Дәріс №3 Тақырыбы: Сынып жетекшісінің тәрбиелік іс-әрекетінің жүйесі

Сынып жетекшісі өте маңызды да әрі жауапты міндеттерді атқарады. Ол сыныптағы тәрбие жұмыстарының ұйымдастырушысы және оқушылардың ұстазы болып табылады. Сынып жетекшісін тәрбиелі және беделді мұғалімдерден мектеп директоры тағайындайды. Сынып жетекшісіне негізінен мынындай үш түрлі басты мінде жүктеледі:

Өз сынып мұғалімдерінің жұимысын үйлестіріп отыру.

Сынып жетекшісі өз сабақтарында және басқа сабақтарға қатынасып, сынып жиналыстарында, сыныптан тыс жұмыстарда оқушыларға зер сала бақылау арқылы, оқушылардың өзімен және оның жолдастарымен, ата – аналарымен әңгімелесу арқылы және оқушылар жайлы неғұрлым толық, мағлұмат алады.

Сынып жетекшісінің негізгі қызметі мен міндеттері және сынып жетекшісі жұмысының мазмұны.

К.Д. Ушинский “Адам — тәрбие нысанасы ” – деген еңбегінде былай деп жазды: “Егер педагогика адамды жан – жақты етіп тәрбиелегісі келсе, онда педагогика ең алдымен сол адамды барлық жағынан білуі керек”.

Сынып жетекшісі жеке шәкірттер жайлы мынадай мәліметтерді білуі қажет:

А) Баланың денсаулығы;

Ә) Отбасындағы баланың өмірі мен тұрмыс жағдайы;

Б) Баланың ішкі жан дүниесі, рухани байлығы;

В) Мінез – құлқын, темпераментін, қабілетін, қызығушылығын, еркін, зейін т.б. психологиялық ерекшеліктерін;

Г) Үлкендермен, кішілермен, ата – анасымен, жолдас – жораларымен қарым – қатынасы;

Д) Морльдық бейнесін, адамгершілік қасиеттерін;

Е) Еңбекке көзқарасы;

Ж) Эстиетикалық талғамдарын, қызығуларын, өнерге, әдебиетке дем қоятындығы;

З) Интеллектуалдық дамуын;

И) Саяси сауаттылығын;

Сынып жетекшісі оқушыларды зеттеп, білуде әртүрлі тәсілдерді қолданады:

А) Бақылау тәсілі (сабақта, сенбіліктерде, сыныптан тыс жұмыстарда);

Ә) Әңгімелесу тәсілі (пән мұғалімдерімен, дәрігермен, ата – аналармен,

кітапханашымен, оқушылардың жолдастарымен, өзімен);

Б) Анкеталарды толтыру тәсілі;

В) құжаттармен танысу (оқушының жеке ісімен, күнделігімен, үлгерім

журналымен);

Г) Оқушының шығармашылық жұмысымен танысу тәсілі (шығарма, сурет);

Д) Табиғи экспиримент;

Сынып жетекшісі отбасымен жиі қарым – қатынас жасайды, ол ата – аналарға балалардың оқу — жұмыстарытуралы мәлімдеп отырулары керек.

Сынып жетекшісі ата – аналармен мынандай жұмыстар жүргізулері тиіс:

А) оқушының отбасына барып тұру, отбасы дағдайын зерттеу;

Ә) Ата – аналарды мектепке шақыру, жеке әңгімелесу ата – аналармен хат алысу, ата – аналар жиналысы;

Б) Сұрақ – жауап кештері;

В) Ата – аналарды педагогикалық әдебиеттермен таныстыру;

Г) Ашық есік күндері;

Д) Пікірталастар;

Е) Ата – аналар комитетімен жұмыс жүргізу т.б.

Сынып жетекшісінің жұмысын жоспарлау және есепке алу.

Жоспардың белгілі мақсатқа бағытталуы;

4) Жоспардың нақты болуы;

5) Жұмысты келісіп жоспарлау;

Сынып жетекшісінің жоспары мынандай бөлімдерден тұрады:

1) Сыныптың қысқаша сипаттамасы және оқушылар жайында жалпы мәліметтер;

2) Сынып ұжымы қызметінің негізгі бағыттары мен формалары;

3) Тәрбие міндеттері;

4) Сыныпта сабақ беретін мұғалімдермен жұмыс;

5) Ата – аналармен жұмыс;

Сынып жетекшісіне қойылатын талаптар.

а) Жоғары идеялық және қоғамдық саналылық

ә) Жоғры моральдық бедел

б) Педагогикалық шеберлік

в) Мәдени өріс

г) Педагогикалық әдептілік

д) Балаларға деген сүйіспеншілік пен құрмет

е) Ұйымдастырушылық қабілет

ж) Сынып жетекшісінің мамандығын арттыру

з) Тәрбие жұмысына шығармашылық көзқарас

Баланың бос уақытын оның өз қалауымен өткізуге атсалысу, оған аса мән беру - қазіргі таңның басты мақсаты саналуы тиіс. Сонымен қатар, қазіргі кезеңде бос уақытты әлеуметтік құбылыс ретінде қарастыру мәселесі әлемдегі барлық ғылымдардың назарын аударып отыр, өйткені қоғамымыздағы әлеуметтік - экономикалық, саяси және мәдени өзгерістер тұлға санасына да жаңаша көзқарас қалыптасуын қамтамасыз етуде.

Адам факторының белсенділігін жандандырудың көп шарттарының бірі – бос уақытты тиімді пайдалану. Бос уақыт – бұл жұмыстан немесе оқудан тыс мезгілде өз бетінше білім деңгейі мен мамандығын көтеруге, қоғамдық жұмыстарды атқаруға, дене тәрбиесі мен спортпен айналысуға, шығармашылық еңбек пен бала тәрбиесіне көңіл бөлуге, көркем өнермен айналысуға, көңіл көтеруге бағышталған уақыттың бір бөлігі.

Ғылыми – техникалық дамудың жеделдеуіне орай халықтың жұмыстан бос уақытты тиімді пайдалануы К. Маркс айтқандай рухани өмірді және жеке қабілетті дамытудың негізгі қоғам мүшелерінің жан - жақты дамуының басты шарты болмақ. Бос уақытты тиімді пайдаланудың қызықты түрлерінің бірі көркем әдебиет оқу мен теледидар көру болып келеді. Адамдар рухани өмірдің жәй тұтынушысы ғана болмай, оның белсенді жасаушысы да болу үшін оларды міндетті түрде бос уақытты ұтымды пайдалануға дағдыландыру орынды.

Тәрбие – ұзақ үрдіс.Қазіргі мектептерде тәрбиенің сапасына, әдіс-тәсілдерінің мазмұнына, мақсатына зор көңіл бөлуде және жаңаша көзқарастар қалыптастырылуда. Жаңа талап негізі қарқынды өркениет бағыттарынан қалыспай, терең білімді игеру. Осыған орай, қазақ мектептерінің оқыту жүйесінде әлемдік және ұлттық негізде жеке тұлғаны дамыту үшін өте орынды жағдайлар жасалып, нәтижелері көрінуде болашақ ұрпақты тәрбиелеу ең басты міндеттердің бірі- мектеп оқушыларының іс-әрекетін ізгілендіріп, рухани дамуының дұрыс жолға қойылуы. Ол үшін оқушылардың жеке тұлғалық қасиеттерін гуманистік бағытта тәрбиелеп, олардың алдын-ала шығармашылықпен дамытуына жол ашу.

Тәрбие үрдісінің мақсаты

ҚОРЫТЫНДЫ