А
КТИВТЕН ІРУ
Э
НЕРГИЯСЫ
01
Дайындаған:Берікқызы М
Ма мұн :
02
Активтендіру энергисына анықтама
Активтендіру энегриясы химия
және физикада
Қорытынды
Химиядағы активтендіру энергиясы реакция
жылдамдығы константасының температураға
индикативті тәуелділігін сипаттайтын
эмпирикалық анықталған параметр болып
табылады. джоульмен өрнектеледі. Бұл
терминді Сванте Август Аррениус 1889 жылы
енгізген. Активтендіру энергиясының типтік
белгісі: Ea.
03
Активтендіру энергиясы дегеніміз...
Активтендіру күйі неғұрлым аз болса соғұрлым
реакция тез жүреді. Реакция барысында активті
бөлшектердің әрекеттесуінен активті ауыспалы
комплекс түзеді.
әрекеттесуші
мөлекулалар
активті
молекулалар
ауыспалы
комплекс
реакция
өнімі
Ф
а ағ
а
ен іру
энер яс :
04
Физикадағы активтендіру энергиясы-
өткізгіштік аймаққа ену үшін донорлық
қоспаның электрондары алатын
энергияның ең аз мөлшері.
Шақпақ тасқа үйкеліс нәтижесінде пайда
болатын ыстық болат чиптері газ оттығын
жағу үшін белсендіру энергиясын
қамтамасыз етеді. Енді жалын сөнбейді,
өйткені реакция экзотермиялық.
05
Белсенді соқтығысу теориясы деп аталатын химиялық модельде реакцияның пайда
болуы үшін үш шарт қажет:
Молекулалар соқтығысуы керек. Бұл маңызды шарт, бірақ бұл
жеткіліксіз, өйткені соқтығысу кезінде міндетті түрде реакция
болмайды.
Молекулаларда қажетті энергия (активтендіру энергиясы) болуы
керек. Химиялық реакция процесінде өзара әрекеттесетін
молекулалар көп энергияға ие бола алатын аралық күйден өтуі керек.
Яғни, молекулалар энергия тосқауылынан өтуі керек; егер бұл
болмаса, реакция басталмайды.
Молекулалар бір-біріне қатысты дұрыс бағытталуы керек.
Төмен (белгілі бір реакция үшін) температурада
молекулалардың көпшілігі белсендіру энергиясынан аз
энергияға ие және энергия кедергісін жеңе алмайды.
Алайда, затта әрдайым жеке молекулалар болады,
олардың энергиясы орташадан едәуір жоғары. Төмен
температурада да реакциялардың көпшілігі жалғасуда.
Температураның жоғарылауы энергия тосқауылынан өту
үшін жеткілікті энергиясы бар молекулалардың үлесін
арттыруға мүмкіндік береді. Осылайша реакция
жылдамдығы артады.
07
Математикалық сипаттама:
Аррениус теңдеуі белсендіру энергиясы мен реакция жылдамдығы арасындағы
байланысты орнатады:
мұндағы k-реакция жылдамдығының тұрақтысы, a — реакция үшін
экспоненциалды фактор (жиілік факторы), R — әмбебап газ тұрақтысы, T-
кельвиндегі температура.
08
Өтпелі күй
Өтпелі күй-бұзылған және құрылған байланыстар
теңдестірілген жүйенің күйі. Өтпелі күйде жүйе аз
уақыт ішінде (10-15 с) болады. Жүйені өтпелі күйге
келтіру үшін жұмсалатын Энергия активтендіру
энергиясы деп аталады. Бірнеше өтпелі күйлерді
қамтитын көп сатылы реакцияларда активтендіру
энергиясы энергияның ең үлкен мәніне сәйкес
келеді.
ҚОРЫТЫНДЫ
Физика-химиялық жүйе бір күйден
екінші күйге ауысқанда, оларды бөліп
тұратын кедергіден өтуге қажетті ең
үлкен энергия.
12
әдебиеттер тізімі:
https://orgchem.ru/chem1/p6_13.php
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BD
%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%
https://referattar.kazaksha.info/%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D
0%B2%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D1%80%D1%83-
%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B8%D1%8F%D1%81%
D1%8B
Органикалых химия Сейтжанов Ә.Ф
Назарларыңызға рақмет!
Достарыңызбен бөлісу: | 
