Орындаған: Куспекова Аяжан



Дата19.02.2023
өлшемі0,54 Mb.
#69109

Орындаған: Куспекова Аяжан
№5

  1. Ескерткіш атауы: Қазақстан Республикасының ұлттық кітапханасы

  2. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы орналасқан ғимарат 1970 жылы «Казгорстройпроект» институтының жобасы бойынша салынған (сәулетшілер В.П.Ищенко, К.Н.Кальной, В.Н.Ким, Е.Кузнецов, инженерлер В.Ангельский, А.Деев, Г. Стулов)

Кітапхана үш қабатты ғимарат, екі ауласы жарық құдық ретінде қызмет етеді. Жертөледе негізгі кітап сақтау қоймасы, қосалқы және қосалқы бөлмелер бар. Солтүстік ғимаратта әкімшілік ғимараттар, оңтүстік ғимарат оқу залдарына берілді. Ғимараттың жүк көтергіш құрылымдары құрама-монолитті темірбетонды қаңқалар, төбелері қырлы темірбетон плиталардан, қабырғалары темір цементтен, минералды жүнді оқшаулаумен жеңіл конструкциядан жасалған.


Кітапханада 1500 орындық 14 мамандандырылған зал бар.

  1. Ескерткіш уақыты: 1910 жылы Л.Н.Толстой атындағы Верный қалалық кітапханасы құрылды. 1920 жылы оның негізінде Жетісу облыстық кітапханасы ұйымдастырылып, кейінірек ол Алматы губерниялық, кейіннен округтік кітапхана болып аталды.

  2. Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасы (АҚРҰАК) - 2004 жылдың 23 сәуіріндегі ҚР Үкіметінің № 461 Қаулысымен құрылды.

2004 жылғы 10 маусымда ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев пен Мәскеу мэрі Ю. М. Лужковтың қатысуымен кітапхананың салтанатты ашылу рәсімі өтті.
2005 жылғы 10 қыркүйекте АҚРҰАК оқырмандарына өз есігін ашты. Жаңа кітапхана - жалпы алаңы 15 000 шаршы метрді құрайтын, қазіргі заманға сай 5 қабатты ғимарат. Мұнда тұтынушыларға бар жағдай жасалынған.

  1. Техникалық жағдайы: жақсы

  2. Қорғау категориясы: 1982 жылы кітапхана ғимараты Қазақ КСР-нің республикалық маңызы

бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енгізіліп, мемлекет қорғауына алынды.

  1. Әдебиет

Кітапханам – өмірім Исмаилов Еділхан; Әңгімені Н.Славикова «Литература Казахстана» газеті жүргізді. - 2007. - No 13. - 18 қыркүйек.
Қазақстан Республикасы Ұлттық кітапханасының ресми сайты https://web.archive.org/web/20090720003439/http://nlrk.kz/
«Республикалық кітапхананың техникалық жобасы туралы». 1986 ж. Түсіндірме жазба (ҚР ЦГА)
«Қазақ КСР Ұлттық кітапханасы туралы» 1991 жылғы 9 желтоқсандағы Қазақ КСР Министрлер Кабинетінің N 775 Қаулысы.
Республикалық маңызы бар Қазақ КСР тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізбесі туралы. 1982. ҚазКСР Министрлер Кеңесінің N 38 Қаулысы
Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9

  1. 1931 жылы КАССР Орталық Атқару Комитеті Президиумының 1931 жылғы 12 наурыздағы «ҚАССР Мемлекеттік көпшілік кітапханасын құру туралы» Жарлығымен кітапхана Қазақтың Мемлекеттік көпшілік кітапханасы болып өзгертілді. SSR. Кітапханаға орыстың ұлы ақынын мәңгі есте қалдыру белгісі ретінде және 1937 жылы ақпанда қайтыс болғанына 100 жыл толуына байланысты А.С.Пушкин есімі берілді.

Көп ұзамай кітапхана өңірдегі ең ірі ұлттық кітап қоймасына, Кітапханатану және қазақ кітабының тарихы, Ұлттық библиография басылымдары саласындағы ғылыми-әдістемелік және зерттеу жұмыстарының үйлестіру орталығына айналды. А. С. Пушкин кітапханасы Кеңес Одағының түкпір-түкпірінен газеттер, журналдар, басқа да мемлекеттік баспа басылымдары мен кітаптар келіп түскен Қазақстандағы ең ірі кітап сақтау қоймасына айналды. Сондай-ақ кітапхана қызметкерлерінің функциясына ғылыми жұмыстар кірді: әлемнің ірі кітапханаларымен хат алмасу, мұрағаттық зерттеулер, Кітапхана ісі бойынша еңбектерді жариялау. Кітапхана мәдениет және өнер жөніндегі ғылыми ақпараттың республикалық салалық органы қызметін атқарды. 1931 жылы небәрі 64 мың баспа басылымын құраған кітап қоры 1982 жылға қарай 4 миллионнан астам басылымға дейін өсті. 1940 жылдан 1982 жылға дейін оқырмандар саны 9 мыңнан 55 мың адамға дейін өсті.

№6


  1. Ескерткіш атауы: Верный ерлер гимназиясының интернаты

  2. 1877 жылы гимназияда Верный интернаты құрылды. 1879 жылдан бастап Жетісу әскери губернаторы пансионы бар гимназиялардың құрметті қамқоршысы болып тағайындалды.

Интернат ғимараты 1907 жылы ерлер мен әйелдер гимназиясының аумағында салынды,
ХХ ғасырдың басында интернатта 42 бала болды (20 жергілікті ұлт, 22 орыс).
1919 жылы Қонақ үй ғимаратында Түркістан Ресей Коммунистік Жастар Одағының Верный қалалық комитеті орналасқан.
Кейін ғимаратта Жетісу облыстық көпшілік кітапханасы мен облыстық мұрағат орналасқан. 1930 жылдан бастап кітапхана Қазақ АКСР-нің 10 жылдығы атауын алады. 1951 жылдан - А. С. Пушкин атындағы республикалық мемлекеттік кітапхана).
1952 жылы кітапхананың жаңа ғимараты (сәулетші В.Бирюков) салынып, Верный қонақ үйінің құрылысы көмекші бола бастады.
1971 жылы Пушкин атындағы кітапхана жаңа ғимаратқа орналастырылғаннан кейін, С.Бегалин атындағы Мемлекеттік Республикалық балалар кітапханасы Верный пансионы ғимараттарының кешеніне кіреді.
2012 жылы ғимаратқа ауқымды қайта құру жүргізілді.
Ғимарат-тянь-Шань шыршасынан жасалған ағаш, жертөлесі бар бір қабатты ғимарат, жоспарда тікбұрышты, оңтүстік және шығыс қасбеттерінде бүйір тамырлары бар. Бөренелерді жұптастыру орындары каннелирленген шпательмен безендірілген. Негізгі қасбеттің ортасында үшбұрышты педиментпен аяқталған ғимаратқа кіреберіс бүйір көлем деңгейінде биік тас кіреберісте орналасқан. Терезелер жартылай шеңберлі, Құлыпталған таспен қоршалған. Интерьерлерде шыбықтар белбеулер мен төбелік шыбықтар түрінде сақталған. Ғимарат сыланған, әктелген.

  1. Ескерткіш уақыты: Верный ерлер гимназиясының пансионы-1907 жылы Верный ерлер гимназиясының жанындағы Верный пансионы үшін сәулетші П.В. Гурдэ салған Алматыдағы ғимарат.

  2. 2014 жылғы 9 қазанда Қаз. НПУ им. Тәрбие жұмысы жөніндегі проректор Ж.Е. Еспекбаевтың қатысуымен Студенттік активпен жиналыс өткізілді. Жиын барысында Жанатбек Ешенқожаұлы Жастар ісі жөніндегі комитеттің жаңа құрамын және жаңадан сайланған Студенттік кәсіподақ комитетінің төрағасын таныстырды. Проректор өз сөзінде студенттерді университеттің қоғамдық өміріне белсенді қатысуға және лайықты білім алуға ұмтылуға шақырды, сондай-ақ ол ректордың дана саясатының арқасында С. Ж. Пірәлиева университетте қажетті білім алу және жастардың зияткерлік-шығармашылық әлеуетін дамыту үшін барлық жағдай жасалған, сондай-ақ әлеуметтік осал санаттарға жататын студенттерге әлеуметтік қолдау көрсетіледі. Өз сөзінің соңында проректор студенттік активті студенттік өзін-өзі басқару және жастар ісі жөніндегі комитеттің перспективалық жоспарымен және ережесімен, ҚазКСР студенттері мен магистранттарының Этикалық кодексінің негізгі ережелерімен таныстырды. Абай атындағы ҚазҰПУ. Дәстүрлі емес діни бағыттардың жастардың санасына әсерін болдырмау мақсатында "Дін де сақтық керек" ақпараттық-танымдық кітапшасы таратылды .

  3. Техникалық жағдайы: жақсы

  4. Қорғау категориясы: 4 апреля 1979 года было принято Решение исполнительного комитета Алма-Атинского городского Совета народных депутатов № 139 «Об утверждении списка памятников истории и культуры города Алма-Аты», в котором было указано здание пансиона Верненской мужской гимназии. Решением предусматривалось оформить охранное обязательство и разработать проекты реставрации памятников.

26 января 1982 года здание было включено в список памятников истории и культуры республиканского значения Казахской ССР.
25 ноября 1993 года стал частью Алматинского государственного историко-архитектурного и мемориального заповедника. На территории заповедника запрещено новое строительство. Реконструкция объектов возможна исключительно с разрешения Министерства культуры Казахстана.
8) 1882 жылы гимназия өз ғимараты үшін екі қабатты ғимарат алды, ол галереялармен өзара байланысқан үш тас ғимараттан тұрды. Ғимараттар Ташкент гимназиясы үшін құрылған инженер Янчевскийдің жобасы бойынша салынды. Ғимараттың құны 190 мың рубльді құрады.
Алайда ғимараттың сәулеті Ташкенттен өзгеше болды және оны Павел Гурдэ аяқтады. Сонымен, сәулет профессоры В.А. Нильсен "...олардың сәулеті Ташкенттік түпнұсқадан қалалық сәулетші Гурдэ басшылығымен жүзеге асырылған бөлшектердің неғұрлым нәзік суреті бар сыланған қасбеттерді қолданумен ерекшеленеді"деп атап өтті.
Верный ерлер гимназиясының бұл ғимараты 1887 жылы жер сілкінісімен жойылды.


№7

  1. Ескерткіш атауы: Республика Сарайы

  2. Республика сарайы-Алматыдағы концерттерді, фестивальдерді және басқа да мәдени іс-шараларды өткізуге арналған ғимарат.

"Еуразия"кинофестивалінің демонстрациялық алаңдарының бірі болды. Сарай мен қазақ ақыны Абай Құнанбаевтың ескерткіші алдындағы алаңдағы субұрқақтармен Бірге Республика сарайы Дінмұхамед Қонаев басшылық еткен уақыттан бері Алматының көрікті жерлерінің бірі болып табылады. Республика сарайы Достық даңғылы мен Абай даңғылының қиылысында орналасқан. Қала құрылысы және сәулет ескерткіші болып табылады, Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің 1982 жылғы 26 қаңтардағы қаулысымен тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіліміне енгізілген

  1. Ескерткіш уақыты: 1970 жылы салынған В. И. Ленин атындағы Мәдениет сарайы В. И. Лениннің туғанына 100 жыл толуына орай ашылды. Сарайды жасаушылар ұжымы (В. Ю. Алле, В. Н. Ким, Ю. г. Ратушный, Н. И. Рипинский, А. Г. Соколов, Л. Л. Ухоботов және т. б.) 1971 жылы КСРО Мемлекеттік сыйлығына ие болды

  2. 2010-2011 жылдары Мәдениет туралы заңды бұза отырып, заң бойынша рұқсат етілген қалпына келтірудің орнына Республика сарайының ғимараты қайта құрылды — оны сәулет ескерткіштерінде жүргізуге болады. Заңсыз қайта құру нәтижесінде сарай — сәулет ескерткішінің өзіндік және тарихи сәулеттік келбеті толығымен жоғалды. Ғимараттың қасбетінен тігінен / көлденеңінен орналастырылған күн сәулесінен қорғайтын қабырғалар мен көлденең орналастырылған темірбетон панельдер алынып тасталды, олар мәрмәрмен қапталған. Ғимараттың маңдайшаларынан алтын түстес қабыршақты алюминий пластиналар алынып тасталды. Қайта құрудан кейін ғимараттың қасбеті жарнаманы трансляциялауға арналған led-экраны бар көк реңкті шыныпакеттен жасалған. Қайта құру кезінде ғимараттың ішкі тарихи көрінісі де толығымен жойылды, ғимараттың сыртқы кіреберісінің жалғасы болып табылатын қабыршақты алюминий алтын плиталар фойенің төбесінен алынып тасталды. Үлкен кристалды люстра да жоғалып кетті.

  3. Техникалық жағдайы: орташа

  4. Қорғау категориясы: Жоқ

8) КСРО кезінде республика сарайы Қазақ КСР Мәдениет министрлігінің орталық мемлекеттік органының басқаруында және меншігінде болды, мемлекеттік республикалық меншікке жатқызылды. КСРО ыдырағаннан кейін де мемлекеттік республикалық меншікте қалды және оны Қазақстан Республикасының Мәдениет министрлігі орталық мемлекеттік орган басқарды.
2006 жылы қала әкімі Тасмағабетов "ҚР Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігінің Республика сарайы" РМК-ны Алматы қаласы жергілікті әкімдігінің коммуналдық меншігіне беруді сұрады. 2006 жылғы 2 тамызда Республика сарайын ҚР Мәдениет министрлігінің меншігі мен басқармасынан алып, Алматы қаласының әкімдігіне берді, "республикалық мемлекеттік кәсіпорын Республика сарайы" "Алматы қаласы әкімдігінің қаржы департаментінің Республика Сарайы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны" (Республика сарайы КМК) болып өзгертілді.
Қала әкімдігіне берілген сәттен бастап "республика сарайы" тұрақты түрде қайта құрылады, содан кейін оны әкімдіктің бір басқармасына береді, содан кейін басқасына немесе жеке меншікке сатқысы келеді.
2012 жылдың мамыр айында Алматы қаласы әкімдігінің 2012.05.15 № 2/430 қаулысымен "Алматы қаласы әкімдігінің шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны Республика сарайы" Алматы қаласы мәдениет басқармасының "Республика сарайы "коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып қайта құрылды.
2012 жылдың қазан айында Алматы қаласы әкімдігінің 2012 жылғы 24 қазандағы № 4/910 қаулысымен "Алматы қаласы мәдениет басқармасының "Республика сарайы" коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны" ЖШС Республика сарайы "болып қайта құрылды, жарғылық капиталына мемлекеттің 100% қатысуымен.
2014 жылдың мамыр айында жекешелендірудің 2014-2016 жылдарға арналған Кешенді жоспарын бекіту туралы белгілі болды, ол бойынша "республика сарайы" ЖШС Алматы қаласының әкімдігі жеке меншікке сатпақ болған.
2015 жылдың қараша айында Республика сарайы 1 теңгеге сатылатыны туралы ақпарат жарияланды.
2017 жылғы шілдеде Алматы қаласы әкімдігінің 2017 жылғы 28 шілдедегі № 3/312 қаулысы шықты, ол бойынша "республика сарайы" ЖШС 2017 жылғы 31 желтоқсаннан бастап таратылуға жатады.
2019 жылғы жағдай бойынша "республика сарайы" ЖШС таратылмаған.
2018 жылдың қыркүйегінде Республика Сарайының мүлкі ғимаратты қоса алғанда, Алматы қаласы мәдениет басқармасының "Алматы Әуендері" КМҚК басқаруына көшті.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет