2-ші дәріс Ежелгі Грекия мен Римдегі саяси ойшылдар
жүктеу/скачать 19,88 Kb.
|
|
2-ші дәріс Ежелгі Грекия мен Римдегі саяси ойшылдар. Адамзат қоғамы сияқты, ғылым мен білім, мәдениет пен әдебиет біркелкі дами қоймайды. Себебі олардың шарықтап шалқитын, құлдырап түсетін де кезендері болады. Сондықтанда тарихта белгілі өркениеттіліктің ең алғашқы ошағы болып, құлпырып гүлдену Ежелгі Шығыс - Мысыр (Египет), Вавилон (Ирак), Үндістан, Қытай, Парсы (Иран) елдері есептелген. XV ғасырға дейін Шығыс мәдениеті Батыс мәдениетінен жоғары болып, өркениеттіліктің үлгісін көрсетті. Мұнда ең алдымен математика, геометрия, астрономия, медицина сияқты нақты ғылымдар басым дамыды. Шығыс елдерінде жоғарғы билік шектелместен монархтың (халиф, хан, патша, сұлтан, король, император және т. т.) қолында болды. "Жерге мемлекет иелік етеді, ал мемлекет бүкіл халықтың игілігі үшін кызмет етеді" деген көзқарас қалыптасты. Патша әлеуметтік жағынан аз қорғалған топтарға әкелік қамқорлық көрсетеді, ал оның қол астындағылардың оған ешқандай талап қоюға кақылары жоқ. Себебі, билеуші халық алдында емес, тек алдында ғана есеп береді. Бұл елдердің тәртібі, саяси ойы өткен ұрпақтың дәстүр-салтына берік берілгендікті білдіретін. Қоғамда орнатылған тәртіп өмір бақи өзі ерместей көрінді. Ондағы өзгерісті адамдардың құдай қағидаларын орындамағандықтан туып отыр деп ұқты. Билік орнатылған тәртіпті, шындықты, әділеттікті, мемлекеттің кауіпсіздігін камтамасыз етудін құралы деп есептелінді. Батыс елдерінің ішінде саяси идеялар Ежелгі гректерде жоғарғы қарқынмен дамыды. Онда қоғам Шығыс елдерімен салыстырғанда көп жағдайда қарама-қайшы келеді. Греция ол кезде саяси бытыраңқы күн кешкен ел еді. Саяси ұйым түрін жеке мемлекет болып саналған қалалар (полистер) құрды. Патшалық өкіметтің орнына аристократиялық және кұл иеленушілік демократия орын алды. Билеу түрі сан алуан болатын және жиі ауысып отырды. Саяси өмір кызу өрбіді, ол саяси сана теориясынын терең дамуына әкелді. Сондықтан олардың саяси санасы мифтан теорияға тез ауысты. Көне гректерде саяси ғылымға мол мұра қалдырған ойшылдар көп. Бірақ біз солардың ішінде ең көрнекті екі өкіліне — Платон мен Аристотельге тоқталамыз. жүктеу/скачать 19,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|