Қазақстан республикасындағы кәмелетке толмағандар істері жөніндегі мамандандырылғАН
жүктеу/скачать 4,89 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.2. ПРОКУРОРЛАР МЕН ҚОРҒАУШЫЛАР
КТМАС-тың қызмет етуі тек қана судьяларға бай- ланысты емес, сонымен қатар прокурорлар мен қорғаушыларға да байланысты. Мамандандырылған құқықтық кеңестер (ювеналды құқықтық кеңестер) Астана, Алматы және Қарағанды қалалары мен кейбір облыстарда құрылған, бірақ облыстардың барлығында емес (мысалы, Маңғыстау облысы) 125 .
мекемелеріне қарамастан, Қазақстан занамасына сәйкес, КТМАС-та істерге тартылған қорғаушылардан кәмелетке толмағандардың істері бойынша жұмыс 125
Шымкенттегі «Сана Сезім» ҮЕҰ да құқықтық қызмет көрсетеді, әйтсе де зерттеу нәтижесінен бұл ҮЕҰ қоғамдық бастамаларда осы қызметті көрсететіні белгісіз. жасауға қатысты қандай да бір мамандандырылған дайындық немесе біліктілік КТМАС-пен жұмыс жасау алдында және жұмыс барысында талап етілмейді 126 .
басым бөлігі КТМАС-пен жұмыс жасаудың ал- дында және/немесе өткен жыл ішінде ешқандай мамандандырылған дайындықтан өтпегендерін айт- ты 127 . Бұл дегеніміз арнайы құқықтық кеңестер жаңа 126
Жекелеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің өкілі, Алматы қалалық қорғаушылар алқасы, Алматы қ., 10 шілде 2014 ж.; же- келеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің өкілі, Қарағанды облыстық қорғаушылар алқасы, 22 қыркүйек 2014 ж. 127 Жекелеген сұхбат, қорғаушы 1, Ақтау қ., 25 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 2, Ақтау қ., 26 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 3, Ақтау қ., 26 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 1, Алматы қ., 1 қазан 2014 жыл; же-
Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандар істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттардың дамуы 33 әрі тәжірибесіз қорғаушыларға бағытталады 128 . Бір
жағынан бұндай жағдайдың орын алуының себебі мынада: кәмелетке толмаған жәбірленушілер КТМАС- қа келгенінде тегін қорғаушы қызметін талап ете ала- ды. Бұл қорғаушының құны жеке клиенттің жалдай- тын қорғаушысынан төмендеу 129
және бұл қылмыстық істер
бойынша тәжірибелі қорғашылардың шақырылуына жол ашпайды. ЮӘ Тұжырымдамасы жөніндегі Есепте толығырақ мазмұндалатындай, Қазақстан заңнамасы проку- рорлардан да кәмелетке толмағандардың істері бойынша жұмыс жасау алдында осы салада арнайы мамандандырылған дайындықтан өтулерін талап етпейді. Интернет-сауалнама барысында прокурор- лардан алынған жауаптарға сәйкес, аз ғана проку- рорлар кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған бөлімдер немесе бөлімшелер ашқан және олар КТМАС-тың қылмыстық істеріне қатысады 130
. Жауап берушілерге келер болсақ, олар- дың жергілікті прокуратура мекемесінде кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған бөлімшенің немесе бөлімнің жоқ екенін айтты. Тек үште бір бөлігі кәмелетке толмағандардың ісіне қарайтын мамандандырылған прокурорлардың бар екенін жеткізді 131
. Бірақ осы прокурорлардың КТМАС істері бойынша жұмыс істеуде кәмелетке толмағандардың істеріне қатысты мамандандырылған дайындықтан өтетіні белгісіз 132 .
ген сұхбат, қорғаушы 4, Алматы қ., 1 қазан 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 1, ж. Астана, 18 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 2, ж. Астана, 18 қыркүйек 2014 жыл; жекеле- ген сұхбат, қорғаушы 3, ж. Астана, 18 қыркүйек 2014 жыл; жеке- леген сұхбат, қорғаушы 1, Қарағанды қ.19 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 2, Қарағанды қ.19 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 3, Қарағанды қ., 22 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің жетекшісі, Қарағанды қ. 22 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 1, Қызылорда қ. (уақыты белгісіз); жекелеген сұхбат, қорғаушы 2, Қызылорда қ. (уақыты белгісіз); жекелеген сұхбат, қорғаушы 13, Қызылорда қ. (уақыты белгісіз); Жекелеген сұхбат, қорғаушы 1, Шымкент қ., 18 қыркүйек 2014 жыл; жекеле- ген сұхбат, қорғаушы 2, Шымкент қ., 18 қыркүйек 2014 жыл; же- келеген сұхбат, қорғаушы 1, Өскемен қ., 17 қыркүйек 2014 жыл; жекелеген сұхбат, қорғаушы 3, Өскемен қ., 17 қыркүйек 2014 жыл. 128
Жекелеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің өкілі, Алма- ты қалалық қорғаушылар алқасы, Алматы қ., 10 шілде 2014 ж.; топтық сұхбат, 2 қорғаушы ювеналды құқықтық кеңестен, Аста- на қалалық қорғаушылар алқасы, 9 шілде 2014 жыл; жекеле- ген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің жетекшісі, Қарағанды облыстық қорғаушылар алқасы, 22 қыркүйек 2014 жыл; ювенал- ды құқықтық кеңестің жетекшісі, Астана қ., 18 қыркүйек 2014 жыл.
129 Жекелеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің өкілі, Алматы қалалық қорғаушылар алқасы, Алматы қ., 10 шілде 2014 жыл; топтық сұхбат, 2 қорғаушы ювеналды құқықтық кеңестен, Аста- на қалалық қорғаушылар алқасы, Астана, 9 шілде 2014 жыл; же- келеген сұхбат, ювеналды құқықтық кеңестің өкілі, Қарағанды облыстық қорғаушылар алқасы, 22 қыркүйек 2014 жыл. 130
Жергілікті прокуратура органдарының өкілдері арасында жүргізілген интернет-сауалнамаға қатысқан 74 жауап берушінің 5-і олардың аудандарында кәмелетке толмағандардың істері бойынша мамандандырылған бөлімдер ашылғанын жеткізді. 131 Толық ақпаратты ЮӘ тұжырымдамасы жөніндегі есептен табуға болады. 132
Толық ақпаратты ЮӘ тұжырымдамасы жөніндегі есептен табуға Интернет-сауалнамада КТМАС судьяларынан про- курорлар мен қорғаушылардың дайындығы және олардың жұмыстарының сапасы мен өз клиенттеріне, сонымен қатар сотқа көмек берудегі деңгейі туралы сұралды. Олардың жауаптары төмендегі Кестее 11-де көрсетілген. Кесте 11-де көрсетілгендей КТМАС жауап беруші- судьялары қылмыстық істер бойынша прокурордың қызмет деңгейін қорғаушының атқаратын қызмет деңгейінен жоғары бағалады. КТМАС жауап беруші – судьяларының көпшілігі (54,8%) қорғаушылардың қызмет көрсету деңгейіне қанағаттандырарлық де- ген, ал көпшілігі (61,3%) прокурордың қызмет көрсету деңгейіне жақсы немесе өте жақсы деген баға берді. Жекелеген сұхбаттарда алынған жауаптар мен сот- та болған бақылаулардың нәтижесі жалпы алғанда интернет-сауалнаманың нәтижелерін көрсетеді. Қорғаушылар сот үдерістерінде көбіне әрекетсіз не- месе сылбыр рөл атқарады. Бақылау жүргізілген бір іс барысында қорғаушы қылмыстық іс тыңдалымынан кейін кәмелетке толмаған құқық бұзушымен сөйлескен жоқ. Алайда кәмелетке толмаған құқық бұзушыға сот үкім шығарған еді және ол осы үкім туралы ешқандай түсініктеме бермеді және алдағы әрекеттеріне қатысты пікірін білдірмеді 133 . Сол сияқты сұхбат берген айыпталушы кәмелетке толмағандар мен олардың ата-аналарының 58%-ы қорғаушы олардың құқықтары туралы, сот үдерісі барысында не болатынын айтпаған. Сонымен қатар, кәмелетке толмаған баланың оқиғаға қатысты өз нұсқасына қызығушылық танытпай, кінәні мойындаудың салдар- ларын түсіндірмеген 134
жүктеу/скачать 4,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|