Дәріс №15 Жерді мелиорациялауға заманауи көзқарас



Дата01.02.2023
өлшемі22,73 Kb.
#64298
Байланысты:
15 лекция мелиорация


Дәріс № 15 Жерді мелиорациялауға заманауи көзқарас.

Табиғи ресурстарды молықтыру, пайдалану және қорғау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясат экологиялық қауіпсіздік пен орнықты даму талаптарын ескере отырып, орта және ұзақ мерзімді бағдарламаларды, экономиканы табиғи ресурстармен кепілдендірілген қамтамасыз ету және халық үшін қолайлы мекендеу ортасын қолдау жөніндегі шараларды іске асыру жолымен қол жеткізілетін стратегиялық және тактикалық мақсаттар жүйесін қоюды білдіреді.


Осы саладағы мемлекеттік саясаттың стратегиялық мақсаттары:

    • табиғи ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыру үшін жағдайлар жасау:

    • табиғи ресурстарды молықтыруды (қалпына келтіруді) қамтамасыз ету:

    • табиғи ортаның қорғалуын арттыру және адам өмірінің қауіпсіздігін теріс табиғи және антропогендік факторлардан қамтамасыз ету.

Мемлекеттік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі-жерді пайдалану және қорғау. ҚР шегіндегі жерлер елдің жер қорын құрайды. Қолданыстағы заңнамаға және қалыптасқан тәжірибеге сәйкес ҚР жерлерді мемлекеттік есепке алу жер санаттары мен жерлер бойынша жүзеге асырылады.
Жерді мемлекеттік есепке алудың мақсаты-жерді ұтымды және тиімді пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған басқарушылық шешімдер қабылдау үшін қажетті аумақтар шекарасындағы жерлердің саны, сапалық жағдайы және құқықтық жағдайы туралы жүйеленген мәліметтер алу.
Жер санаты-негізгі нысаналы мақсаты бойынша бөлінетін және белгілі бір құқықтық режимі бар жер қорының бөлігі. Жерлер санаттарға өнеркәсіп, энергетика, көлік, байланыс, радиохабар тарату, теледидар, информатика; ғарыш қызметін қамтамасыз ету; қорғаныс, қауіпсіздік және өзге де арнайы мақсаттағы; ерекше қорғалатын аумақтар мен объектілер; орман қоры; су қоры; босалқы жерлер жатады.
Жер - бұл белгілі бір экономикалық мақсаттар үшін жүйелі түрде пайдаланылатын немесе пайдалануға жарамды және түрімен ерекшеленетін жерлер.бірақ-тарихи белгілер. Жер учаскелері олардың нақты жағдайы мен пайдаланылуына сәйкес ескеріледі. Жер алқаптары мемлекеттік және ведомстволық деңгейде қабылданатын қолданыстағы нормалар мен ережелерге сәйкес ауыл шаруашылығы және ауыл шаруашылығы емес болып бөлінеді.
Ауылшаруашылық емес жерлер: батпақтарды қоса алғанда, жер үсті су объектілерінің астындағы жерлерге бөлінеді: орман алқаптары және ағаш-бұта өсімдіктерінің астындағы жерлер; құрылыс жерлері; жолдардың астындағы жерлер; бұзылған жерлер; басқа жерлер (жыралар, құмдар, қалдықтар полигондары, полигондар, консервациялау аумақтары және т.б.). Топырақтың құнарлылығы басқа табиғи факторлармен өзара әрекеттесіп, ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің тиімділігі мен өзіндік құнына әсер ететін жердің өндірістік күшінің негізін құрайды. Жердің топырақ құнарлылығын сақтау және оны экономикалық қызметте ұтымды пайдалану үлкен маңызға ие.
Жерді қорғау жөніндегі іс-шаралар жүйесі. Табиғи орта мен ауыл шаруашылығы өндірісінің қазіргі жай-күйін талдау, жердің сапалық көрсеткіштерінің өзгеру серпінін бағалау нәтижесінде топырақ құнарлылығының төмендеу үрдісінің сақталуы және агроөнеркәсіптік кешендегі жалпы экологиялық жағдайдың нашарлауы байқалды, бұл АӨК саласында дағдарыстық жағдайдың туындауына әкеп соғуы мүмкін. Келесі жағымсыз процестер жалғасуда:

    • ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы ауданын одан әрі қысқарту;

    • суармалы және құрғатылатын жерлердің ауданын азайту, олардың мелиоративтік жай-күйі мен шаруашылық пайдалануының нашарлауы;

    • егістіктегі гумустың теріс балансының өсуі (1-ге дейін...Жылына 3т / га);

    • эрозия және шөлейттену процестерін күшейту;

    • топырақтың ауыр металдармен, радионуклидтермен ластануы;

    • ауыл шаруашылығ өндіріс шектелетін қатты қышқыл топырақтары бар алқаптардың ұлғаюы;

    • жердің батпақтануы мен су басуының қарқынды дамуы, олардың ағаш-бұта өсімдіктерімен толып кетуі, табиғи шалғындар мен жайылымдардың нашарлауы.

