Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
Эразм Роттердамскиий (1469-1536 жж.)
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
| Эразм Роттердамскиий (1469-1536 жж.) – нидерландық философ-
гуманист, шіркеу ӛмірін сынға алушы ретінде жақсы таныс. Ӛзінің «Ақымақтықты мақтау» атты сол заманғы адамдардың қол кітабына айналған еңбегінде Эразм жамандықты, қулықты, жанкештілікті мазақ етіп жазған. Ол, христиандық ақылдың сыры – ақиқи сенім, қулықсыз мейірімділік жасау, яғни Христаның ізбасарлары мен Қасиетті Писаниеде дейді. Христиандықтың бастауларына келгенде Эразм ежелгі грек халқы мен рим халқының тіл мәдениетін христиандық мәдениетпен байланыстырады. Оның бір дәлелінің ӛзі басқа дәлелдің ӛзінен пайда болған. Осылайша, ол Сократтың жан үшін күш жұмсауын Хрисостың ержүректілігімен байланыстырады. Эразм тәңірлікті танудың, христиандық шарапатты тіл мәдениеті сатыларының арқасында дейді. Ол: «... Егер ӛзіңді Писаниеге толығымен арнасаң,..сен дұпаныңа қарсы тұра аласың. Келешекте осы дінді ұстанушылар осы әскери ӛмірге дайын болып, философтар мен ақындардың шығармаларымен таныс болуы керек». Ӛзіміз байқағандай, Эразмның ойлары Лютердің ойларына ұқсас: католигтік ирерхтардың кӛзқарастарын және римдік тәңірді танудың ерекше түрін қолдану. Бірақ олар еркіндік тақырыбын талқыға салғанда ойлары бір жерден шықпады. Лютер Құдайдың алдында адамдың оған еркіде, жігері де лайықты емес, абзалдығы да жоқ. Тек, адам ӛзінің тағдырын құраушымын деген пікірден арылса ғана құтқарылады. Ал одан аман қалудың жалғыз жолы сенім. Эразм үшін осы еркіндік Құдай мағынасына сай еді. Қасиетті Писание ол үшін – Құдайдың адамдарға үндеуі, ал оған қосылуды әркім ӛзі таңдайды. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|