Астрофотометрия туралы түсінік және оның қолданылуы Орындаған: Ақан Маржан Тексерген: Утебаева Ардақ Аскаровна
жүктеу/скачать 0,55 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Назарларыңызға рахмет!
Астрофотометрия туралы түсінік және оның қолданылуыОрындаған: Ақан МаржанТексерген: Утебаева Ардақ АскаровнаАстрофотометрия. Астрофизиканың маңызды тәсілдерінің бірі - астрофотометрия, яғни аспан шырақтарының шығаратын сәулелерін (радиациясын) өлшеу. Осы мақсат үшін қолданылатын құралдарды фотометрлер дейді. Фотометрлердің сәулені қабылдайтын негізгі бөліктері: фотопластинка, фотоэлемент, термоэлемент, болометр. Сәуле қабылдағыштың бір түрі өзіміздің көзіміз.Көз, фотопластинка, фотоэлемент жиілігі әртүрлі сәулелерді бірдей сезбей, тек оларды екшеп, сезеді. Көз өте-мөте сары (толқын ұзындығы 0,55 микрон) сәулелерді жақсы сезеді. Кәдімгі фотопластинка өте-мөте күлгін (толқын ұзындығы 0,45 микрон) сәулелерді сезгіш. Бірақ осы кезде, көз атымен сезбейтін инфрақызыл сәулелерді сезетін пластинкалар бар. Ал, термоэлемент пен болометр әртүсті сәулелерді бірдей сезеді. Аспан шырағынан келген жарықтың көзіміздің тор қабыршағын жарықтандыруын осы кезде жалтырау деп атайтын болды. Ертедегі аспанды бақылаушылар жай көзбен қарап аспандағы барлық жұлдыздарды жалтырауына қарай 6 шамаға бөлген. Дәл өлшеулер жүргізіп қарағанда осылай бөлуде математикалық негіз бар болып шықты: 1-шамадағы жұлдыз 2-шамадағыдан 2,5 есе (дәлірек алғанда, 2,512 есе) жарығырақ, 2-шамадағы 3-шамадағыдан әлгіндей есе жарығырақ болады екен. Мысалы, Темірқазық жұлдызы және Жетіқарақшының жеті жұлдызының алтауы 2-шамадағы, ал Арктур бірінші шамадағы жұлдыз болып саналады. Сонымен жұлдыздар өзінің жалтырауымен және жұлдыздық шамасымен сипатталатын болды.Ертедегі аспанды бақылаушылар жай көзбен қарап аспандағы барлық жұлдыздарды жалтырауына қарай 6 шамаға бөлген. Дәл өлшеулер жүргізіп қарағанда осылай бөлуде математикалық негіз бар болып шықты: 1-шамадағы жұлдыз 2-шамадағыдан 2,5 есе (дәлірек алғанда, 2,512 есе) жарығырақ, 2-шамадағы 3-шамадағыдан әлгіндей есе жарығырақ болады екен. Мысалы, Темірқазық жұлдызы және Жетіқарақшының жеті жұлдызының алтауы 2-шамадағы, ал Арктур бірінші шамадағы жұлдыз болып саналады. Сонымен жұлдыздар өзінің жалтырауымен және жұлдыздық шамасымен сипатталатын болды.Фотометрлердің кейбір түрлерін қарастырайық.
Жарыққабылдаушы – фотопластинка. Осы кезде фотографиялық фотометрия көп қолданылады. Неғұрлым жұлдыз жарығырақ болған сайын, солғұрлым фотографиялық негативтерде оның дөңгелекше кескінінің диаметрі үлкендеу болады және ол кескін солғұрлым қараңғылау болады. Сонда, жұлдыздың жалтырауын дөңгелекшенің диаметрін өлшеу арқылы да, қараюының дәрежесін өлшеу арқылы да есептеп шығаруға болады. Мұндай әдіспен Күн атмосферасы, тұмандық сияқты аумақты объектілердің жалтырауын анықтаумен қабат, олардың әр жеріндегі заттардың қалай таралуын да анықтауға болады. Пластинканың қараюының дәрежесін өлшейтін құралды микрофотометр дейді. Жарық қабылдағышы термоэлемент не фотоэлемент болатын фотометрлер де астрономияда жаппай тарап келеді. Аспан денесінен келген жарық тесікше терезеден өтіп, не термоэлементке не фотоэлементке түсіп, электр тогын (термо не фототок) туғызады. Бұл токты өлшеу арқылы жарықтың энергиясын анықтауға болады. Назарларыңызға рахмет!Назарларыңызға рахмет!жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|