9-нұсқа «Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік» бөлімі Төменде берілген екі мәтінді оқып, тапсырманы орындаңыз.
А мәтіні:газет мақаласынан үзінді
Бейбітшілік пен келісім – тұтастырар ел ішін «Бірлік түбі – береке» дейді дана қазақ. Барша отандасымыздың ұлты мен наным-сеніміне қарамастан тең құқылы болуы және бір-біріне деген құрметі, қоғамдық келісімнің нығаюы – мемлекеттік саясаттың басты басымдықтарының нәтижесі. Біздің бүгінгі бейбіт өміріміз этносаралық татулықтың айқын көрінісі. Бір мақсатқа, бір мүддеге жұмылып, бір тудың астына бірігу елімізде саяси тұрақтылықты нығайтып, мемлекетіміздің жан-жақты дамуына даңғыл жол ашатынын кез келген азамат жақсы түсінеді.
Асылы ОСМАН, қоғам қайраткері: Қазақстанда тұрақтылық пен бейбітшіліктің орнығуы, осы бағыттағы игі істердің барлығы топырақтың, елдің иесі, бәрімізді бауырына басқан, тумысынан таза, қиянаттан шет қазағымыздың арқасы екенін айтпай кетуге болмас.
Елбасының ерен еңбегін, этносаралық бірлікті нығайтуға қосқан зор үлесін үнемі тілге тиек еткеніміз жөн болар деп ойлаймын. Елім, жұртым аман болсын. Аттары бәйгелі, өздері әйгілі болсын деп, еліме тыныштық, достық, бірлік, ынтымақ тілеймін. Дарқандығы даласынан дарыған, тектілікке бабасынан жарыған қазағым аман болсын!
Бақытбек СМАҒҰЛ, Парламент Мәжілісінің депутаты: – Қазақстан халқы Ассамблеясының, Елбасының ұстанымы – елдің ынтымағы, қоғамның бірлігі. Елбасының ел үшін, туған жер үшін сіңіріп жатқан еңбегі ерен. Тыныштықты ту еткен халықтың бірлігі мызғымайды. Ол бірлікті бір ұяда қанаты қатайған балапандай болған, тонның ішкі астарындай бір-біріне етене жақын, ауыр кезеңдерді басынан бірге өткізген ата-бабаларымыздан үлгі алған ұрпақ қана сақтайды.
Әлемде бейбітшілік орнағанын қаласақ, өз еліміздегі ынтымағымызды сақтай білгеніміз жөн.
(202 сөз)
«Egemen Qazaqstan»Жақсыбай Самырат, Орынбек Өтемұрат
Ә мәтіні:
Ұлтаралық араздық береке әпермейді Әр кезде ұлтаралық қақтығыстарға территориялық талас-тартыстар, халықтар арасындағы тарихи өшпенділік, үстем ұлттың аз ұлттарға өктемдігі мен қысымы себеп болып жатады.
. Ұлтаралық шиеленістердің зардабынан адамзат сабақ ала алмай келеді. Оған мысал ретінде Оңтүстік Африка Республикасы, Босния мен Герцеговинаның осындай қақтығыстардың салдарынан қанға бөккендігін айтуға болады. ТМД елдерінің біразы, оның ішінде Таулы Қарабақ, Осетиядағы шиеленістердің зардабын қарапайым халық әлі тартып келеді.
Алпауыт елдердің әлемдік саяси сахнада экономикалық, әскери, саяси ықпалға ие болу мақсатындағы бақталастықтарының салдарынан кейбір «ұлтаралық» шиеленістер қолдан жасалуда,– деп ойын қорытты Дастан Көшербаев.
Ал «Халықаралық құқық қорғау орталығы» ҚБ президенті Жанділдә Жақыповтың пікірінше, .
– Әлем елдерінде қарапайым бұзақылық, басқа да қылмыстық құқықбұзушылықтарға «этностық қақтығыс» деп диагноз қою өршіп кетті. Бүгінгі интернетпен қаруланған қоғам отқа май құя түсіп, қарсы тараптардың арасындағы өшпенділікті қоздырып, алыстан бақылап, анық-қанығы анықталмаған оқиғаларға байланысты сырттай тон пішуге дәнігіп алды. Әрине тек біртұтас ұлттың өкілдері ғана мекендемейтін мемлекеттерде белгілі бір этнос өкілдерінің болуы мүмкін. Мәселен, АҚШ пен Еуропа елдерінде ақ нәсілділер мен қара нәсілділер арасындағы қақтығыстар әлі де бар. Бірақ бұл шиеленістерді көбіне ұлтаралық қақтығыстарға жатқыза беруге болмайды, – дейді Ж.Жақыпов.
Бірақ шиеленістер мен қақтығыстарды шешудің халықаралық тәжірибеде әбден сыналып, кем-кетігі жонылған айқын жолдары бар екендігі де рас. Ол – зорлық-зомбылық пен мәжбүрлеуден бас тарту, барлық қатысушы тараптардың мүдделері ескерілген мәміле жасау, адамның құқығы мен бостандығын басты құндылықтардың қатарына кіргізу және түйткілді мәселелерді келіссөздер арқылы шешуге тырысу.
Түптеп келгенде, қылдан да нәзік түсініктермен сипатталатын ұлтаралық қатынастарды қоздыру мен оны саяси экстремизмнің құралы ретінде қолдану қай тарапқа да опа бермейтіні тарихтың ащы сабақтарынан белгілі. (249 сөз)
Серік ӘБДІБЕК Екі мәтіндегі ақпарат пен өз пікірлеріңізді пайдаланып, «Бейбітшілікті сүю – адамзаттың парызы» тақырыбында Қазақстан халықтарын ынтымақтастық пен келісімде өмір сүруге шақыратын эссе жазыңыз. Эсседегі сөз көлемі 170-200 сөз болуы қажет. [20]
