Мақсаты: Кестелік редактрларда функция шеберін қолдану және деректерді талдау. Электрондық кесте

жүктеу/скачать 311,47 Kb.

Дата	29.12.2023
өлшемі	311,47 Kb.
	#144586

1 тапсырма: Excel электрондық кесте құралдарымен деректерді өңдеу

Зертханалық жұмыс №5

Тақырыбы: Сандық ақпаратты өндеу, кестелік редактрларда формулаларды өндеу және диаграммаларды құру
Мақсаты: Кестелік редактрларда функция шеберін қолдану және деректерді талдау.

Электрондық кесте – бұл әдетте сандық мәліметпен жұмыс жасауға, жол мен бағанға негізделген құжат. Кестеде жазу типіндегі, сандық мағлұматтар, даталар, формулалар және т.б. болуы мүмкін. Кейбір түсініктерді енгізейік:
MS Excel кестелік процессоры деректерді өңдеу үшін қолданылады. Өңдеуге жататындар:

функцияның және формуланың аппаратын қолданып, әр түрлі есептеулерді жүргізу;
әр түрлі факторлардың деректерге әсер етуін зерттеу;
оптимизация есептерін шешу;
анықталған критерийлерді қанағаттандыратын деректерді іріктеп алу;
графиктер мен диаграммалар құру;
деректерді статистикалық талдау;

Электорндық кестенің жұмыс аймағы жолдар мен бағаналардан тұрады. Жұмыс аймағы 65536 жолдан, 256 бағаннан тұрады. Электрондық кестеде жолдар сандармен нөмірленеді, ал бағандар латынның бас әріптерімен белгіленеді. Жол нөмірі электрондық кестеде қатарды анықтайды. Жол нөмірлері жұмыс тақтасының сол жағында жазылады. Баған аттары электрондық кестенің жұмыс аймағындағы бірінші жолда жазылады: А-дан Z-ке дейінгі әріптер, содан кейін АА-AZ, BA-BZ, CA-CZ т.с.с. IV- ға дейін белгіленеді.
Ұяшық – кестенің негізгі ұңғымы, ұяшықта мәтін, формула, деректер жазылады. Ұяшықтар жол мен бағана қиылысында орналасады. Әр ұяшықтың өз адресі болады, адрес бағана әріптері мен жол нөмірінен тұрады. Мысалы: B3 адресі В бағанасы мен 3-жол қиылысындағы ұяшықты білдіреді. Ұяшық көрсеткіші - ағымдық ұяшықты көрсетеді, ұяшық көрсеткіші қарамен қоршалған тіктөртбұрыш түрінде бейнеленеді. Көрсеткішті пернелер арқылы немесе тышқанмен басқаруға болады. Ағымдық ұяшық – көрсеткішпен белгіленген ұяшық. Әдетте, мәліметтерді ұяшыққа енгізу кезінде және ұяшықтағы мәліметтерді, формуланы көру барысында белгіленеді. Көршілес тұрған ұяшықтар тобынан тұратын тіктөртбұрышпен белгіленген аймақты ұяшықтар диапазоны немесе блогы деп атайды. Ұяшықтар диапазоны бір ұяшықтан немесе бірнеше ұяшықтардан тұрады. Блоктар адресі – қарама-қарсы тұрған бұрыштағы (сол жақтағы жоғарғы және оң жақтағы төменгі) ұяшықтар адресімен қос нүкте арқылы белгіленеді. Мысалы, B13:C19, A12:D27.
Мерзімді енгізген кезде бөлгіш ретінде нүктені немеес дефисті қолданыңыз, мысалы, 09.05.96 немесе Қаңтар-96.
Формуланы енгізу үшін: Формуланы енгізетін ұяшықты көрсету керек және = (теңдік белгісін) басу керек. Егер Изменить формулу немесе Вставка функции f_x батырмасы арқылы басса автоматты түрде теңдік белгісі қойылады. Формуланы енгізіп болғаннан кейін Enter пернесін басу керек.
Егер формулаларды көшіргенде нақты бір ұяшық пен ауданға сілтеме қолдану қажет болса, абсолюттік адрестеуді қолдану керек. Ол үшін жол нөмірі мен бағана аты алдында $ белгісін жазу керек. Мысалы: $В$4 немесе $С$2. Аралас адрестеуде $ белгісі қажетінше бағана әріпінің алдында немесе жол нөмірінің алдында қойылады. Мысалы: $В4 немесе $С4. Салыстырмалы адрестеуде $ белгісі қойылмайды, яғни формуланы көшіргенде бағана әріпі де, жол нөмірі де өзгеріп отырады.
Функциялар есептеулерді жеңілдету үшін қолданылады. Excel функцияларын келесі категорияларға бөлуге болады:

Математикалық және тригонометриялық;
Статистикалық;
Логикалық;
Қаржылық;
Ақпараттық;
Мәтіндік;
Уақыт және мерзім функциясы;
Деректер қорына арналған функциялар;
Сілтемелік функциялар;

Функцияларды формулаларға қою үшін, f_x функция мастерін қолдануға болады.
Excel-де сандық қатарлар мен бағаналар сандарын графиктер мен диаграммаларға айналдыруға болады. Диаграммалар – деректерді графикалық түрде бейнелейтін құрал. Диаграммалар өзінің көрнектілігімен деректерді дұрыс бағалауға мүмкіндік береді. Диаграмма ұяшықтарда байқалмай қалған қателерді көруге көмектеседі.