Бұл жағымсыз процестер ауылшаруашылық алқаптарының күрт қысқаруына, Топырақтың су-физикалық, физикалық-химиялық қасиеттерінің нашарлауына және олардың құнарлылығының төмендеуіне әкеледі. Келесі 10-да... 15 жыл, әсіресе чернозем емес аймақта топырақтың құнарлылығы табиғиға дейін, ал астық өнімділігі 0,8-ге дейін төмендеуі мүмкін...I т/га. осы процестердің дамуы нәтижесінде табиғи жүйелердің экологиялық тұрақтылығы айтарлықтай төмендейді,
Сондықтан, негізгі бағыттарда А гр ҚР Үкіметінің 2001 жылға арналған басқа саясатының қанағаттануы туралы..2010 ж.жерді мелиорациялау саласында бірыңғай технологиялық саясат жүргізу кезінде және агрохимиялық, эрозияға қарсы саясатты орындау кезінде ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге мемлекеттік қолдау көрсету көзделген. агроорман мелиоративтік, мәдени-техникалық, ұйымдастырушылық-шаруашылық іс-шаралар және басқа да жұмыстар.
Іс-шаралар жүйесі-бұл жерді тиімді пайдалануға және топырақтың құнарлылығын арттыруға бағытталған өзара байланысты техникалық, ұйымдастырушылық, технологиялық, экономикалық және экологиялық іс-шаралар кешені. Бұл іс-шаралар қаржылық, материалдық-

техникалық, ғылыми, ақпараттық және кадрлық қамтамасыз етілуге тиіс. Құнарлылықты сақтау мен молайтуға әсер ету шараларының кешені мыналарды қамтиды:

    • қазіргі заманғы егіншілік және жерге орналастыру жүйелерін игеру;

    • агрохимиялық шаралар;

    • агромелиоративтік және фитомелиоративтік іс-шаралар; * гидромелиоративтік және мәдени-техникалық іс-шаралар.

Топырақтың құнарлылығын арттырудың барлық құралдарын тиімді пайдалану әр фермада әлемдік және ресейлік ауылшаруашылық ғылымының ұсыныстарына сәйкес келетін ғылыми негізделген экологиялық-ландшафттық егіншілік жүйесі болған жағдайда ғана мүмкін болады. Мұндай жүйелер табиғи аграрлық ресурстарды сақтаудың және тұрақты егіншілікті қамтамасыз етудің сенімді құралы болып табылады. Олар топырақты сақтауға және молықтыруға, шығындарды азайту кезінде ауылшаруашылық өнімдерін өндіруді арттыруға, экологиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді.
Маңызды буын-жерді пайдаланудың нақты жағдайларын, оның климаттық ресурстарын, пайдаланылатын жерлердің ландшафтын ескеруге мүмкіндік беретін жерге орналастыру схемалары мен жобалары және осы негізде әрбір шаруашылық бойынша жерді пайдалану мен қорғау, топырақ құнарлылығын арттыру, экологиялық қауіпсіз агроландрафтарды қалыптастыру жөніндегі өзара байланысты теңгерімді іс-шаралар кешенін саралап айқындау. Жерге орналастыру жобалары ресурстарды неғұрлым үнемді және ландшафтқа бейімделген жұмсаумен іс-шаралардың оңтайлы кешенін қолдануды көздейді. Топырақты өңдеуді азайту негізінде топырақты қорғау ауыспалы егістерін және ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру технологияларын енгізу, нақты өңірлердің топырақ-кли-маттық жағдайларын ескере отырып, оны жауапсыз өңдеуді енгізу, топырақ құрылымының тығыздалуына және бұзылуына әкелетін техникалық құралдардың топыраққа теріс әсерін азайтудың технологиялық әдістерін игеру және агрохимиялық әдістердің барлық кешенін қолдануды қамтамасыз ету қажет.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет