4 боөж мырзалиева Мадина 206Б
жүктеу/скачать 17,09 Kb.
|
4 БОӨЖ фило
|
№4 БОӨЖ Мырзалиева Мадина 206Б 1.Философиялық антропологияның Шығыс философиясында дәстүрлі болып табылатын жан-жақты жетілген адам іліміне талдау жасалған.Кемелденген адам мәселесі Шығыс философиясы үшін әрі дәстүрлі,әрі барлық бағыттарға ортақ мәселе болғанымен ,Шығыс философиясындағы әр бағыттың , мектептің бұл мәселені қарастыруда өзіндік ерекшеліктері бар. Араб тілдік мұсылман философиясында да осы мәселеге ерекше назар аударылып,бұл мәселеге екі қарама-қарсы ағым шеңберінде:рационализм мен иррационализм тұрғысынан қарастырылды.Рационализмде адам деп , тек қана әдептілік нормалары мен принциптеріне сәйкес келген адам ғана емес,сонымен қатар парасатты,білімді,бүкіл өмір болмысын ақыл-ойға негіздеген адам.Ал иррационалисттік философияда,адам деп дәстүрлі түрде әдептілік тұрғысынан жетілген адамды қарастырады. Ең көне философиялық ілімдер Ертедегі Шығыс мемлекеттерінде – Қытай мен Үндістанда, Вавилон мен Египетте пайда болды. Ертедегі Қытайдағы біздің эрамызға дейінгі VIII-VI ғғ. Қалыптасқан құл иеленушілік қоғамның дамуы нәтижесінде дүниетанымда прогресшіл және консервативтік, атеистік және мистикалық бағыттар дүниеге келді. Бұл бағыттар арасындағы күрестің барысында заттардың алғашқы бес элементі (металл, ағаш, су, от, жер) туралы, дамудың қарама-қарсы бастамалар (инь және ян), табиғи жолы (дао) туралы т.б. қарапайым матералистік идеялар кеңінен тарай бастады. 2. Платонның философиялық көзқарастары
Аристотельдің философиялық идеялары Зат және форма (эйдос). Потенциал және акт. Материяның объективті болмысын тануға сүйене отырып, Аристотель оны мәңгілік, өзгермейтін және бұзылмайтын деп санады. Материя қиялдауға, алмайды, сондай-ақ ұлғаюы немесе азаюы өзінің саны. Алайда, Аристотельдің пікірінше, заттың өзі инертті, енжар. Онда әр түрлі заттардың пайда болу мүмкіндігі ғана бар, мысалы, со мәрмәрі әртүрлі мүсіндердің мүмкіндігін сақтайды. Бұл мүмкіндікті шындыққа айналдыру үшін материяға сәйкес пішін беру керек. Аристотель формасында Белсенді Шығармашылық фактор пайда болды, соның арқасында зат нақты болады. Форма - бұл ынталандыру және мақсат, монотонды материядан әр түрлі заттардың пайда болу себебі: зат — оның жынысы, саз. Одан әр түрлі заттардың пайда болуы үшін құмырашы — Құдай (немесе ақыл-мотор) қажет. Пішін мен материя бір-бірімен тығыз байланысты, сондықтан мүмкіндіктегі әрбір нәрсе материяда бар және табиғи даму арқылы өз формасын алады. Бүкіл әлем бір-бірімен байланысты және барған сайын жетілу тәртібінде орналасқан бірқатар формалардан тұрады. Осылайша, Аристотель заттың, құбылыстың жалғыз болмысы идеясына жүгінеді: олар материя мен эйдостың (форманың) бірігуін білдіреді. Материя мүмкіндік ретінде және заттардың өзіндік субстраты ретінде әрекет етеді. Мысалы, мәрмәрді мүсіннің мүмкіндігі ретінде қарастыруға болады, ол материалдық бастама, субстрат, ал одан оюланған мүсін — бұл материя мен форманың бірлігі. Әлемнің негізгі қозғалтқышы-Құдай, ол әлемнің шыңы ретінде барлық формалардың формасы ретінде анықталған. 3.Сана — қоғамдық құбылыс. Адамның санасы адамзат коғамының ұзаққа созылған дамуының нәтижесінде пайда болды. Сана — қоғамдық құбылыс. Адамның санасы адамзат коғамының ұзаққа созылған дамуының нәтижесінде пайда болды. Психикалық және саналы қызметтің элементтері ақпарат алмасу үшін дыбыс сигналдарын және ишараны қолданатын жоғары дамыған, топтасып өмір сүретін жануарларда көрініс береді. Бір катар жануарлардың — мысық, ит тектестер, приматтар, дельфиндер әрекеттерінің көбі күрделі және сананың қызметін талап етеді. Одан кейін жануарлардың өзіндік "моралі", өзін ұстау әдеттері, жетекшілік үшін күрес жүргізуі бар. Жалпы, жануарлардың өмірі өзінен өзі жүріп жатқан жоқ, оларда санаға бағыныштылық, яғни бір мән бар. Алайда адамның санасы бүл жануарлардың күрделендірілген психикалық қызметінің жалғасы емес, терең ұстанымды өзгерістердің нәтижесі. Адам өзіндік сана (сана сезім) арқылы өзін өзі сезініп ұғынады. Сана сезім дегеніміз — адамның өзін өзі және өзінің психикалық күйін түсінетін арнайы кісілік ерекшелігі. Адамның сана сезімі қашанда таптық, топтық қоғамдық сана сезіммен тығыз байланысты. Сондықтан сана сезім адам өзін өзі түсінгеннен көрі кең ұғым. Өйткені өзін өзі сезіну мен қоршаған болмысты сезінудің бірлігі арқылы тек адамның кісілік қасиетіне тән өздігінен реттелудің жоғары формасы жүзеге асады. Сөйтіп әрбір сана қоршаған әлемнің нәрселерін сезіну мен адамның өзін өзі, өзінің ішкі дүниесін сезінуден тұрады. Адам санасы әлеуметтік түрткілердін, ықпалынаң — енбек іс әрекеті мен қатынастан қалыптасады. Caна сезім бір жағынан, танымдық екінші жағынан, әрекеттік рухани құбылыс. Өзін түсіну арқылы адам өзін өзі жөнге салады, өз ісіне баға береді, мінез құлқын реттейді, тәрбиелейді. Адам мен жануарлар болмысты сезімдік түйсіктер арқылы бірдей таниды және бағалайды. Алайда адам жануарларға қарағанда объективтік дүниені ақыл оймен бейнелеу және дерексіз ойлау, тіл арқылы түсінеді. жүктеу/скачать 17,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|