Әдебиеттер:   [1]  42-50, [2] 342-349, [3]  66-76

 

Спинь –орбиталь байланысы. Спиндік күйлерді тұрақты магниттік өрісте  азғындықтан босату. 

ЭПР  шарты.  Энергия  деңгейлерінің  электрондармен  толықтырылуы,  қанығуы,  релаксациялық 

процестер және сигналдық ені. Сызықтың түрі. 

Әдебиеттер: 

[1]  50-71, [2] 469-479, [3]  129-136.,   

ОЖСӨЖ 19,20,21 

Мазмұны:  

  ЭПР  –спектрін  алу.  g  –факторды  есептеу.  Тәжірибе  шарттарының  өзгеруінің 

спектрдің түріне ықпалы. 

  ЭПР сызығының енінің заттағы парамагниттік орталықтардың концентрациясына 

тәуелділігі. Спин алмасу жылдамдығы тұрақты тәжірибелік мәліметтер бойынша 

есептеу. 

   СӨЖ  сұрақтарын талдау. 

Әдебиеттер: 

[1]  50-71, [2] 469-479, [3]  129-136.,   

 

СӨЖ 19,20,21 

 ЭПР спектроскопиясын химияда қолдану 

  АЖҚ тұрақтысын өлшеу. Сутек атомдарының концентрациясын анықтау. 

  Жеке  тапсырма  -2  Бақылау  сұрақтарына  жауап  (жазбаша)  Әдебиет  [3]  6  бөлім, 

142 б. 

Әдебиеттер: 

[1]  50-71, [2] 469-479, [3]  129-136.,   

Кредит сағат3. 

№ 7лабораториялық  сабақтың 

Тақырып: Электрондық парамагниттік резонанстық спектроскопия 

Дәрістің мазмұны: 

1.Релаксация.  

2.ЭПР сигналының ені мен түрі. 

3.Электрондық парамагниттік резонанстық спектроскопия әдістері (ЭПР). 

4.Бор магнитоны.Спин,спиндік әрекеттесу. 

Әдебиеттер: 

[1]  50-71, [2] 469-479, [3]  129-136,   

Микроэкзамен-1 

8 апта 

Кредит сағат1,2. 

№15-16 дәріс 

Тақырыбы: ЭПР спектроскопиясы 

Мазмұны:  

ЭПР  сигналының  электрон  бір  немесе  бірнеше  ядромен  әрекеттескендегі  аса  нәзік 

бөлінуі  (АЖҚ).    Мультиплет  компоненттерінің  саны,  интенсивтіктерінің  таралуы.  АЖҚ 

тұрақтылары.  ЭПР  –спектрометрдің  блок  –сызбасы,  тәжірибенің  ерекшеліктері,  әдістің 

құндылықтары  мен  шектері.  ЭПР  әдісін  химияда  пайдалану.  Химиялық  реакциялардың 

механизмдерін  зерттеу.  Электрондардың  химиялық  поляризациясы.  Бос  радикалдарды  және 

басқа парамагнитті орталықтарды анықтау. Спиндік белгілерді пайдалану. 

 

 

ЭПР құбылысының  физикалық негіздері.  g – фактор және оның қасиеттері 

   ЭПР спетроскопиясы  әртүрлі химиялық мәселелерді шешуде кең қолдану. 

 

 Осы әдістің негізгі құндылығы – жұптаспаған электрондары бар бөлшектердің өте кіші  

 

концентрацияларын байқау, өлшеу және олардың энергиялық күйлері мен локализациясын 

сипаттауына мүмкіндік беретінімен байланысты. ЭПР құбылысын Ресей ғалымы 

Е.К.Завойский 1944 жылы ашқан. 

   Жұптаспаған электрондары бар бөлшектерге кейбір атомдар,иондар, бос радикалдар, 

триплетті күйдегі молекулалар жатады. Оларды екі топқа бөлуге болады: 

1)  жұптаспаған электроны бар атоммен байланысты: ( Н,О,галоген атомдары, Fe

n+

, Co

n+

, 

Ni

n+

 ауыспалы элементтердің иондары, жартылай өткізгіштер); 

2)  жұптаспаған электрон бүтіндей молекуламен немесе оның үлкенірек бөлігімен 

байланысты (бос радикалдар, ион-радикалдар, триплетті-қоздырылғын молекулулур), 

оның орбиталі бір жерде жинақталмаған. 

 

Әдебиеттер: 

[1] 71-74, [2] 479-500, [3]  136-143,   

ОЖСӨЖ 22,23,24 

 Мазмұны:   

  ЭПР спектроскопиясын химияда қолдану 

  СӨЖ бақылау сұрақтарын талдау 

 

Әдебиеттер: [1] 71-74, [2] 479-500, [3]  136-143,   

СӨЖ 22,23,24 

Мазмұны:   

Химиялық қосылыстардың ЭПР спектрлерін кескіндеу әдістері және сызу. 

ЭПР спектроскопиясын химияда қолдану: 

  Реакция кинетикасын зерттеу 

  Термодинамикалық функцияларды бағалау (конспектілеу) 

  Бақылау сұрақтарға  жауап  беру. Әдебиет [2] 20 бөлім, 504 б.  

Әдебиет: 

 [1] 73-75, [2] 20.2.2.-20.3.2.( 490-500), [3]  136-143,   

Кредит сағат3. 

№ 8 лабораториялық сабақ 

Тақырып: ЭПР спектрлері . 

Мазмұны:  

  ЭПР спектрлерін нақты заттардың мысалында түсіну. 

  ЭПР-ді органикалық радикалдарды және парамагниті металдардың комплекс 

иондарын зерттеуде қолдану. 

Әдебиет: 

[1] 73-75, [2] 20.2.2.-20.3.2.( 490-500), [3]  136-143,   

  9 апта 

Кредит сағат1,2. 

№17-18 дәріс 

Тақырыбы: 

ЯМР әдісі 

Мазмұны:  ЯМР-әдістің  негізі.Химиялық  ығысу.Аддитивтік  схема  бойынша  протондардың 

химиялық ығысуын есептеу. 

 ЯМР  шарты.  Релаксация  процесі.  ЯМР  спектрлердегі  химиялық  ығысу  және  спин  –спиндік 

бөліну.  Ядроны  экрандау  тұрақтысы.  салыстырмалы  химиялық  ығысу,  оны  анықтау  және 

химияда  пайдалану.  Ядролардың  спин  –спиндік  әрекеттесуі,  оның  табиғаты,  мультиплет 

компоненттерінің  саны,  интенсивтіктерінің  таралуы,  қосындыра  ережесі.  ЯМр  –дің  бірінші 

және  бірінші  емес  ретті  спектрлерін  талдау.  Протондық  магниттік  резонанс, 

13

С  және  басқа 

ядролардағы ЯМР. Қос резананс әдісі. 

 

Әдебиеттер: [1] 74-89; [2]  18.1-19.1;  416-446 б., [3] бөлім3. 3.1.—3,6 ; 78-109 б. 

 

 

ОЖСӨЖ  25,26,27 

Мазмұны:  ЯМР-әдісінің  теориялық  негіздері.Аспаптың  құрылысы.Органикалық  заттардың 

ПМР спектрлерін жазу. 

 

Әдебиеттер: [1] 74-89; [2]  18.1-19.1;  416-446 б., [3]  бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-109 б,   

СӨЖ 25,26,27 

 

Мазмұны: ЯМР әдісін қолдану (конспектілеу) 

Физика- химиялық қолдану. 

Әдебиеттер: [1] 89-94; [2]  19.1-19.4;  446-459 б., [3]  бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-127 б. 

Кредит сағат3.  

№9 лабораториялық  сабақ 

Тақырып: Органикалық заттардың ЯМР спектрлерін кескіндеу әдістері және сызу  

  

Мазмұны.  Ядролық-магниттік  спектроскопия  Органикалық  заттардың  ЯМР  спектрлерін 

кескіндеу әдістері және сызу  

Әдебиеттер: [1] 89-94; [2]  19.1-19.4;  446-459 б., [3]  бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-127 б,   

 

10 апта 

Кредит сағат1,2. 

