Басқарылытын тізбекті реакция. Ядролық реактор. Термоядролық синтез жəне оның жүруінің шарттары

Басқарылытын тізбекті реакция.Ядролық реактор. Термоядролық синтез жəне оның

жүруінің шарттары

 

Ядролық реактор, атомдық реактор – атом ядросы бөлінуінің басқарылатын тізбекті

реакциясын  жүзеге  асыратын  құрылғы.  Оның  негізгі  бөліктеріне:  ядролық  отын

(мысалы, уран не плутоний), баяулатқыш, шағылдырғыш, суытқыш), бақылау жəне өлшеу

приборлары  жатады.  Ядролық  реактор  атом  ядроларының  бөлінуіне  себепші

болатын 

нейтрондардың 

энергетикалық 

спектріне 

қарай: 

шапшаң

(нейтрондардың 

энергиясы 

100 

кэВ-тан 

жоғары), 

жылулық 

не 

баяу

(нейтрондардың энергиясы 

~

0,025 эВ) жəне аралық (нейтрондардың энергиясы 1 эВ-тан

бірнеше кэВ-қа дейін) нейтрондар реакторы болып, ал баяулатқыштағы ядролық отынның

таралу сипатына сəйкес гомогенді жəне гетерогенді ядролық реактор болып ажыратылады.

ядролық  реактор  кейде  пайдаланылатын  баяулатқышына  (мысалы,  графит,  бериллий,

ауыр  су,  т.б.)  не  суытқышына  (мысалы,  сұйық  металл,  т.б.)  қарай  да  бөлінеді.  Өзін-өзі

қуаттайтын 

тізбекті 

реакция 

уран-графитті 

ядролық 

реакторда 

Э.Фермидің

басшылығымен 1942 ж. 2 желтоқсанда АҚШ-та алынды. Еуропадағы мұндай ең алғашқы

ядролық  реактор  1946  ж.  КСРО-да  И.В.  Курчатовтың  басшылығымен  жасалды.

Атомдардың  ядроларын  бөлетін  немесе  біріктіретін  реакциялар  арнайы  қондырғыларда

орындалады.  Ондай  қондырғыларды  атомдық  (ядролық)  реакторлар  немесе  атомдық