Ел экономикасы үшін құрылыс саласының мән-маңызы айтарлықтай рөл ойнамақ. Дамыған елдерде құрылыс материалдарының өндірісі экономиканың аса маңызды салаларының құрамына кіретін құрылыс кластерінің ажырамас бөлігіне айналып үлгерген. Ал бізде құрылыс индустриясын 700-ге тарта өнеркәсіптік кәсіпорындар құрайды. Олардың қызметі құрылыс материалдарын өндірумен ғана шектеліп отыр.
Ел экономикасы үшін құрылыс саласының мән-маңызы айтарлықтай рөл ойнамақ. Дамыған елдерде құрылыс материалдарының өндірісі экономиканың аса маңызды салаларының құрамына кіретін құрылыс кластерінің ажырамас бөлігіне айналып үлгерген. Ал бізде құрылыс индустриясын 700-ге тарта өнеркәсіптік кәсіпорындар құрайды. Олардың қызметі құрылыс материалдарын өндірумен ғана шектеліп отыр.
2021 жылғы 1 кварталға дейінгі, құрылыс саласындағы жұмыс бастылық
Құрылыс саласы Қазақстан экономикасының маңызды салаларының бірі болып қана қоймай, инвестицияландырудың да тартымды бағыттарының бірі болып келеді. Құрылыс саласы ЖІӨ құрамының 5,6% құрайды, ал құрылыс жұмыстарының көлемі жыл сайын орта есеппен 10% артып отыр.
Құрылыс компаниялары соңғы 10 жыл ішінде 983,4 млрд теңгені құрайтын рекордтық соманы табуға мүмкіндік алды — бұл, 2019 жылы құрылыс жұмыстарының көлемін 14% -ға өсуін қамтамасыз етті. Құрылыстың ЖІӨ-нің қалыптастырудағы үлесі 5,6%-ға дейін жетті. Сонымен қатар, жуықта құрылған инфрақұрылым арқасында елдің инвестициялық белсенділігі айтарлықтай күшейген, оның құрылыс саласындағы экономикалық даму үшін қосқан үлесі 6,2%-ға дейін жете алады.
Өте көлемді жобалар ретінде электр жеткізу құрылғыларын (газ құбырлары, мұнай құбырлары және т.б.) салу — орындалған жұмыстар мен қызметтер көлемі 1 трлн теңгені құрады. Сондай-ақ, ауқымды жобалар – аэродромдарда автомобиль жолдарын, темір жолдарды және қону белдеулерін салу және жөндеу. Олардың жалпы құны 781,4 млрд. теңгені құрады.
Өте көлемді жобалар ретінде электр жеткізу құрылғыларын (газ құбырлары, мұнай құбырлары және т.б.) салу — орындалған жұмыстар мен қызметтер көлемі 1 трлн теңгені құрады. Сондай-ақ, ауқымды жобалар – аэродромдарда автомобиль жолдарын, темір жолдарды және қону белдеулерін салу және жөндеу. Олардың жалпы құны 781,4 млрд. теңгені құрады.
Өз кезегінде, тұрғын үйлер құрылысының көлемі 650,2 млрд теңгені, ал өнеркәсіптік нысандар 579 млрд теңгені құрады.
Құрылыс саласы жұмыстары мен қызметтерін жүзеге асыруға бөлінген қаражаттың 88,3%-ы (немесе 3,9 трлн теңге) кәсіпорындардың жеке қаражаты есебінен бөлінді. Құрылысты қаржыландыруға мемлекеттің қатысу үлесі тек 0,2%-ды (немесе 6,9 млрд теңге) құрады, ал қалған 11,6% (немесе 510,8 млрд теңге) шетелдік кәсіпорындардан алынды.
Құрылыс саласы жұмыстары мен қызметтерін жүзеге асыруға бөлінген қаражаттың 88,3%-ы (немесе 3,9 трлн теңге) кәсіпорындардың жеке қаражаты есебінен бөлінді. Құрылысты қаржыландыруға мемлекеттің қатысу үлесі тек 0,2%-ды (немесе 6,9 млрд теңге) құрады, ал қалған 11,6% (немесе 510,8 млрд теңге) шетелдік кәсіпорындардан алынды.
Қазақстанда 446,7 мың кәсіпорын тіркелген, олардың 59,3 мыңы құрылыс саласында жұмыс істейді, ал 38,5 мыңы белсенді болып келеді.
Құрылыс кәсіпорындарының негізгі үлесіне 50-ге дейін қызметкері бар шағын компаниялар кіреді. Орта компанияларға келетін болсақ, олардың саны 325-ға, ал үлкендері 149-ке дейін жетеді.
Құрылыс фирмаларының ең көп шоғырлануы Нұр-Сұлтан (9,3 мың кәсіпорын) және Алматы (6,5 мың) қалаларында, сондай-ақ Қарағанды облысында (2,9 мың), Шымкент қаласында (2,4 мың) және Маңғыстауда облысында құрылыс кәсіпорындар орналасқан (1,9 мың).