ғ  және  Р қысымы бойынша келесі 

теңдеумен есептеледі:

мұндағы     К

тр

 =0.9-0.98     цилиндрдегі    үйкеліске    кететін    шығынды

азайтатын коэффициент: Р = в.ЪКПа деп алынған. Шток диаметрі сі және 8

пр

 = 5*

поршеннің   жүруінің   шамасына   байланысты   (1,с.62)   номограммасы   бойынша  штоктың

майыспау шартынан анықтау. Мүндағы К=2 (1) деп керек, бүл цилиндрдің машинада бекітілу

әдісін көрсететін коэффициент.

Алынған  В  және   ё   мәндерімен   ОСТ   Г21-1-73   (1с   65-68)   бойынша   керекті   гидроцилиндр

таңдап, оның белгілеуін қүрастырып, спецификацияға жазу.

39

2.

Насос   берілісін   есептеу.   онын   маркасын   таңдап   гидрожүйедегі   сүйық

шығынын анықтау.

Гидроцилиндрге берілетін 0 сүйық шығыны V шапшаң берілу жылдамдығы және поршень

көлемі мен анықталады, сонымен қатар гидроцилиндрдегі сүйықтың ағып кетуін есептеп,

берілген жылдамдықты камтитын шығын:

п    

ҮкВІ

з/

пл

<2 =----------------------------------------------------------------,      м  / мин

---------------------------------------------------------------------\1)

мүндағы г\

т

- -гидроцилиндрдегі көлемдік ПӘК. Манжетті тыгыздықты пайдаланғанда г/

()й

=0.99

бүл шығынның мөлшері және қысым бойынша (^) шамасына тең немесе асатын <2

Н

 берілісі

бар   насос   таңдау   қажет.  Тапсырманың   шарты   бойынша   реттелмейтін   насос   алу   керек.

Үсынылатын   тип  -   астарлы   (1,с.22).   Насостың   маркасын   және   оның   негізгі   шығын  О

н

насосының   берілісіне   тең   болады.   Поршеннің   шапшаң   берілуінің   негізгі   жылдамдығы

келесі   теңдеумен   анықталады:  қүйылуының   гидросықтағы   шығыны   ,  V,,  поршеннің

жылдамдығы бойынша келесі формалармен көрсетіледі:

Осыған сәйкес V,, жылдамдығы бар сүйықтықтың шығыны:

Гидроцилиндрдің шток бөлігіне бағытталған сүйық шығыны шапшаң ауытқу режимінде £>

я

-қа тең, поршень бөлігінен шығатын сүйықтың шығыны мынаған тең:

Есептеулердің   нәтижелері   бойынша   гидропроводтың   барлық  операциялары   үшін

гидрожүйедегі шығындар кестесін толтыру.

3.

Қүбырлардың көлденең қималарының өлшемдерін анықтау.

Трубопроводтардың   көлденең   қималарының   ауданы,      шығындардың

шамалары    және    жарамалданған    жылдамдығы    бойынша    анықталады.ёН трубопровод 

сызығында Р=6,ЗМПА бойынша және Ұ

н

 = (4-5)м/с аныкталады.

Құйылу    сызықтағы    күбырдың   диаметрі    ё    О

с

    шығыны    мен    Г

жылдамдықпен анықталады Ү

с

 = (і,5 — 2,5). Сору сызықтығы сі

с

- диаметріне тең

ғылып алынады. Диаметрлерінің есептелінген шамалары нормальға келтіруін кестені 

толтыру керек.

Р

О

Сурет 1 - Гидрожетектің принципиалдық ықшамсызбасы

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.

Свешников   В.К,   Усов   А.А.   Станочные   гидропривады.   Справочник,М.,

Машиностроение, 1982.-464 с. ил.

2.

Свешников В.К., Усов А.А. Станочные гидроприводы. Справочник,-2е изд., перераб.

И доп.-М., Машиностроение, 1988-512 с.ил.

3.

ГОСТ.2.781-68. Обозночение условные графичиские. Аппаратура распределительная

и регулирующая гидравлическая и пневматическая -М., изд. Стандартов 1968.-34с.

4.

ГОСТ2.780-68. Обозначения условные и графические. Элементы  гидравличиских и

пневматичиских сетей.- М., изд. Стандартов 1968-55.

5.

ГОСТ2.782-68.   Обозночение   условные   и   графичиские.   Насосы   и  двигатели

пневматичиские и гидравличиские.-М7, изд. Стандартов 1968-ІЗс.

6.

Чунаев Р. Р «Гидравлика», Л, изд. «Энергия», 1975 г.

7.

Астафичева Т.Н, Косяков Г.Н, Яковлев Н.А «Лабораторные работы по

курсу гидравлики» под ред. Чугаева Р.Р, ЛПИ им.Калинина М.И 1972 г.

ЛПИ им. Калинина М.И. «Отчета о лабораторных работ по курсу

гидравлики», Л, 1972

І