№19-20 

Тақырып: Ядролық-магниттік спектроскопия 

Дәрістің мазмұны: 

ЯМР  спектрлерді  химияда  қолдану.  Тәжірибенің  техникасы  мен  әдістемесі.  ЯМР  –

спектрометрдің блок –сызбасы, спектрометрлердің түрлері. Үлгілер түрі. Құрылымдық анализ. 

ЯМР  спектроскопияны  молекулалардың  құрылымын  анықтау  үшін  қолдану.Қосылыстарды 

салыстыру.Молекулалардың  конформациясы  Комплекс  түзілу  процестерін  зерттеу.    тез  өтетін 

процестерді  зерттеу.  Ядролардың  химиялық  поляризациясы.  ЯМР  әдісін  басқа  әдістермен 

салыстыру,  оның  құндылықтары  мен  кемшіліктері.  Лазерлік  магниттік  резонанс  (ЛМР) 

спектроскопияның принциптері. 

Әдебиеттер: [1] 89-94; [2]  19.1-19.4;  446-459 б., [3]  бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-127 б,   

ОЖСӨЖ 18,29,30. 

Мазмұны:   

  ЯМР-әдістің теориялық  негізі , құралдың құрылысы. (конспектілеу.) 

  Органикалық заттардың ПМР- спектрлерінің интерпретациясы.  

  Бақылау сұрақтар мен тапсырмалар. 

Әдебиет: [1] 89-94; [2]  19.1-19.4;  446-459 б., [3] бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-109 б,   

 

СӨЖ  18,29,30. 

Мазмұны:  

  ЯМР  спектрометрлері  (құралдың  құрылысы,  конспектілеу.)  [1]  әдебиет,    31.  сурет,  86 

бет., [2] әдебиет,  19.4. сурет, 461 бет.   

  Белгісіз органикалық заттардың масс спектрометриясы. 

Әдебиеттер: [1] 89-94; [2]  19.4-19.4;  446-468 б., [3] бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-127 б,   

Кредит сағат3. 

№10лабораториялық  сабақ. 

Тақырып: ЯМР спектрлерді химияда қолдану. 

Әдебиет: [1] 89-94; [2]  19.1-19.4;  446-459 б., [3] бөлім 3. 3.1.—3,6 ; 78-109 б,   

 

11 апта 

Кредит сағат1,2. 

№ 21-22 дәріс 

 Тақырыбы: Газдық хромотография әдісі 

 

Дәрістің мазмұны:  

Хромотографиялық  процестердің  физика  –химиялық  негіздері.  Хромотография 

әдістерінің  жіктелуі.  Хромотографиялық  шыңның  параметрлері.  Газдық  хромотографияның 

нұсқалары. Хромотографтың блок –сызбасы. 

Әдебиеттер: [1] 94—100; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

ОЖСӨЖ  31,32,33. 

Мазмұны: 

  Газды хроматография негіздері 

  Хроматография әдістерінің жіктелуі. 

  Хроматографиялық шыңның параметрлері 

Әдебиеттер: [1] 94—100; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

СӨЖ  31,32,33. 

Мазмұны:  

  Газды хроматографтың блок-  сызбасы [1] әдебиет 41-сурет 99б.; [12] әдебиет  

5.2.-сурет 279 б. 

  Хроматографиялық шыңның параметрлері (конспектілеу).

 

Хромотографиялық 

шыңдардың элюциялық сипаттамалары. 

  Основы газовой хроматографии электрондық  ванриантымен танысыу.

 

Основы газовой хроматографии

Газовая система состоит из:

1. Газ носитель

2. Ввода пробы

3. Колонки

4. Детектора

5. Компьютера - интегратора

Ввод пробы, колонка, детектор ключевые

инструменты газовой хроматографии .

Тогда как газ носитель и компьютер

являются вспомогательными

 

Әдебиеттер: [1] 94—100; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

Кредит сағат3. 

11 лабораториялық сабақ 

Тақырып:  Газ хроматографиясы. 

Мазмұны:  

1.Әдістің негізгі ұстанымдары.   

2 Газ хроматографтың аспаптары, сызбасы. 

3. . Хроматографиялық детектор.   

 4.Әдістің қолдану салалары. 

Әдебиеттер: [1] 94—100; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

 

12апта 

Кредит сағат1,2. 

№23-24 дәріс 

Тақырыбы:

 

Хромотография  теориялары

 

Дәрістің мазмұны:  

Тепе  –теңдік  хромотографияның  теориясы.  Эквиваленттік  теориялық  тарелкалар 

теориясы.  Диффузия  және  масса  алмасу  теориясы.  Элюциялық  сипаттамалар.  Таңдамалылық 

және бөлу критерийлері. 

Температураның  хромотография  процесіне  ықпалы.  температураны  жоспар  бойынша 

өзгерту  әдістерін  пайдалану.  Детекторлар  түрлері.  Хромотографиялық  анализдің  сандық  және 

сапалық әдістері. 

 

Әдебиеттер: [1] 94—100; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

ОЖСӨЖ 34.35,36. 

 Мазмұны: 

  Хроматографиялық процестің теориялары  

  Сапалық және сандық анализде қолдану. 

Көп компонентті қоспаны тесттеуші заттар арқылы сапалық анализдеу. 

Көп  компонентті  қоспаны  сандық  анализдеу.  Үш  компонентті  қоспаның  құрамын  шың 

аудандарын ішкі нормальдау және абсолюттік калибрлеу әдістері арқылы анықтау. 

   

Әдебиеттер: [1] 94—115; [10]  15.1-19.5.2.  289-294 б.,  

 

СӨЖ 34.35,36. 

Гады хроматографиядағы детекторлар.( конспектілеу): 

  Жалу өткізгіштігі бойынша детекрор 

  Жалынды-ионизациялық детектор 

 

Әдебиеттер: [1] 6.2.-6.5.121—115бет; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

Кредит сағат3. 

№12 лабораториялық  сабақ 

Тақырып:  Тақырып:  Газ хроматографиясы. 

Мазмұны:   

1.Хроматографиялық процестің  теориялары.   

2. Хроматографиялық детектор.   

3.Әдістің қолдану салалары. 

4.Газ-сұйық хромотографияның спектрлері бойынша заттарды салыстыру. 

5.Хромотографиялық анализдің сандық және сапалық әдістері. 

  Сапалық талдау:  ұсталу индекстері, тест- заттарды қолдану 

  Сандық  талдау:  аудандарды  нормалау  әдісікалибрлеу  коэффициентімен  нормалау  әдісі, 

ішкі стандарттау әдісі, абсолютті калибровка әдісі. 

Әдебиеттер: [1] 6.1.-6.5. 94—121бет; [10]  15.1-19.5.2.  265-289 б.,  

 

13апта 

Кредит сағат1,2. 

№25-26 дәріс 

Тақырыбы:  Масс –спектроскопия әдісі 

Дәрістің мазмұны:  Әдістің негізі.Масс –спектроскопияны басқа физикалық зерттеу әдістерімен  

салыстыру.  Иондау  әдістері:  электрондық  соққы,  фотоиондау,  беттік  иондау,  бір  текті 

емес электростатикалық өріс,  химиялық иондау және т.б. Ион тогы және ион қимасы. Иондау 

қимасының иондаушы электрондардың энергиясына тәуелділігі. 

Иондау потенциялы. Франк –Кондон принципі. Электрондардың тігінен және адибатты ауысулары. 

Диссоциативтік иондау. Электрондық соққыларды пайдалатын ион көздері

.

 

  

Әдебиеттер: [1] 7,3.-7.4. , 131-145 б.; [2]  1.1.-1.4. 19-32 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

ОЖСӨЖ  37,38,39 

Мазмұны: 

  Әдістің негізі. 

  Иондау әдістері: электрондық соққы, фотоиондау, беттік иондау, бір текті емес электростатикалық ө

химиялық иондау 

  Масс –спектрелерді салыстыру үшін ыңғайлы түрде келтіру әдістері. 

  СӨЖ бақылау сұрақтарын талдау .[2]  61 бет 1-3 

Әдебиеттер: 

 

 [1] 7,3.-7.4. , 131-145 б.; [2]  1.1.-1.4. 19-32 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

 

СӨЖ 37,38,39 

Мазмұны: 

  Бақылау сұрақтарын.[2]  61 бет 1-3 сұрақтар, [3] 273 бет 1,6,7. (жазбаша). 

Әдебиет: 

[1] 7,3.-7.4. , 131-145 б.; [2]  1.1.-1.4. 19-32 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

Кредит сағат3. 

№13 лабораториялық  сабақ 

Тақырып:  Фоны бар масс –спектрді алу және масс –спектрометрдің ажырату қабілетін 

анықтау. 

Әдебиет: (12) Жұмыс 1-3 бет 45-48 

14 апта 

Кредит сағат1,2. 

№14 дәріс 

Тақырып: Масс –спектроскопия әдісі 

Дәрістің мазмұны Аспаптардың жіктелуі. Масс –спектрометрдің жұмыс істеу принципі, негізгі сипаттамалары. 

Масс –анализаторлардың түрлері: ұшу –уақыттық, радиожиіліктік, квадрупольдік, ион –циклотрон резонансты

және т.б. Масс –анализаторлы масс –спектрометрдің блок –сызбасы. Магниттік масс –спектрометрдің негізгі 

теңдеуі. Қос фокустау. 

Масс –спектрометрге үлгі енгізу әдістері. Бу енгізудің молекулалық және тұтқырлық режимдері. Молекулалы

шоғырлар. Эффузиялық ұяшықтар. Қатты үлгілерді тікелей енгізу. 

Әдебиеттер: 

 [1] 7,3.-7.4. , 131-166 б.; [2]  1.4.-2.1. , 32--43 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

ОЖСӨЖ  40,41,42. 

Мазмұны:  

  Масс спектрометрдің принциптік сызбасы. 

  Массс-спектрометрдің жұмыс істеу принципі.   

  Масс-спектрометрдің негізгі сипаттамалары.  

Әдебиеттер: 

[1] 7,3.-7.4. , 131-166 б.; [2]  1.4.-2.1. , 32--43 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.; 

 [11]  13.1.-13.5;260-264 б.  

 

СӨЖ  40,41,42. 

 Мазмұны: 

  Масс спектрометрдің принциптік сызбасын сызу ([3]әдебиет Сурет 8.1.242 бет,.  

[1]әдебиет.  сурет 53, 129 бет ) 

  Бақылау сұрақтарын.[2]  61 бет 11-21. сұрақтар, [3] 273 бет 2,3,4,5сұрақтар (жазбаша). 

[1] 7,3.-7.4. , 131-145 б.; [2]  1.1.-1.4. 19-32 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

 

Кредит сағат3 

№14 лабораториялық  сабақ 

Тақырып:  Масс –спектрометрия. 

Масс –спектрометрдің ажырату қабілетін есептеу әдістері. 

Молекулалық иондардың фрагменттену сызбасын тәжірибелік масс –спектрлерінің  

негізінде құру.   

Әдебиеттер: 

 [1] 7,3.-7.4. , 131-145 б.; [2]  1.1.-1.4. 19-32 б.; [3] бөлім  8.1.—8.4. 238-252 б.;    

 

15 апта 

Кредит сағат1,2. 

№15 дәріс 

 

Тақырып:  Масс –спектроскопия әдісі 

Дәрістің мазмұны:   

Ион  тогын  тіркеу  әдістері.  Масс  –спектрлерді  жазу  және  бастапқы  есептеу  әдістері, 

оларды  салыстыру  үшін  ыңғайлы  түрге  келтіру.  Иондар  түрі:  молекулалық,  жарықшақтық, 

қайта топтасушы, метатұрақты, көп зарядты, теріс зарядты иондар. 

Масс  –спектроскопияны    заттарды  идентификациялау  үшін  қолдану.  Молекулалық 

иондарды тану. 

Молекулалық  формуланы  иондардың  массасын  дәл  өлшеу  әдісі  арқылы  анықтау. 

Изотоптардың  табиғи  таралуын  элементтік  құрамды  анықтау  үшін  пайдалану.  Молекулалық 

құрылым  мен  масс  –спектрлер  арсындағы  корреляция.  Метатұрақты  иондарды  фрагменттену 

жолдары анықтау үшін пайдалану. 

Қосылыстарды масс –спектрлері бойынша идентификациялау мысалдары. 

Қоспаларды  сапалық  талдау.  сандық  анализ  әдістері.  Изотоптық  анализ.  Масс  –

спектрометрияны  химияда  қолдану:  химиялық  реакциялардың  механизмдері  мен  кинетикасын 

зерттеу, термодинамикалық зерттеу және т.б. 

Масс-спектрометрдегі сапалық және сандық талдау әдістері 

Заттарды идентификациялау әдістері.  Молекулалық иондарды танып-білу. Массасын 

 дәл өлшеу арқылы элементтік құрамын  анықтау. Изотопты щыңдардың интенсивтіліктерін 

 пайдаланатын пайдаланатын әдіспен элементтік құрамды анықтау. Құрылымдық формуланы  

жарықшақтық және қайта топтасқаниондардың шыңдарын қолданатын әдіспен анықтау.  

Қосылыстарды масс-спектрлері бойынша  идентификациялаудың мысалдар. 

Әдебиеттер: 

 [1] 7,3.-7.4. , 145-166 б.; [2]  1.4.-2.1. 43-62 б.; [3] бөлім  8.7.—8.8. 268-273 б.;    

ОЖСӨЖ 43,44,45. 

Мазмұны: 

Газ-сұйық хромотография үшін аспаптың принципі және сызбасын талдау. 

Әдебиеттер: 

[1] 7,3.-7.4. , 145-166 б.; [2]  1.4.-2.1. 43-62 б.; [3] бөлім  8.7.—8.8. 268-273 б.;    

СӨЖ  43,44,45. 

Мазмұны: 

Масс –спектрометрияны химияда қолдану:  химиялық реакциялардың механизмдері мен 

кинетикасын зерттеу, термодинамикалық зерттеу және т.б. 

Әдебиеттер: 

[1] 7,3.-7.4. , 145-166 б.; [2]  1.4.-2.1. 43-62 б.; [3] бөлім  8.7.—8.8. 268-273 б.;    

Кредит сағат3. 

№15 лабораториялық  сабақ 

 Ион түзілу әдістері. 

Мазмұны:  

1.Талданатын үлгіні енгізу жүйелері.  

2. Ион түзілу әдістері. Диссоциативтік иондану 

3..Бейтарап заттардың иондану потенциалы. 

4.Масс спектрлердегі иондық және бейтарап фрагменттер. 

5.Стандарттар.Массаларды дәл анықтау. 

Әдебиеттер: 

[1] 7,3.-7.4. , 145-166 б.; [2]  1.4.-2.1. 43-62 б.; [3] бөлім  8.7.—8.8. 268-273 б.;    

 

Тақырып:  Микроэкзамен-2     

3.Пән бойынша тапсырмаларды орындау графигі.    

 

 

 

4. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ 

 

Кафедра __Химия ___________тьютор Амангосова Мира Ганибайқызы 

 

 

 

 

       (аты-жөні) 

Пән _Химиядағы  физикалық зерттеу әдістері 

 

№ 

 

Әдебиет атауы 

 

Барлығы 

 

Ескерту 

 

кітапха

нада 

 

кафедра

да 

 

Студенттер

дің 

қамтылу 

пайызы (%) 

Электрон

ды түрі 

 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

1 

Мансұров З.А. , Б. Я. 

Колесников  Химиядағы 

физикалық зерттеу әдістері А., 

Қазақ университеті, 2002. 

 

Пентин Ю.А. Физические 

методы исследования в 

химии.М.; Мир, 2006 

 

4 

 

18% 

 

 

 

 

 

http://ww

w.donnu.e

du.ua/che

m/student/

 

№ 

Жұмыс түрі 

Тапсырманың 

мақсаты мен 

мазмұны 

 

Ұсынылатын 

әдебиеттер 

Орындау 

мерзімі және 

тапсыру 

жүктеу/скачать 1,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: