Білім беру арине мұсылман кезинде Хғ. Басталды. Ал бұл абайтану болғандықтан абай дүниеге келген кезден бастап яғни 1845 жылдан бергі білім беру үдерісін айтамыз. 1850жылы Орынбордың шекара комиссиясы жанынан қазақ балалары үшін жеті жылдық мектеп ашылған болатын.бұның өзі білім берудің басты алғы шарты бола алады. Және осы мектептің түлегі болған Ы.Алтынсарин басшылығымен 1864ж сегізз қаңтарда Торғайда тұңғыш қазақ мектебі ал жанынан қазақ мекттебі ашылды. Осыдан кейін 1879-89 жылдары Қостанайда Ырғыз Торғайда екі сыныптық орыс қазақ мектептері ашты. Ал 1888ж орскіде мұғалімдер мектебі ашылды. 19ғ 2 жартысында қазақ мектептері қандай болу керек деген мәселе күн тартибине қоилган болатын. Бұған карсы екі пікір болды. БІРІ халықты шала сауатты күйде қалдырып төл мәдениетінен қол үздіртіп,орыстандыру саясатын көздеген ИЛЬМИНСКИЙ бастаған миссионерлер болса ЕКІНШІ орыс прогресшіл озық мәдениет үлгілерін игеру арқылы өз елін өркениетті елдердің деңгейіне көтеруді көздеген УӘЛИХАНОВ,АЛТЫНСАРИН ҚҰНААНБАЕВ СЫНДЫ АҒАРТУШЫЛАР БОЛАТЫН. Абай сол сәтте жастарға ДҮНИЕДЕ ӨЗІ,МАЛДА ӨЗІ ҒЫЛЫМҒА КӨҢІЛ БӨЛСЕҢІЗ ДЕП ЖАР САЛДЫ.
А.БАЙТҰРСЫНОВ Қарқаралы қазақтары атынан мин.кеңесінің төрағасына петиция жолдап ҚАЗАҚ ДАЛАСЫНДА ОҚУ АҒАРТУ ІСІ ДҰРЫС ЖОЛҒА ҚОЙЫЛСЫН,ОЛ ҮШІН АУЫЛ МЕКТЕПТЕРІНДЕ БАЛАЛАР ҚАЗАҚША САУАТ АШАТЫН БОЛСЫН. ОҚУ АНА ТІЛІНДЕ ЖҮРГІЗІЛСІН деген талап қойды. Тіліміз жойылмас үшін.
