1-билет 1.Генетика бойынша ситуациялық есеп: Отбасында дене салмағы төмен бала дүниеге келді. Тексеру кезінде: балада бұлшықеттің гипотонусы, сору және жұту рефлекстерінің төмендігінен еме алмауы, тері, шаш және көз қарашығының пигментациясының төмен болуы байқалады. Сондай-ақ, балада қозғалыс координациясы нашар, қол мен аяқтары қысқа, бойы кішкентай, ұйқышылдықтың басым болуы сияқты белгілері анықталды. Анасы балаға жүкті кезінде токсикозы қатты болып қиналған, бірақ ол алғашқы жүктілік болғандықтан аса мән бермеген және жатыр ішінде баланың қозғалысы да аз болған.
Сұрақтар: 1. Сіздің диагнозыңыз. Баланың кариотипін жазыңыз. Диагноз қою әдістерін атаңыз. 2. Бұл аурулар тобының пайда болуының барлық мүмкін болатын механизмдерін түсіндіріңіз. 1.Прадер Вилли-дәстүрлі емес типпен тұқымқуалайтын,Мендель заңына бағынбайтын геномдық импритинг аурулары. Кариотип 46 ХУ,15q11-13 del Импринтинг аймақтар деп аталатын аймақтарда орналасқан бірқатар гендерге моноаллельді экспрессия тән , яғни тек не әкесінің , не тек анасының аллелі ғана экспрессияланады ( жарыққа шығады ) , екінші аллель функциональды белсенді болмайды . Геномдық импринтинг феноменінің пайда болуында импринтингтік ай мақтың гендерінің транскрипциясының тоқтауына алып келетін сперматонеоогенез үдерісінде ДНҚ цитозинді негіздерінің таңдамалы метилденуі негізгі роль атқарады .
Диагнозды растау үшін молекулалық-генетикалық зерттеуқажет: Молекула –генетикалық ДНК-анализ немесе FISH –ДНК құрамындағы өзгерістерді анықтауға негізделген.
1.15q-11.13del-ДНК талдау,FISHәдісі
2.Бір ата-аналық дисомия-ДНК анализ
3.Импритинг үдерісінің ақауы-ДНК талдау
4.Баланстағы транслокация-кариотипті талдау
-Метиспецификалық ПТР әдісімен SNRPN генінің промоторлы аймағының аллельді метилизациясын талдау.
2. Прадер – Вилли синдромы (ПВС) аналық текті 15 хромосомада БАД жағдайында немесе аталық текті 15 хромосомада q11-13 сегменттерінің делецияларынан дамиды. Аурудың пайда болу себебі аталық текті 15 хромосоманың q11-13 аймағында гендер инактивациясы болып табылады. Бұл облыстың аналық гендері науқастарда белсенді емес болады. Осы аймақтарда тағы бірнеше гендер бар деп жобаланады. Оның екеуі қазіргі кезде зерттелген. Оның бірі - SNRPN гені, а-РНҚ альтернативті сплайсингіне қатысатын кіші ядролы нуклеопротеин синтезін бақылайды; ал екіншісі- некдин ақуызы синтезін кодтайды. Тағы да бес геннің қызметтері соңына дейін зерттелмеген. Бұл аурудың көпшілігі спорадиялық, аталық 15 хромосомадағы q11-13 сегмент делециясындағы болатын (аурудың 70 %), аналық хромосома боцынша БАД (25 %), 15 хромосомадағы импринтингтік аймақтың құрылымындағы өзгерістерден (4 %) болатын de novo мутацияларға байланысты дамиды. Шамамен 1% жағдайда ПВС аталық 15 хромосомадағы импринтинг аймағын қамтитын балансталған транслокация байқалады.
