Нарық экономикалық қатынастар жүйесі ретінде

Нарық экономикалық қатынастар жүйесі ретінде

экономикалық мақсаты бойынша:

• Тұтыну тауарлары мен қызметтер нарығы

• Өнеркәсіпке арналған тауарлар нарығы

• Ноу-хау нарығы

• Шикізат нарығы

• Еңбек нарығы

• Құнды қағаздар нарығы және т.б.

географиялық орналасуына бойынша:

• Жергілікті нарық

• Ұлттық нарық

• Әлемдік нарық

салалық бағыты бойынша:

• Автокөлік нарығы

• Мұнай нарығы

• Компьютер нарығы

Нарық қызметтері

2) Делдалдық қызмет

3) Баға белгілеу қызметі

4) Реттеушілік қызметі

5) Санациялық қызмет

Нарықтық жүйенің негізгі белгілері мыналар:

• өндірушілер жұмысына мемлекет тарапынан мейлінше аз араласу.

• өндіріс құрал жабдықтарының жеке меншіктің қолында болуы;

• кәсіпкерлік еркіндіктің болуы;

• экономикалық байланыстарда тек соңғы пайданың көзделуі;

• экономикалық коньюктураға байланысты нарықтың өзін- өзі реттеуі;

Артықшылығы

- шығындарды азайту және пайданы көбейту мақсатымен жаңа технологияларды оперативті қолдану;

- шешім қабылдауда, келісім жасауда өндірушілер мен тұтынушылардың тәуелсіздігі;

- әр түрлі қажеттіліктерді керекті мөлшерде және жоғары сапамен қанағаттандыру қабылеті.

Кемшіліктері

Нарық механизмінің негізгі элементтері

Көрінбейтін қол

Адам Смит

- Жергілікті бәсеке

- Сала ішіндегі бәсеке

- Сала арасындағы бәсеке

- Ұлттық бәсеке

- Ғаламдық бәсеке

- Бағалық бәсеке

- Бағасыз бәсеке

Ниеттері бойынша

- Адал ниетті бәсеке

- Адал ниетсіз бәсеке

Бәсеке даму сипатына қарай

Жетілген бәсеке

Жетілмеген бәсеке

Жетілген бәсеке

ұқсас тауарларды сататын көптеген сатушылардың арасында орын алады

- Бұл нарыққа кіру де, шығу да оңай

- Тұтынушылар нарықтағы бағаны жақсы біледі, сол себепті сатушы тауар бағасын көтере алмайды

- Сатушылар өзара баға туралы алдын ала келісіп ала алмайды, себебі нарықта сатушылар өте көп

- Тәуелсіз фирмалар көп

- Бағаны қадағалау жоқ. Бағаны нарық белгілейді

Бәсеке даму сипатына қарай

Жетілген бәсеке

Жетілмеген бәсеке

Тауар өндірушілер тауардың бағасына әсер ете алады

Тауар көлемі шектеулі

Бұл нарыққа кіру мүмкіндігі шектелген

Монополистік бәсеке

Жетілмеген бәсеке

Олигополия

Таза монополия

Монополистік бәсеке

Монополистік бәсеке

Жетілмеген бәсеке

Олигополия

Таза монополия

Олигополия

Нарықта бірнеше ірі сатушылардың бар болуымен байланысты

-Apple

-Samsung

-LG

Монополистік бәсеке

Жетілмеген бәсеке

Олигополия

Таза монополия

Монополия – ерекше тауардың бір ғана сатушысы

Монопсония – тауарды бір ғана сатып алушының болуы.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!!!

жүктеу/скачать 448,48 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: