Зияты зақымдалған балалардың Әлеуметтік -коммуникативті дағдыларын қалыптастыруда танымдық ерекшеліктерін есепке алу

Зерттеу әдістері мен әдіснамасы. 
Зерттеу тақырыбы бойынша арнайы әдебиеттерді 
талдау; балалардың медициналлық, педагогикалық, психологиялық құжаттарын талдау; 
әңгімелесу; бақылау; анықтаушы эксперимент); қалыптастырушы эксперимент; зерттеу 
нәтижелерін сандық және сапалық талдау. 
Қорытынды.
Зияты зақымдалған балалар әдетте өзге адамдармен қарым - қатынасқа 
түсуде қиналады. Бұл коммуникативті дағдыларының қалыптасуының төмендігімен 
байланысты [6.с 710]. Балалардың сөйлеу тілі қалыпты балаларға қарағанда кеш пайда 
болып, оның көптеген құрамдас бөліктерінің жетіспеушіліктерімен сипатталады. Ең 
алдымен дыбыстап айтудағы бұзылыстарды, байланыстырып сөйлеу тіліндегі 
жетіспеушіліктерді атап өту маңызды. Осыған орай сөйлеу тілі сапалы коммуникацияны 
қамтамасызетпей, ол қарым- қатынастың қарапайым түрінің қалыптасуына да өзінің кері 
әсерін тигізеді. Балаларда сөйлеу тілдік қалаудың (инициатива) болмауы да балаларда 
қарым -қатынас жағдайынан қашуына, тұйық болуына, сөйлеу тілінде бір ғана 
конструкцияларды қолдана берууіне ықпал етеді. Қарым - қатынастағы бұзылыстарының 
бірден бір себебі, ол жоғарыда атап өткендей эмоцинальды ерік-жігер сферасының 
бұзылысы саналады. Эмоциялары сипаттық тұрақсыздығымен, бірден өзгеруімен, 
эмоциональды реакцияларының кедейлігімен, «полярлы» сипаттылығымен ерекшеленеді.
Сонымен қатар зияты зақымдалған балалар өзіндік әлеуметтенуге және еңбекке саналы 
қосылуға қабілетсіз болғандықтан, осы орайда педагогикалық, психологиялық, әлеуметтік
т.с.с кешенді сүйемелдеуді қажет етеді.
 
References 
[1] Shipitsyna, L. M., Zaschirinskaya, O. V. Nonverbal communication in children with normal 
and impaired intelligence. Monograph by L. M. Shipitsyn, O. V. Zaschirinskaya. – St. 
Petersburg: Speech, 2009 – 128 p. 
Shipitsyna, L. M. Teaching communication to a mentally retarded child [Text] : textbook / L. M. 
Shipitsyna. – St. Petersburg : VLADOS, 2010 – 279 p. 
[2] Shipitsyna, L. M. Communication lessons for children with intellectual disabilities: a manual 
for teachers and parents [Text] / L. M. Shipitsyna. St. Petersburg: branch of the publishing 
house "Enlightenment", 2006 – 302 p. 
[3] Boikov, D. I. Communication of children with developmental problems. Communicative 
differentiation of personality [Text] : educational and methodological manual / D. I. Boikov. – 
M. : St. Petersburg, 2005 – 288 p. 
[4] Isaev, D. N. Mental retardation in children and adolescents [Text] / D. N. Isaev. – St. 
Petersburg : Speech, 2003 – 391 p. 
[5] Mikheeva E. A. Formation of dialogic speech in preschoolers with intellectual disabilities // 
Doshk. pedagogy. - 2014. - No. 10. - pp. 53-54. 
[6] Rubinstein, S. L. Fundamentals of general psychology [Text] : textbook/ S. L. Rubinstein. – 
St. Petersburg: Peter, 2004 – 713 p.