Температура (лат. temperatura – қалыпты күй) – макроскопикалық жүйенің термодинамикалық тепе-теңдік күйін сипаттайтын физикалық шама.
Жылулық тепе-теңдік деп барлық макроскопиялық параметрлер мейлінше ұзақ уақыт бойы өзгермей қалатын кездегі күйді айтады.
Дененің температурасын өлшейтін құрал термометр деп аталады
Жылу берілу. Абсолют температура. Абсолют температура нүктелері.
Неғұрлым қызған дене мен аса қызбаған дененің жанасуы кезінде және бірқатар физикалық параметірлердің өзгеруімен қоса жүретін энергия берілу процесі жылу берілу деп аталады.
Теориялық зерттеулер үшін температуралардың термодинамикалық шкаласы немесе абсолют температуралық шкала деп аталатын шкала пайдаланылады.
Абсолют температурадағы ніктелер:
1) молеклалардың жылулық қозғалысы тоқтайтын температура нөлдік нүкте немесе абсолют нөл температурасы д.а.;
2) су бір мезгілде үш күйде болатын температура- үштік нүкте д.а. (Цельсий шкаласы бойынша t=0,01ºC)
Үштік нүктеге сәйкес келетін температура 273,16 бірлікке тең.
Үштік нүктеге сәйкес келетін температура 273,16 бірлікке тең.
Дененің абсолют температурасы Целбсий шкaласы бойынша 1ºC -қа көтерілсе Кельвин шкаласы бойынша 1 К -ге көтеріледі:1ºC=1 К.
T = 273,16 K t = 0,01ºC
T - t = 273,16
T = (t + 273.16) K немесе t = (T - 273.16) ºC
Цельций және Кельвин шкаласы
Цельсий және Кельвин шкалаларының салыстырмасы Абсолют шкала бойынша нөлдік температура мынаған тең: 0 К = 273,16ºC.
Молеклалардың орташа кинетикалық энергиясы мен газ температурасы арасындағы байланыс
Молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы әртүрлі екі газды бір ыдысқа енгізсек, онда ретсіз қозғалыс нәтижесінде молекулар бір-бірімен соқтығысып кинетикалық энергиясы үлкен молекулалар кинетикалық энергиясы аз молекулаларға энергиясының бір бөлігін береді де жылулық тепе-теңдік орнайды.
Температуралары әр-түрлі денелерды жанастырған кезде температурасы көптен температурасы азға энергия беріледі де жылулық тепе-теңдік орнайды.
Идеал газдың абсолют температурасы мен молеклалардыңорташа кинетикалық энергиясы арасындағы сандық байланыс:
Молеклалардың орташа кинетикалық энергиясы мен газ температурасы арасындағы байланыс
Молекулалардың орташа кинетикалық энергиясы газдың Т абсолют температурасына пропорционал.
k - Больцман тұрақтысы .
Сонымен, дененің абсолют температурасы молеклалар қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының өлшемі болып табылады
http://melimde.com
