Педагогикалық психология пәні, мақсаты, міндеттері

1.1
 
Педагогикалық психология пәні, мақсаты, міндеттері.
Педагогикалық психологияның құрылымы. Педагогика мен психология ғылымының
өзара байланысы. Педагогикалық психологияның қалыптасу кезеңдері. Педагогикалық
психологияның категориялары. Педагогикалық психологияның зерттеу әдістері. 
Педагогикалық психология пәні, мақсаты, міндеттері. Педагогикалық психологияның 
зерттеу әдістері.
Лекция түрі:
Шолу дәрісі 
Оқыту әдістері:
Ассоциация, кластер әдістері 
Педагогикалық психология
ұғымы зерттеушілердің пікірлері бойынша ғылыми айналымға 1877 жылы 
орыс педагогы П.Ф.Каптеревтің (1849-1922) «Педагогикалық психология» атты кітабы жарық көрген 
соң енгізілген.
Педагогикалық психология – 
оқыту мен тәрбиелеу барысында солардың
 
болмысының даму 
заңдылықтарын зерттейтін, танымдық қызметі мен қоғамдық қасиеттерін жүйелейтін 
психология ғылымының саласы. 
 
 
«Педагогикалық психология 
жалпы психологияның заңдылықтарын, баланың оқу-тәрбие 
ісінде психикасын түсінуге тікелей әкеліп қана қоймай, оқушының психикасын оқу әрекеті 
үстінде зерттеп, оның ерекшеліктерін, заңдылықтарын өзінше бөлек мақсат деп есептейді» 
(Л.С.Выготский).
«Педагогикалық психология 
білімді, іскерлікті, дағдыны меңгеру заңдылықтарын, осы 
процестердегі жеке даралық өзгешеліктерді, оқушылардың өз бетімен шығармашылық 
ойлауын қалыптастыру заңдылықтарын, бала психикасында оқыту мен тәрбиелеу әсерінен 
пайда болатын өзгерістерді зерттейді
» 
(
В.А.Крутецкий
). 
«Педагогикалық психология
оқыту мен тәрбиелеудің психологиялық заңдылықтарын
зерттейді» (
А.В.Петровский
). 
«
Педагогикалық психология 
белгілі даму кезеңдеріне сәйкес қоғамда қалыптасқан іс-әрекет
тәсілдерін меңгеру заңдылықтарын зерттейді. Сонымен қатар ол үйрету процесі мен даму 
процесі арасында байланыс орнатып, қандай жағдайда үйрету даму мүмкіндіктерін 
тудыратындығын анықтайды»
 
(
Т.В.Габай
).
 
«Педагогикалық психология 
оқыту мен тәрбиелеу жағдайындағы адамның даму
заңдылықтарын зерттейді»
 
(
Л.И.Божович
).
 
«Әлеуметтік-мәдени тәжірибені адам тарапынан игеру фактілері, механизмдері,
заңдылықтары және осыдан туындаған оқу әрекеті субъектісі ретінде адамның 
интеллектуалдық және жеке тұлғалық даму деңгейіндегі өзгерістерді меңгеру, білім беру 
процесінің әр түрлі жағдайда ұйымдастырылуы 
педагогикалық психологияның
пәні болып 
табылады»
 
(
И.А.Зимняя
). 
«
Педагогикалық психологияның
пәні – білім алушы, тәрбиелену-ші сондай-ақ, осы оқыту мен
тәрбие процестерін ұйымдастырушылар (педагог, тәрбиеші) тарапынан оқыту мен 
тәрбиелеудің психология-лық заңдылықтарын зерттеу» (
И.Логвинов, С.Сарычев, А.Силаков
). 
«Педагогикалық психология
 
балалар психикасының оқу-тәрбие жұмысындағы өзіндік
ерекшеліктерін зерттеп, мектеп тәжірибесінің дамуына үлес қосып отырады. 
Педагогикалық 
психология
сабақ үстінде оқу материалын балалар қалай ұғынады, не тәрбие жұмысында 
үлкендердің тілін алып, тәртіп сақтауға қалай көнеді, міне осымен шұғылданады. Осыған 
орай педагогикалық психология бұл мәселелермен айналыса отырып, өзінің ізденетін 
объектісін мынадай үш түрге бөледі: оқыту психологиясына, тәрбие психологиясына және 
ұстаздық психологияға» 
 
(
М.М. Мұқанов
).
 
Педагогикалық психология тәрбие мен оқытудың психология-лық заңдылықтарын
зерттейтіндіктен осы
 ұғымдарға
тоқтала кетейік.
Тәрбие мен оқытуға әр тұрғыда түсінік берілгенімен олар педагогикалық әрекеттің бір-
бірімен
тығыз байланысқан екі жағы. Ақиқатта тәрбие мен оқыту үнемі бірге жүзеге асырылады, 
сондықтан оларды бір-бірінен ажырату да мүмкін емес. Баланы тәрбиелей отырып, біз оны 
бірдеңеге үйретеміз, оқытамыз, оқыта отырып тәрбиелейміз. Әйтсе де, мақсаттары, 

2 
мазмұндары, әдістері және т.б. әр түрлі болғандықтан болар осы процестер педагогикалық 
психологияда жеке-дара оқытылады. Мәселен, 
оқыту әдістері
адамның әлемді, материалдық 
мәдениетті қабылдауымен түсінуіне негізделсе, 
тәрбие әдістері
– адамның адамды, адам 
моралын, рухани мәдениетті қабылдауы мен түсінуіне негізделген.
Тәрбие 
көбінекей адамдардың өзара іс-әрекеттері арқылы жүзеге асады да дүниеге 
көзқарасты,
мотивацияның және жеке тұлғаның мінезін дамытуды, сондай-ақ оның қасиет-сапалары мен 
адами қылықтарын қалыптастыруды көздейді. 
Оқыту 
пәндік теориялық және практикалық 
іс-әрекеттің әр түрлері арқылы жүзеге асырыла отырылып, баланың интеллектуалдық және 
когнитивті дамуына бағытталған.