1. Дүниетаным, оның құрылымы және тарихи түрлері
жүктеу/скачать 223,97 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Космоцентризм, теоцентризм, антропоцентризм - философиялық дүниетанымның даму кезеңдері
|
1. Дүниетаным, оның құрылымы және тарихи түрлері 1. Дүниетаным, оның құрылымы және тарихи түрлері Дүниетаным - адамдар мен табиғатқа, жалпы құндылықтарға, адамгершілік ережелеріне, жалпы сенімге, заңдылыққа, білімге немесе қоғам мүшелерімен және қоршаған ортаға деген қарым-қатынасты қалыптастырудың негізгі өлшемі. Бұл теориялық және практикалық бірлікте адамзаттың әлемді тану мақсаттарына арналған рухани және практикалық әдіс. Дүниетанымның төрт аспектісі бар: онтологиялық, гносеологиялық (когнитивті), аксиологиялық (құндылық) және праксиологиялық. Онтология - эволюцияның жалпы заңын зерттейтін ғылым. Материалистер үшін онтологиялық проблема - сыртқы әлемнің объективті тіршілігін, оның мәңгілік, шексіз тіршілігін тану, ал идеалистер үшін рухтың бар екендігін бірінші, қозғаушы күш ретінде жариялау. Практикалық немесе практикалық қатынас - адамның іс-әрекетінің шегі, әдістері мен мүмкіндіктері тұрғысынан адамның дүниеге және өзіне қатынасы. Құндылық қатынасы (аксиологиялық қатынас) - бұл адамның өмірге деген қатынасы, өмір мәні арқылы көрінісі. Нәтижесінде адам мен әлем туралы басқа дүниетанымдық көзқарастар, адам өміріндегі құндылықтардың мәнін түсіну (адамгершілік, эстетикалық, әлеуметтік-саяси және т.б.) өзгереді. Адам өмірінің бөлінбейтін екі бөлігі - рухани және практикалық кезең. Бір жағынан, адамның практикалық іс-әрекеті (адамның мәні және адамның өзгеруі) танылған және түсінілген қызметке, яғни адамның шындықты рухани басқаруына негізделген. Екінші жағынан, сана (білім мен құндылықтар) шындықты рухани игеру сияқты өндірістік және әлеуметтік-тарихи әрекеттердің нәтижесінде пайда болады және дамиды. 2. Космоцентризм, теоцентризм, антропоцентризм - философиялық дүниетанымның даму кезеңдері Философия өз дамуында үш кезеңнен өтті: космоцентризм, теоцентризм, антропоцентризм. Космоцентризм - бұл әлемді түсіндіру үшін ғаламның шексіз сыртқы күштерін қолданатын идеяларды тұжырымдау (философияның бұл кезеңі Ежелгі Үндістанда, Қытайда және Ежелгі Грецияда кең таралған). Теоцентризм - бұл бүкіл тіршілікті жоғарғы жаратушы күш, Құдай (ортағасырлық еуропалық философияға тән ерекшелік) арқылы түсіндіру. Антропоцентризм - бұл адам негізгі мәселе болатын философиялық көзқарас (бұл Ренессанс, қазіргі және қазіргі заманғы философиялық мектептерде қарастырылады). Философияның пайда болуы әлемді ғылыми түсіну аясында адамзаттың білімі мен санасының елеулі дамуына байланысты дүниеге келді. жүктеу/скачать 223,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|