Алаш көсемдері және ұлттық идея
жүктеу/скачать 408,19 Kb.
|
Рухани жаңғыру
- Бұл бет үшін навигация:
- АЛАШ КӨСЕМДЕРІ
- Алаш партиясы бағдарламасының жобасы
- Елдес Ғұмыров Міржақып ДУЛАТОВ ҒАБДУЛХАМИД ЖҮНДІБАЕВ Ахмет Байтұрсынов Әлихан Бөкейханов Есенғали ТҰрмұхамедов
- ҰЛТТЫҚ ИДЕЯ
|
АЛАШ КӨСЕМДЕРІ ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ ИДЕЯ Орындаған:Тлеугабак Айым Т-21 Тексерген:Жылқыбаев Кенжебек ЖОСПАР:1)Алаш көсемдері туралы ақпарат 2) « Алаш » қозғалысының стратегиялық мақсаты 3) Алаш партиясы бағдарламасының жобасы және жоба жасаушылар 4)Ұлттық идея Әлихан Бөкейхан қазақтарды руға да, жүзге де жіктемеді, әлеуметтік мәртебесіне де, біліміне қарай да бөле-жармады. Қазақты біртұтас халық ретінде көргісі келді. Осы орайда ол ұсынған Алаш атауы ұлтты ұйыстыруға мұрындық болатын тамаша идея болып шықты. Бұл идеяны Әлихан Бөкейхан Алаш қозғалысы пайда болғанға дейін-ақ әрдайым айтып жүрген еді. Сонау 1910 жылдың өзінде-ақ «Қазақтар» деп аталатын тарихи очеркінде қазақтардың соғыс ұраны «Алаш деген мифтік тұлға» екенін атап өткен болатын.Әлихан Бөкейхан қазақтарды руға да, жүзге де жіктемеді, әлеуметтік мәртебесіне де, біліміне қарай да бөле-жармады. Қазақты біртұтас халық ретінде көргісі келді. Осы орайда ол ұсынған Алаш атауы ұлтты ұйыстыруға мұрындық болатын тамаша идея болып шықты. Бұл идеяны Әлихан Бөкейхан Алаш қозғалысы пайда болғанға дейін-ақ әрдайым айтып жүрген еді. Сонау 1910 жылдың өзінде-ақ «Қазақтар» деп аталатын тарихи очеркінде қазақтардың соғыс ұраны «Алаш деген мифтік тұлға» екенін атап өткен болатын.АЛАШ КӨСЕМДЕРІ: АЛАШ КӨСЕМДЕРІ:Ахмет Байтұрсыновтың ықпалымен сәуірде Алашорда басшылары мен мүшелеріне Кеңес үкіметінің кешірімі жарияланды. Ахмет Байтұрсынұлы бұл тарихи кезеңде «патшалардың төрінде отырғаннан, социалистердің босағасында өлгенім артық» деген пікірде болдыСемей қаласында, қазақ тарихындағы ең алғашқы «Жанар» жәрдем қорын ұйымдастырды.1917 жылы маусым мен желтоқсанда шақырылған жалпықазақ сиездерінің жұмысына қатынасты.1920жылдың басында Ташкенттегі «Ақжол» газетінде, Семей сот мекемесінде жұмыс істедіАЛАШ КӨСЕМДЕРІ: Семей қаласында, қазақ тарихындағы ең алғашқы «Жанар» жәрдем қорын ұйымдастырды.1917 жылы маусым мен желтоқсанда шақырылған жалпықазақ сиездерінің жұмысына қатынасты.1920жылдың басында Ташкенттегі «Ақжол» газетінде, Семей сот мекемесінде жұмыс істедіАЛАШ КӨСЕМДЕРІ:Алашорда көсемдері ұлттық мемлекеттілікті құру принципіне ұлттық бірлікті;ұлттың біртұтастығын негіз етіп алды;ал Қазан қарулы көтерілісінің нәтижесінде билік басына келген большевиктер ұлттық-мемлекеттілік құрылым негізіне таптық,яғни ақыр соңында Азамат соғысына алып келген халықтың бір бөлігін екінші бөлігіне қарсы қою принципін ұсынды. Алашорда көсемдері ұлттық мемлекеттілікті құру принципіне ұлттық бірлікті,ұлттың біртұтастығын негіз етіп алды,ал Қазан қарулы көтерілісінің нәтижесінде билік басына келген большевиктер ұлттық-мемлекеттілік құрылым негізіне таптық,яғни ақыр соңында Азамат соғысына алып келген халықтың бір бөлігін екінші бөлігіне қарсы қою принципін ұсынды. «Алаш» қозғалысының стратегиялық мақсаттарының бірі – Дала өлкесіне «земство», яғни жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін жаппай енгізу. Земство енгізілген жағдайда жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі күшейіп, белгілі бір аумақта жиналған салықты мектеп, аурухана, жол және тағы да басқа маңызды әлеуметтік нысандар құрылысын жүргізуге, яғни жергілікті инфрақұрылымды салып, дамыту мүмкіндігі болатын еді.Мемлекеттік Думада тиесілі заң қабылдау арқылы Дала өлкесіне жаппай земство енгізуге ұмтылған Әлихан Бөкейханның түпкілікті көздегені қазіргі қазақ мемлекетін, оның берік іргетасынан қалау еді. Алаш партиясы бағдарламасының жобасы:I:Мемлекет қалпы II:Жергілікті бостандық III:Негізгі құқық IV:Дін ісі V:Билік һәм сот VI:Ел қорғау VII:Салық VIII:Жұмысшылар IX:Ғылым-білім үйрету X:Жер мәселесі Елдес Ғұмыров Міржақып ДУЛАТОВ ҒАБДУЛХАМИД ЖҮНДІБАЕВ Ахмет Байтұрсынов Әлихан Бөкейханов Есенғали ТҰрмұхамедовҒАЗЫМБЕК БІРЖАНОВАлаш партиясы бағдарламасының жобасын жасаушылары ҰЛТТЫҚ ИДЕЯ:Алаш қозғалысының негізгі идеясы демократиялы қоғам қалыптастырып, сөзсіз еркіндік пен дамудың алғышарты ретінде қазақтың ұлттық мемлекетін құру болатын. Алаш идеясы ұлттық бірігу концепциясына алып келді. Ол тұста қазақтың оқыған, саяси орталықтарда білім алған, мемлекет құрылысын қалыптастыру жөн-жосығын білетін ұлт зиялыларының басын біріктірді. Соның арқасында Алаш идеясын аясында мыңдаған қазақтың басы бірікті. Мұхтар Құл-Мұхаммед «Алаш қайраткерлері саяси-құқықтық көзқарастарының эволюциясы» атты еңбегінде: «Қазақстанның Ресейге бодан болғаннан бергі тарихындғы жиырмасыншы ғасырдың алғашқы ширегін «саяси күрестер мен рухани жаңғыру кезеңі» деп айтуға әбден болады. ҰЛТТЫҚ ИДЕЯ:Тарихшы Мәмбет Қойгелді «Тарих - күрес алаңы» кітабында Алаш идеясы жайында: «Қазақ ұлтшылдығының өзекті жібі, діңгекті ойы «менің ұлтым өзгеден ерекше, артық» сияқты мазмұндағы ұран болған жоқ. Ол елім деген қазақтың оқыған азаматының надандық пен отарлық езгінің құрсауында тұншыққан жұртын азаттыққа шығару, өзгемен тең ету жолындағы қызметке әзірлігін білдіретін шешімі және осы мақсат үшін күреске шақырған үндеуі болатын», – дейді. «Қазақ», «Сарыарқа», «Алаш» газеттері арқылы алашордалықтар ұлттық идеяны қазақ халқына жариялады. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ жүктеу/скачать 408,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|