Алтынсарин мектеп мен тәрбие өз халқының тұрмысы мен өмірінің тарихи ұлттық ерекшелігене сәйкес келу идеясын ұсынды. Сондай – ақ, оның тамаша тарихи болашағына асқан сенімімен қарады. Ы. Алтынсариннің пікірі бойынша, ауыл мектептері болыс мектептерінің бірінші бөлімінің бағдарламасы бойынша жасауға тиіс. Ы. Алтынсарин қазақ халқына білім беру тек бастауыш мектеппен ғана шектеліп қана қоймай, ол мектептер құру туралы ойларын халқына жеткізді және қазақ балаларының университеттерде оқуын қалады. Алайда, ол Россия патшаларының жағдайындағы осыған ұқсас жоспарлардың өмірге сәйкес келмейтінін ескере отырып, Оренбург және Троицк жанындағы гимназия мен Қазақ университеттерінде оқитын қазақ балалары мен жастарға стипендия тағайындады. Ы. Алтынсаринның табандылығымен Орынборда 1886 жылы мұғалім даярлайтын қырғыз мектебі ашылды. Алтынсарин қазақ халқының өмірі мен салтына сәйкес келетін қолтума қазақ мектептерін ашудың жолдарын көрсетіп берді. Бұл жүйенің ең басты құндылығы барлық мектеп типінің мирасқорлыығы болып есептелінді.
Педагогтың жеке басының сапалары