Индивид пен қоғам арасындағы қарым-қатынас Дәріс мақсаты
Адам деген - адамзат баласының жер бетіндегі басқа биологиялық организмдерден өзгеше қасиеттерін сипаттайтын жалпылама ұғым. «Индивид»
жүктеу/скачать 20,17 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кули Чарльз Хортон
| Адам деген - адамзат баласының жер бетіндегі басқа биологиялық организмдерден өзгеше қасиеттерін сипаттайтын жалпылама ұғым.
«Индивид» адам тегінің нақты өкілі, жеке адам. Индивидуалдық- бұл әр адамның өзіне ғана тән жеке дара қасиеттерінің жиынтығы, яғни бір адамның екінші адамнан айырмашылығы. Әлеуметтану тұлғаның идеалды типін, яғни оның қоғамның идеясына сәйкес келетін немесе идеалды емес, яғни қоғамға сәйкес келмейтін типін оның идеалды типтен қандай айырмашылығы, ерекшелігі барын зерттейді. Әлеуметтануда тұлға негізгі екі тұрғыдан қарастырады:
Тұлғаның қоғамдық қатынастар жүйесін араласап, мұның бар жақсылықтарын бойына сіңіріп, тұлға ретінде қалыптасуы; Әлеуметтік қатынастардың және саналы іс-әрекеттің субъектісі ретінде тұлғаны қарастырады. Туған сәби әлі тұлға емес. Ол тек қана индивид. Ол адам тегінің өкілі. Ол тұлға болу үшін негізгі екі шарт қажет: Биологиялық, генетикалық дамудың алғы шарттары; Әлеуметтік ортаны болуы қажет өйткені онда мәдени орта болады, онымен жас сәби бала әр уақытта байланыста қатынаста болуы керек. Онсыз, яғни әлеуметтік ортасыз сәби бала жан-жақты дами алмайды. Рөлдік тұжырымдама Американың әлеуметтік психологиясында XX ғасырдың 30-жылдары пайда болды. Оның ірі өкілдері Кули Чарльз Хортон (1864-1929), Мид Джордж Герберт (1863-1931), т.б. Кули Ч.Х. «шағын кіші» топтар теориясына негізін салушылардың бірі, оның «Зеркальное я», «Человеческая природа» и «Социальный порядок» (1902), «Социальная организация» (1909), «Социальный процесс» (1918), «Социологическая теория», «Социальное иследование» (1930) деген еңбектері бар. Кулидің жалпы әлеуметтік теорияларының негізінде әлеуметтік ұйым және сананың әлеуметтік процестерді қалыптастырудағы шешуші рөлін мойындап жатыр. Ч.Кули тұлғаның қалыптасуы айналасындағы адамдармен алуан түрлі қарым-қатынастармен байланыстар негізінде болады деп тұжырымдады. Осылардың негізінде адам өзінің «Айнадағы мен» деген имиджін жасайды. Ол 3 элементтен тұрады: Жұрт мені қалай қабылдайды; Жұрт менің сыртқы түріме қалай әсер етеді; Мен жұрттың тигізген ықпалына қалай жауап беремін. Бұл теория біздің қоғамдық пікірді қалай қабылдап, оған қалай жауап беру керектігін түсіндіреді. Ал Мидтің, әлеуметтану теориясының пайда болу негізінде өткендегі болған әрекет, оқиға ұғымы жатыр. Бұл акт ұғымы әрекеттеуші субъектіні шынайы өмірді қабылдаудағы ерекшелігін анықтайды. Мидтің пікірінше әрекет етуші субъект кең мағынада физикалық «субъект», «тірі форма», әлеуметтік «мен» ретінде қарастырылады. Мид тұлға өзінің «менін» қалай алға дамытатынын түсіндіруде тіпті тереңдеп кетті. Кули сияқты Мид тұлға, яғни «мен» деген ұғым әлеуметтік дамудың жемісі, ол өзі сияқты адамдармен әр түрлі қарым-қатынас байланыстар негізінде қалыптасады деп санайды. Мидтің пікірінше, адамның тұлғаға айналу процесі 3 түрлі сатыдан құрылады: жүктеу/скачать 20,17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|