База экологиялык менеджмент

1)Парниктік газдардың атмосфераға шығарындыларын реттейтін халықаралық құжат:Киото 
хаттамасы,1997 ж. 
2)Қоғам мен мемлекеттің өмір сүру сапасын жақсартуға мүмкіндік беретін қоршаған ортаның 
тұрақты жағдайы:Экологиялық қауіпсіздік 
3) Қоршаған орта экологиясы жүктемені азайтуға бағыттаған басқарушылық, технология 
қаржылдық және экономикалық шарлар жинағы. Экономикканы экологизациялау 
4 ) Мемлекеттік органдар мен шаруашылық жүргізуші субъектілердің , негізінен экологиялық 
заңнаманың міндетті талаптарын орындауға , сондай - ақ тиісті мақсаттарды , жобалар мен 
бағдарламаларды әзірлеуге және жүзеге асыруға бағытталған қызмет . экологиялық басқару 
5 ) Жердің тіршілік қабаты- бұл ... биосфера
6 ) Гидросфера түсінігі :Планетамыздың су ресурстары 
7 ) Биосфера құрамына кіретіндер :тірі заттар,биогенді заттар(қоректік),биокосты денелер 
8)" Тұрақты даму тұжырымдамасының " негiзгi қағидаттарының бірін көрсетіңіз » : 
9 ) Қоршаған ортаны қорғаудың әлемдік күні : 5 маусым 
10 ) Экологиялық менеджменттің негізгі функциялары: 
жоспарлау,ұйымдастыру,ынталандыру,бақылау. 
Бүгінгі күні Қазақстанда мемлекеттік деңгейде қорғауға алынған 10 қорық бар: 
1. 
Ақсу-жабағылы қорығы -1926 жылы, ОҚО, Түлкібай және Сайрам аудандарында құрылған; 
2. 
Наурызым қорығы - 1931 жылы, Қостанай облысы Наурызым ауданы;
3. 
Барсакелмес қорығы - 1939 жылы, Қызылорда облысы Барса-келмес аралы;
4. 
Алма-Аты қорығы - 1964 жылы, Алматы облысы Талғар ауданы; 
5. 
Қорғалжын қорығы - 1968 жылы, Ақмола облысы Қорғалжын ауданы; 
6. 
Үстірт қорығы - 1984 жылы, Қостанай облысы Ералиев ауданы;
7. 
Батыс Алтай қорығы - 1992 жылы, ШҚО Лениногорск ауданы; 
8. 
Марқакөл қорығы- 1976 жылы, ШҚО Марқакөл ауданы; 
9. 
Алакөл қорығы- 1998 жылы, Алматы облысы Алакөл ауданы; 
10. 
Қаратау қорығы- 2004 жылы құрылды, Алматы облысы. 
➢ вольфрамның қорынан 1-ші; 
➢ хромит пен уран рудалары және фосфориттен 2-ші; 
➢ марганец рудасынан - 3-ші; 
➢ қорғасын мен молибденнен - 4-ші; 
➢ темір рудасынан - 8-ші орында. 

Қазақстандағы табиғи ұлттық саябақтар: Алтын-Эмел (1996 ж); Баянауыл (1985 ж); Іле-Алатау 
(1996ж); Көкшетау (1996ж); Қарқаралы (1998ж); Бурабай (2000ж); Қатон-Қарағай (2001 ж), 
Көкшетау, Көлсай, Қарқаралы,Сайрам-Угам, және Шарын каньоны (2004 ж). 
Бүгінгі таңда республикамызда 24 табиғи ескерткіштер бар. 
Қазақстанда 1976-78 жылдар аралығында Қызыл кітаптың 5 томы жарық көрді және ол бес 
категориядан тұрады, олар: 
1. Қызыл кітаптың бірінші категориясына кіретін өсімдіктер мен жануарлар- жойылып бара жатқан 
түрлер, бұл түрлер қызыл түсті беттерде көрсетілген; 
2. Қызыл кітаптың екінші категориясына – сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлардың түрлері 
жатады, олар ақ түсті беттерде көрсетілген; 
3. Қызыл кітаптың үшінші категориясына- жойылуға қауіпі бар түрлер жатады, олардың саны тез 
және қайтымсыз төмендеуде, сары беттерде берілген; 
4. Қызыл кітаптың төртінші категориясына- атаулары белгісіз, анықталмаған түрлер жатады, бірақ, 
олардың популяциясының жағдайы туралы нақты мәліметтер жоқ. Қызыл кітапта ол түрлер сұр 
беттерде берілген; 
5. Қызыл кітаптың бесінші категориясына- қалпына келуші түрлер жатады, жасыл түсті беттерден 
кездестіруге болады. 
Табиғи ресурстар әртүрлі жолмен жіктеледі:
ü 
қол жетерлікке (іске асатын немесе нақтылы және потенциалды); 
ü 
пайда болуына қарай (табиғи, антропогенді); 
ü 
химиялық табиғатына (органикалық, минералдық); 
ü 
көздер мен орналасуына қарай (жер, су, кен, өсімдіктер, орман); 
ü 
пайдалану өрісіне қарай (энергетикалық, шикізат, тағам) байланысты 
ü 
бастапқы (тікелей табиғаттан алынатын); 
ü 
қосымша материалдық (әртүрлі өндіріс салаларының утилдеуге жататын қосалқы 
өнімдері) болып та бөлінеді. 
1. Экологиялық менеджмент түсінігі және оның мәні 
Ғылыми-техникалық прогрестің дамуымен бірге адам қоршаған табиғатты тамашалап қана 
қоймай, оның байлығын дүниежүзілік экологиялық апатқа әкелетінднй масштабта қолдана 
бастады. Табиғи және әлеуметтік-табиғи экожүйелердің құрылымы мен жұмыс істеу шарттарын 
бұзу барған сайын әртүрлі әлеуметтік-экономикалық зардаптарға соқтыра бастады. 
Адамзат үнемі шиеленісіп келе жатқан қайшылықтарға тап болады, яғни адамзаттың 
қажеттіліктері күннен – күнге өсіп келеді, ал биосфера өзінің тұрақтылғын сақтап, адамзаттың 
мұқтаждықтарын қанағаттандыруға қабілетсіз болуда. Адамдардың іс-әрекеттерін басқаруда 
ұтымды тәжірибеге көшу қажеттілігі туындады, яғни қазіргі экологиялық мәселелерді терең 
ғылыми түсіну арқылы басқару. 
Егер биосфера өзінің тепе-теңдігі мен тұтастығын сақтай отырып өз бетінше басқаратын болса, 
қазір оған тән бұл міндет адамзат қоғамына толықтай бағытталды, оның өндірістік қызметінің 
жаңа бағытына айналды. 

Мұның бәрі адамның ғылыми және тәжірибелік қызметінде жаңа бағыттың, яғни «экологиялық 
менеджменттің» пайда болуына себепкер болды. Экологиялық менеджмент - адамдардың өсіп 
келе жатқан қажеттіліктері мен ғаламдық экожүйенің шектеулі мүмкіндіктері арасындағы қарама-
қайшылықтарды ескеруге және жоюға, тұтыну деңгейлері, өндірісті дамыту және қоршаған орта 
факторлары арасындағы ұтымды байланысты анықтауға бағытталған. 
Осыған байланысты экологиялық менеджменттің тікелей міндеті: табиғи ресурстарды ұтымды 
пайдалану және биосфераның тұрақтылығын сақтап, қоршаған ортаға зиян келтірмей заманауи 
өндірісті басқару процесі болып табылады. Оны қарау, табиғатты пайдалану экономикасы, 
экологиялық маркетинг, экологиялық саясат пен ақпарат, экологиялық және корпоративтік 
мәдениет, ынталандыру, сондай-ақ қоғаммен өзара қарым-қатынас шеңберінде жүзеге 
асырылады. 
«Экологиялық менеджмент» - термині ағылшын тілінен енген. Термин шетелде EMAS 
(Environmental Management and Audit System - экологиялық менеджмент және аудит жүйесі) 
жүйесі ретінде қолданылады және экологиялық менеджмент деп аударылған.