1.Бас күмбезінің
жалпы сипаттамасы, шекаралары. Жұмсақ тіндерінің қанайналымы және нервтендірілу ерекшеліктері. Бассүйек күмбезі
Шекарасы: көз жоғарғы қыры, бет доғасы,
Сыртқы есту түтігі, емізікше тәрізді өсіндімен, жоғарғы
желке қыры, шүйде төмпегі арқылы өтеді.
Бас күмбезінің аймақтары:
Маңдай-төбе-шүйде аймағы- regio fronto-parieto- occipitalisСамай аймағы –region temporalisЕмізік тәрізді өсінді аймағы- region mastoideaҚұлақ қалқаныаймағы-regio auricularis
2.Маңдай-төбе-шүйде аймақтарының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы .
Шекаралары: -алдынан көз ұясының жоғарғы қырымен - артқы жағынан жоғарғы желке сызығы, сыртқы шүйде бүртігі - бүйірінен самай сүйегінің жоғарғы сызығы
Қабаттары: Тері қабаты.Тері астылық кеңестік. Апоневроз қабаты.Апоневроз астылық кеңестік .Сүйек қабы .Сүйек қабы астылық кеңестік.Сүйек.
Тері астылық кеңестікте :Веналар, артерия, қан-тамырлар болады:Көз үстілік артерия және аттас веналар.
Беткей самай артерия жіне оның тармақтары (маңдайлық, төбе, шүйделік).Құлақ арты артерия Шүйделік артерия
Нервтер: Қозғалтқыш:Бет нерісінң самай тармағы.Бет сүйектік тармағы.Шүйделік тармағы
Сезгіш:Көз үстілік Құлақ самайМойын өрімінің тармақтары
Апоневроз - бұлшықеттердің бітісіп кетуі.
Апоневроз астылық кеңестік :Борпылдақ дәнекер тінінен тұрады,майда қан тамырлар өтеді.
Ерекшелігі 2 венадан тұрады:
Эммисарлы-сүйек ішін тесіп өтеді. Бастың жұмсақ тіндер веналарымен және тіндер веналарымен және ми қабығымен веноздық синустармен сүйекке тармақ бермей апоневроз астылық қабатқа өтеді.
Диплоиды – сүйек ішіннен өтеді. Жоғарғы сагитальді синустан,сүйек ішіне,одан апоневроздық қаб. апарады.
Сүйек қабаты:Сүйек бетін қаптап жатады.Ол сүйек бетіндегі пленка сияқты. Қатты емес,жұмсақ,эластикалық зат.
Сүйек қабаты асты кеңестік.:Қан тамырлар торынан тұрады. Мұнда эммисарлы және диплоиды веналар өтеді.
Сүйек тіні:Картикалді пластинка және кеуекті заттан тұрады. Бас күмбезінің сыртұы картикалды пластинкасы қалың болып келеді, ал ішкі картикады пластинкасы жұқа болады.
3.Самай аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.
Шекарасы: -жоғарыдан самай сүйегінің жағарғы сызығы -төменгі жағынан бетсүйек доғасының қыры-алдынан маңдай сүйегінің бетсүйек өсіндісінің артқы қыры және бетсүйектің маңдай өсіндісі.-артынан емізік тәрізді өсіндісі негізімен сыртқы есту түтігі.
Қабаттары: Тері қабаты.Тері асты кеңестік.Шандырлық қабаты.Шандыр аралық кеңестік.Шандыр астылық кеңестік.Самай бұлшықеті.Бұлшықет астылық кеңестік.сүйек
Тері астылық кеңестік Борпылдақ дәнекер тіні. Беткей самай артериясы және тармақтарынан тұрады. Мұнда 2 маңызды жүйке бар:Сезгіш: құлақ-самай нервіҚозғалтқыш: бет нервісінің самай тармағы
Шандырлы қабат немесе меншікті самай шандырыЕрекшелігі ең ұзын,ең қалың,көп тармақты Өту жолы: самай жоғарғы сызығынан басталып,самай бұлшықетін қаптап, бет доғасына 2см жетпей екі жапырақшаға бөлінеді. Ол айналып келіп қайта қосылады. Осы бөлініп қайта қосылған екі ортасындағы тесікту шандыр аралық дейді.Астына қарай түссіп шайнау бұлықеттерін қаптайды, Оның алдыңғы жағынан ұртты,артынан құлақ маңы сілекей безін қаптайды.
Шандыр аралық Ортаңғы самай артериясы және венасы болады
Шандыр астылық кеңестікМайда қантамырлар тобы болады.
Бұлшықет қабатыМеншікті және самай бұлшықеті болады.
Бұлшықет астылық кеңестікТерең самай артериясы және венасы.Терең самай нервісі.Биш-май денешігінің самай өсіндісі.
4.Емізік тәрізді өсінді аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы .
Шекарасы-төменгі жағынан бетсүйек доғасының қыры-алдынан маңдай сүйегінің бетсүйек өсіндісінің артқы қыры және бетсүйектің маңдай өсіндісі.-артынан емізік тәрізді өсіндісі негізімен сыртқы есту түтігі.
Қабаттары: Тері қабаты.Тері асты кеңестік.Шандырлық қабаты.Шандыр аралық кеңестік.Шандыр астылық кеңестік.Самай бұлшықеті.Бұлшықет астылық кеңестік.сүйек
5.Емізік аймағындағы Шипо үшбұрышының маңызы, трепанация кезіндегі асқынулар.
Шипо үшбұрышы емізікші өсіндісінде орналасады. Шипо үшбұры-шының шекарасы: Алдынан – spina suprameatum Жоғарыдан – әлпет доғасының жоғарғы қырын жалғастыратын сызық Артынан – емізікше өсіндісінің қырқасы.
6. Дифференциалды диагностика кезінде бас сүйек күмбезінің гематомасының топографиялық-анатомиялық негіздемесі.
Кеңістіктерде пайда болады
Тері асты клетчаткасының гематомасы:1-шектелген2-консистенциясы жұмсақ3-қатты ауру сезімі 4-тері қабаттарының түсі өзгерген
Апоневроз асты клетчаткасының гематомасы:1-шектелмеген2-ауру сезімі аздап3-консистенциясы қатты4-тері түсі өзгермеген5-бас айналу байқалады
Сүйек қабы клетчаткасының гематомасы :1-шектелмеген2-ауырмайды 3-тері түсі өзгермеген4-бас айналу,лоқсу байқалады
7.Кренлейна-Брюсов сызбасын қолданудағы практикалық маңызы.
Негізгі жүлгелері бас сүйегінің қақпағына проекция, сондай-ақ а. meningea media және оның бұтақтарының қозғалысын Р.Кренлейн - С. С. Брюсова ұсынған бас сүйек-ми топографиясының схемасымен анықталады. Схеманың құрылысы келесідей:
1)Төменгі горизонтальды көз шұңұырының төменгі қырын ,сыртқы есту жолының
жоғарғы қырымен жалғайды;
2)Жоғарғы горизонтальды көз шұңқырының жоғарғы қыры бойымен төменгіге параллель жүреді ;
3)Сагитальді -кеңсіріктің ортасынан сыртқы шүйде төмпешігіне дейін;
4)Алдыңғы вертикальды-бет сүйек доғасының ортасы арқылы;
5)Ортаңғы вертикальды -төменгі жақ сүйегінің буындық өсіндісінің ортасы арқылы;
6)Артқы вертикальды-емізік тәрізді өсіндісінің негізінің артқы нүктесі арқылы ;
10.Бастың бет бөлігінің жалпы сипаттамасы, шекаралары, сыртқы белгілері.
Шекаралары
Жогары margo supraorbitalis
Буиырнен arсus zygamaticus/porus ocusticus enterna сырткы естту тутиги
Астынан томенги жактын арткы жиеги жане томенги жиеги
Бет болиги ге болинеди алдынгы , буиыр
Алдынгы болигине : коз уи аямагы, коз асты аимагы, мурын аимагы, ауыз аимагы, иек аимагы
Буиыр болигине: бет суиек аимагы, урт аимагы ,кулакманы аимагы,
11. Көз аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.
Шекарасы жог мандай суйек коз уялык беткеиі ,сына тәрізді суиектін кіші канаты
Лат, сына таризди муиек улкен канаты ,бет суиек коз уялык беткеиі
Том. жог жак суиек коз уялык беткеиі , бет суиек коз уялык беткеиі
Мед. Коз жас суиеги, торлы суиектин коз уялык беткеиі
Кабаттык курылымы : тери,тери асты шелмай кабаты , шемишекти тин , бездер , коз алмасы
12. Көз астылық аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы
Шекарасы жог :коз томенги кыры
Лат: коз уясынын латериалды болигинен жургизилген вертикалды сызык,
Мед: коздин медиалды бурышынан жургизилген вертикалды сызык немесе
носа глубная складка
Том: мурын пердесінен жургизилген горизанталды сызык
қабаттық құрылысы тери, тери асты шелмай,булшык ет , суиеккап,суиек.
13. Мұрын аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.
Шекаралы Жог: кастын меди уштарын косатын горизанталды сызык
Том: перегородкадан жургизилген сызык
Буиыр: носовые складки и носогубные складки
Кабаттары тери ,тери шелмай кабаты , булшыкеттери m.nazalis. m. Deprespas septi шемиршек
14. Ауыз аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы
Шекалары жог: перегородкадан жургизилген горизанталды линия
Том: подбородочная губная борозда
Буир;носогубная борозда
Кабаттары тери, тери
шелмай кабаттары тер бездери , тери асты кабаты айкын емес мимикалык булшыкет бекинеди , беткей фасция , булшыкет кабат, борпылдак шырыш асты кабаты ,
шырышты кабат
15. Иек аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.
Шекалары Жог: иек усти кыртыспен журетин горизанталды сызык
Том: томенги жактын томенги кыры
Буиыр: ауыздын бурышнан томен тусирилген вертикалды сызыктар
Кабатары:Тери , тери асты шелмай кабаты мим булшык ет m.mentalis.
19.Беттің бүйір аймағының жалпы сипаттамасы, шекаралары, сыртқы белгілері.
Шекалары алдынан: коздин латералды беткеинен жургизилген латериалды сызык
Жог . бет догасы
Артынан: сырткы есту тутиги, емизик таризди осиндилер ушы ,
томенги жактын арткы кыры
Томенен: жактын томенги кыры
Аимактары: бет суиек аимгы, урт аимагы, кулак маны аимагы.
Кабаттары: тери ,тери асты шелмай каббты , булшыкеттер
20. Беттің құлақмаңы-шайнау аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.
Шегарасы: жог –бет догасы
Алдынгы: меншикти щаинау булшыкетинин алдынгы жиеги
Томенги: томенги жатын томенги жиеги
Арткы: сырткы есту тутиги емизик таризди осиндинин ушы , томенги жактын арткы кыры
Кабаттары: тери , теришелмай асты кабаты , беткей фасция ,кулакманы силекей бези, меншикти шандыр,булшыкет шаинау булшык етти m.masstter ,булшык ет астты кенистик , суиеккап ,суиек
21. Құлақмаңы
безінің клиникалық анатомиясы, капсуласы, шығару түтігі, бездің әлсіз жерлері, қанайналымы, веналық ағысы, лимфа ағысы және нервтендірілуі.
Шегарасы: жог –бет догасы
Алдынгы: меншикти щаинау булшыкетинин алдынгы жиеги
Томенги: томенги жатын томенги жиеги
Арткы: сырткы есту тутиги емизик таризди осиндинин ушы , томенги жактын арткы кыры
Кабаттары: тери , теришелмай асты кабаты , беткей фасция ,кулакманы силекей бези, меншикти шандыр,булшыкет шаинау булшык етти m.masstter ,булшык ет астты кенистик , суиеккап ,суиек
Кантамырлары:a. facialistransversa
Нервтери:кулактын улкен нерви n. auricularis magnus ,
кулак самай , кулак бет нерви
Артерия: жогаргы жак артерия a. maxillaris, самайдынбеткей артериясы a. Temporalis superfacialis
Вена:v. retromandibularis сырткы уикы артериясынын латериалды жагындаг жак арты венасы
v.temporalis superfacialis самайдын беткей венасы
v. temporalis media самай ортангы венасы
v. transversae facici беттин колденен венасы
v. maxillaris жогаргы жак суиек венасы
Нерв:n.facialis
22. Ұрт аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, шекаралары, қабаттық құрылысы.
Шекарасы: Жог: бет догасы
Алдынан:мурын ерин катпары
Томенен: томенги жактын томенги жиеги
Арткы: меншикти шаинау булшыкетинин алдынгы кыры
Кабаттары: тери , тери асты шелмай кабаты , шандыр , булшыкет ,шелочно глоточный фасция , шырышты кабат
24.Беттің бетсүйек аймағының клиникалық анатомиясы, сыртқы белгілері, қабаттық құрылысы.Шекаралары
Жогары margo supraorbitalis
Буиырнен arсus zygamaticus/porus ocusticus enterna сырткы естту тутиги
Астынан томенги жактын арткы жиеги жане томенги жиеги
Кабаттары: тери,тери асты шелмай кабаты, булшыкет, Суиеккап,суиек