Психика мен Сананың дамуы



Дата25.03.2022
өлшемі286,28 Kb.
#28703

Психика мен Сананың дамуы

Айкен Қарахат��

  • Психиканың туындауын дамудың белгілі бір кезеңінде тіршілік иесінің кеңістікте белсенді орын ауыстыруға қабілеттілігінің қалыптастырумен байланыстырады, осыны ң барысында қажеттіліктердің қанағаттандырылуы қоршаған ортадағы алдын ала керекті заттарды іздестіруден басталуы тиіс белсенді қозғалыстар арқылы жүзеге асырылады. Психиканың өзі сезіну қабілеті ретінде тіршілік иелерінің тітіркенуінен пайда болды және олардың жүйке жүйесінің құрылуына және дамуына байланысты өркендеді. Бейненің психикаға дейінгі деңгейі тітіркенушілік. Барлық тірі ағзалар эволюцияның барлық кезеңдерінде бейненің ерекше биологиялық түріне тітіркенушілікке, яғни тірі ағзаның биологиялық әсерлердің ықпалына жауап беру қабілетіне ие.
  • Психикалық әрекетті ғалымдар бейнелеу теориясы негізінде түсіндіреді. Бұл алғаш рет әл - Фараби еңбектерінде алғаш сөз болған. Бұл теория бойынша сыртқы дүние біздің сезімде мида түйсік, қабылдау, елестеу, ой сезім түрінде бейнеленеді. Бұлардың барлығын біз бір сөзбен адамның санасы немесе психикасы деп атаймыз. Бейнелену процесі әр адамның өмір тәжірибесіне, жол мөлшеріне, білім деңгейіне, мақсат- мүдесіне, наным- сеніміне орай өзіндік өзгешіліктерге толы болады. Сонымен қатар бейнелену ми қабаты жықпылдарында адамның жас мөлшері, білім, дағды, икемі, тәжірибесіне орай түрлі деңгейде көрініп отырады.
  • Психика дамуының
  • 1-ші кезеңі қарапайм сенсорлы психика ( бұл кезең 2 деңгейді қамтиды : төменгі және жоғары, С.М.Жақыповтың психология негіздері оқулығы 38 бет);
  • 2 - ші перцептивті психика ( бұл кезең 3-деңгейден тұрады ) ;
  • 3 - ші интеллект кезеңі

Сананың пайда болуы

  • Сананың пайда болуының негізгі тарихи алғышарты - мұқтаждық ұжымдық еңбек, ол адамдар арасындағы мақсатты өзара әрекет қажеттілігінен туындаған. Адамдардың жануарлардан айырмашылығы олардың болашағы мен өткенің ойлау қабілеттілігінде. Өз әрекетін сөзбен суреттей алу қабілеттілігі яғни осының бәрін санамен байланыста болуы. Сана адам әрекетінің шынайылығының жоары деңгейі. Сана тілсіз қызмет атқара алмайды. Жануарлар нақты жадайда белгі бере алса, адамда іс - әрекет нақты жағдаймен сипатталады. Тілдің арқасында адам психикасы жануарлар психикасынан ажыратылады.

Xx -ғ. Басында жаңа фрейдизм бағыты пайда болды.Зигмунд Фрейд психология пәні ретінде бейсаналықты сананың жасырын бөлігі деп есептеді. Әрбір адам нені көргісі келсе, тек соны ғана көреді.Қажеттілік пен түрткілер сирек ұғынылады,қажеттілік бұл құштарлық, адам өз құштарлығын, тілегін, мінез-құлқын бейсаналықты түсіндіре алмайды. Ойлауда, ес те құштарлықпен бейсаналық жетегінде еріп кетеді, адам әрекеті терең ниетенумен басқарылып отырады. З.Фрейд осы терең ниеттенулерді зерттеуге, оларды басқаруға психанализ деген әдіс ойлап тапты. З.Фрейдтің ойынша адам мінез-құлқының тамыры-оның балалық шағында жатыр.Адамның қалыптасу мен даму процесіндегі негізгі рөлді сексуалдық инстинктер мен құштарлықтар алады.

  • Xx -ғ. Басында жаңа фрейдизм бағыты пайда болды.Зигмунд Фрейд психология пәні ретінде бейсаналықты сананың жасырын бөлігі деп есептеді. Әрбір адам нені көргісі келсе, тек соны ғана көреді.Қажеттілік пен түрткілер сирек ұғынылады,қажеттілік бұл құштарлық, адам өз құштарлығын, тілегін, мінез-құлқын бейсаналықты түсіндіре алмайды. Ойлауда, ес те құштарлықпен бейсаналық жетегінде еріп кетеді, адам әрекеті терең ниетенумен басқарылып отырады. З.Фрейд осы терең ниеттенулерді зерттеуге, оларды басқаруға психанализ деген әдіс ойлап тапты. З.Фрейдтің ойынша адам мінез-құлқының тамыры-оның балалық шағында жатыр.Адамның қалыптасу мен даму процесіндегі негізгі рөлді сексуалдық инстинктер мен құштарлықтар алады.


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет