Зәр шығару жүйесі. Бөліп шығару дегеніміз - ағзадан соңғы өнімнің шығуын айтамыз. - Бөліп шығару дегеніміз - ағзадан соңғы өнімнің шығуын айтамыз.
ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІ
Зәр түзуші мүше
Зәр шығарушы мүше
Бүйрек
Зәрағар
Қуық
Зәр шығару өзегі
Бүйректің құрылысы мен қызметі Зәр түзуші мүше – бүйрек - Үрме бұршақ пішінді
жұп мүше - Бүйректің жоғарысында эндокрин безедері –қыртыс және ми қабатынан тұратын бүйрік үсті бездері орналасқан
- Бүйректің салмағы 150 г, сырты қоңырқай түсті қабаттан ішкі бозғұлт түсті ми затынан түрады.
Бүйректің қызметі.
Бүйрек зат алмасуға қатысады.Бүйрек шумақтарында нәруыздар түзеледі. Ағзаларда амин қышқылдарының қорын калпына келтіруге мүмкіндік жасайды. - Қорғанышты қызметі (зат алмасу процесінде бөлінетін улы заттарды шығарады);
- Ағзаның ішкі ортасының қалыптасуына қатысады.
- Нефрон- бүйректің негізгі қызметін атқаратын бірлігі болып
- табылады.Бүйректе 1млн дай нефрон болады. Нефрон капсуладан капилляр түйнегінен және иілген өзекшеден
- (түтікте) тұрады.Нефронда қаннан зиянды заттар,артық су, тұздар,дәрумендершығарылатын процестер жүреді.
тұздар, глюкоза, амин қышқылдары мен басқа заттар еріген су түзеді.
Нефронның құрылысы мен атқаратын қызметі
Нефромның негізгі қызметі зәр түзу: Зәрдің пайда болуы 2 құбылыстан тұрады. 1)Алғашқы зәр түзілу фильтрация(сүзілу) 2) Соңғы зәр түзілу реабсорбция (кері сіңіру) Алғашқы зәр бүйрек шумақтарында фильтрация қылтамырлар арқылы өтеді.Алғашқы зәрдін құрамында қан плазмасының нәруыздары жоқ. Бір тәуліктің ішінде 150 – 170л алғашқы зәр пайда болады. Соңғы зәр ( реабсорбция)түзілу құбылысы бүйрек түтікшелерінде өтеді. Глюкоза,амин қышқылдары, витаминдер, су, тұздар кері қанға өтеді. Осыдан 150 л алғашқы зәрден 1,5 л соңғы зәр пайда болады. « Зәр түзілу».
Зәр түзілудің кезеңдері
|
Құбылысы
|
Қайда түзіледі
|
I. Бірінші реттік зәр
|
Фильтрация (сүзу)
|
Бүрек капсуласында
|
II.Екінші реттік зәр
|
Кері сіңіру
(реабсорбция)
|
Иілген өзегінде
| Адам организімінен бөлінеді - Диссимиляция нәтижесіндегі заттар қанға түсіп, одан соң сыртқа шығады:
- Бүйрек арқылы (NH3, H2O, мочевина, тұз);
- Өкпе арқылы: (СО2, Н2О);
- Тері арқылы: көмірқышқыл газының қалдықтары; тері бездерінен суды, тұзды, 1% мочевина мен аммиакты шығарады;
- Ішектер арқылы: өт пигменттері және ауыр металдардың тұздары шығады
Гетеротрофты ағзалардың зәр шығару жүйелерінің байланысы Қорытынды - Қорытынды
- Адамдар үшін барлық ішкі он екі және сыртқы он екі мүшесі де қадірлі де қажетті болып есептелінеді. Оның ішінде қос бүйректің де өзінің атқаратын қызметі бар. Оған қоршаған ортадағы ауаның ластануынан және күтінбеу негізі себепкер болып отыр.
- Сондай – ақ, бүйрек, қуық жолдарымен байланысатындықтан оған тас байланса оның да көптеген емі бар.
- Бүйрекке суық тию, оны барлық қалыпты қызметінің науқастануына алып келіп соқтырады.
Достарыңызбен бөлісу: |