1 тапсырма: Excel электрондық кесте құралдарымен деректерді өңдеу
- 2.1-кестеде берілгендей толтырыңыз;
- B және С бағандарын толтырыңыз.
- D бағанына сәйкесінше орындалған товар айналымды жазыңыз.
- Е және Ғ бағанын есептеп табыңыздар

2.1-кесте – Кестені толтыру үлгісі

2. тапсырма: Математикалық функцияларды пайдаланып есептеулер жүргізу

3х3 матрица берілген.

Анықтауышын табу керек.
Кері матрица табу керек
Екі матрицаны қосу
Екі матрицаны азайту
Екі матрицаны көбейту
Матрицаны санға көбейту
Матрицаны санға бөлу

3-тапсырма: Функция мәндерін табу және графигін құру

белгілі бір қадаммен берілген аралықта өзгеріп отыратын х-тің мәніне байланысты У функциясының мәндерін табу керек.

- функцияның графигін құру керек;
- функцияның ең кіші мәнін табу керек;
- функцияның ең үлкен мәнін табу керек;
6.3-кесте – Тапсырма нұсқалары

№	Тапсырма	Қадам, аралық
1	y=cos(2x) -sin(3x)	∆х=0,2; x[-2; 2].
2	y=5cos(3x) +4sin(6x)	∆х=0,5; x[-3; 2].
3	Y=1+x - x²/2 + x³/3 –x⁴/4	∆х=0,5; x[-2; 3].
4	Y=1+1/x + 2/x² + 3/x³ +4/x⁴	∆х=0,1; x[-2; 2].
5	Y=	∆х=0,2; x[-3; 3].
6	Y=	∆х=0,5; x[-2; 2].
7	Y=	∆х=0,25; x[-2; 2].
8	Y=	∆х=0,25; x[-1; 1].
9	Y=	∆х=0,5; x[-2; 3].
10	Y=	∆х=0,1; x[-1; 1].
11	Y=	∆х=0,5; x[-3; 3].
12	Y=	∆х=0,2; x[-2; 2].
13	y=2cos(2x) –sin²(3x)	∆х=0,5; x[-2; 3].
14	Y=2-1/x + 2/x² + 3/x³ +4/x⁴	∆х=0,3; x[-3; 3].
15	Y=	∆х=0,2; x[-2; 2].
16	Y= +5x	∆х=0,5; x[-3; 2].
17	Y= -3х	∆х=0,2; x[-3; 3].
18	Y= +5x³	∆х=0,2; x[-2; 2].
19	Y=	∆х=0,25; x[-3; 3].
20	Y=	∆х=0,1; x[-1; 3].
21	Y=	∆х=0,3; x[-3; 3].
22	Y=	∆х=0,2; x[-2,5; 2].
23	Y=	∆х=0,5; x[-3; 2,5].
24	Y=	∆х=0,2; x[-3; 3].
25	Y=	∆х=0,2; x[-2,2; 2].
26	Y=	∆х=0,25; x[-3; 3].
27	Y=	∆х=0,1; x[-1,5; 3].
28	Y= -3х	∆х=0,25; x[-2; 2,25].
29	Y=	∆х=0,25; x[-1; 1].
30	Y=	∆х=0,25; x[-1; 1,5].

4 тапсырма: Кестеде есептеулер жүргізу
- 6.4-кесте бойынша мәліметтерді толтырыңыз (10 қызметкерге дейін).
- Есептелгені жұмыскердің 1 күндік жалақысы жұмыскердің бір айда қанша күн жұмыс істегеніне байланысты есептеледі.
- Жинақтаушы зейнетақы қоры (ЖЗҚ) есептелген жалақының 10% тұрады.
- Салық есептелген жалақының 5% тұрады.
- Берілетін жалақы көлемі = Есептелгені – Барлық ұсталғаны.

6.4-кесте – Кестені толтыру үлгісі

№	Қызметкер-лердің аты-жөні	1 күндік жалақысы	Жұмыс күні	Есептелгені	Ұсталғаны			Берілетін жалақы көлемі
№	Қызметкер-лердің аты-жөні	1 күндік жалақысы	Жұмыс күні	Есептелгені	ЖЗҚ	Салық	Барлық ұсталғаны	Берілетін жалақы көлемі
1
...
...
10

Бақылау сұрақтары

Функция шеберінің қызметі.
Ұяшық, адрес, тұрақты адрес, салыстырмалы адрес дегеніміз не?
Диапазон дегеніміз не?
Диаграмма деген не?

жүктеу/скачать 311,47 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: