Реферат тақырыбы: Жеңіл атлетика мен ауыр атлетиканың спорттық саладағы маңызы Пәні: Дене шынықтыру
жүктеу/скачать 61,02 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы: Жеңіл атлетика мен ауыр атлетиканың спорттық саладағы маңызы Пәні:Дене шынықтыру Орындаған:Бабайхан Аякөз Қабылдаған: Умирзакова Ербол Абдирасилович
|
Қазақстан Республиңасы Білім және ғылым министрлігі Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті РЕФЕРАТ Тақырыбы: Жеңіл атлетика мен ауыр атлетиканың спорттық саладағы маңызы Пәні:Дене шынықтыру Орындаған:Бабайхан Аякөз Қабылдаған: Умирзакова Ербол Абдирасилович Алматы-2023Жеңіл атлетика, спорттың ең көп тараған түрі. Оған әр түрлі қашықтықта жүгіру мен жүру, ұзындық пен биіктікке секіру, спорттық снарядтарды лақтыру, жеңіл атлетикалық көптеген сайыстар енеді. Жеңіл атлетикалық жарыстар ашық және жабық алаңдарда өтетін жеке, командалық және эстафеталық жарыстар болып бөлінеді. Халықаралық әуесқойлық жеңіл атлетика федерациясы 1912 жылы құрылған. Оған қазір 200-ге жуық ұлттық ассоциациялар біріккен. Олимпиялық ойындар 1896 жылдан, дүниежүзілік чемпионат 1983 жылдан бастап өткізіліп келеді. Жеңіл атлетика ойындары өте көнеден белгілі. Ол ежелгі Олимпия ойындарының бағдарламасына енген. Қазақстанда алғашқы ресми жеңіл атлетикалық жарыс — Бүкілқазақстандық 1-спартакиада 1928 жылы Петропавл қаласында өтті. Республикада жеңіл атлетикадан тұңғыш рет КСРО-ның спорт шебері атағын Ш.Бекбаев алды. Қазақстанның жеңіл атлеттері Олимпия ойындарында, дүниежүзілік чемпионаттар мен халықаралық жарыстарда жоғары нәтижелерді көрсетіп, жеңімпаздар мен жүлдегерлер атанды. Олар: Е.Кадяйкин, Ұ.Қосанов, Ә.Тұяқов, В.Савинков, Л.Кононова, С.Исабаев, Б.Күреңкеев, В.Муравьев, В.Савин, В.Солдатенко, Л.Микитенко, А.Бадранков, т.б. Қазақстандықтар арасында Олимпиялық ойындарға тұңғыш қатысқан спортшы Е.Кадяйкин болды. Тәуелсіз елімізге тұңғыш алтын медальді 2000 жылы Сиднейде өткен 27-Олимпиялық ойындарда кедергі арқылы жүгіруші О.Шишигина әкелді. Жеңіл атлетиканың тарихы ежелгі дүние дәуіріндегі халықтардың іс әрекетінен басталады. Табиғи қозғалыстар, яғни, жүру, тұру, секіру адам бұлшық еттерінің қозғалысы адамзат пайда болған дәуірден бастау алады. Мәліметтерге сүйенсек, жеңіл атлетикадан жарыс біздің эрамызға дейінгі 776 жылы өткізілген. Бұл туралы Ежелгі Грек олимпиада ойындары туралы жазбаларда анық жазылған. Сол замандарда жарыс тек ұзын-сонар алаңда жүгіру жарысымен шектелген. Ерлер мен әйелдар арасындағы бәсеке жеке-жеке өткізіліпті. Гректер жұдырық түйістіретін спорт түрі мен күресті ауыр атлетикаға жатқызған. Бұрынғы атлеттердің жетістігі жүгіру шапшаңдығымен өлшенген. Бізге алғашқы олимпиадалық чемпиондардың Ежелгі Грекиядан шыққаны белгілі. Бұл шара біздің эрамызға дейінгі 776 жылы өткізілген. Онда атлеттер тек жүгіру спорт түрінен бақ сынаған. Ал, жеңіл атлетика алғаш рет Англияда ұйымдастырылған. 1837 жылдары жарысқа түскендер 2 метр қашықтықта жүгірген. Оған қатысушылар Регби қаласындағы колледжде білім алып жатқан жастар болған. Итон, Оксфорд, Кембридж, Лондондағы оқу орындарында да спорттық жарыстан жиі өтіп тұрған. Кейіннен бағдарламаға қысқа қашықтықта жүгіру, ұзындықта және биіктіктен секіру сынды шарттар енгізіді. 1865 жылы Лондон атлетика клубы құрылды. Бұның негізінде тұңғыш рет жеңіл атлетикадан ел чемпионаты өтті 1880 жылы Англияда Британ империясының шеңберінде әуесқойлар атлет қауымдастығы негізін қалады. Ал, АҚШ-та 1868 жылы Нью-Йорк қаласында алғашқы атлет клубы ашылды. Сол жылдары Америкада атлетиканың дамуына үлес қосқандардың басым дені университет ошақтары болды. 1880-90 жылы жеңіл атлетика жеке дара спорт түрі ретінде күллі Еуропаға кең таралды. Әйелдер арасындағы жарыс 1928 жылдан бастау алады. Нәзік жандар 1999 жылы жаздық әлем чемпионатында және 2000 жылы Сидней олимпиадасында жақсы нәтиежеге қол жеткізе білді. 1968 жылы Мехикода өткен жарыста американлық спортшы Боб Бимон— 8 м 90 см ұзындықтан секіруден әлем рекортын жаңартқан. Бұны күллі әлем «21 ғасырдың ең биік көрсеткіші» деп бағалады. Араға 20 жыл салып Сеулде өткен олимпиадада 100 және 200 м қашықтықтан жүгіруден америкалық желаяқ Флоренс Гриф фит- Джойнер рекорттық көрсеткішті бағындырды. Оның бұл жетістігі 14 жыл қатарынан сақталып тұрды. Жеңіл атлетика-ең танымал спорт түрлерінің бірі. Шынында да, спорт әуесқойларының кең ортасында ол спорт патшайымы атағын алады. Алғашқы олимпиадаларда олар тек стадионның ұзындығына жүгіруден жарысты. Кейінірек бағдарламада диаулос пайда болды-екі сатыда жүгіру. Жеңіл атлетика Британдық аралдарда өте танымал болды деп саналады. XII ғасырдан бастап. әр түрлі қашықтыққа жүгіру, ұзындыққа, биіктікке және полюсте секіру, салмақ лақтыру жарыстары басталды. Бұл жарыстар қазіргі заманғы жеңіл атлетиканың көптеген түрлерінің негізін қалады. Жеңіл атлетика пәндері Спорт патшайымы көптеген пәндерді қамтиды: әр түрлі қашықтыққа жүгіру, серуендеу, ұзындыққа және биіктікке секіру, түрлі снарядтарды лақтыру (найза, диск, балға және ядро). Жеңіл атлетиканың кейбір пәндерін толығырақ қарастырайық. Жаяу жүру Бұл пән жүгіруден ерекшеленеді, өйткені онда жеңіске жету үшін қашықтықта ең жылдам нәтиже көрсетіп қана қоймай, жүру техникасын сақтау өте маңызды.Жаяу жүрудегі жарыстар өте әсерлі, өйткені жоғары жылдамдықта немесе шаршаудың салдарынан баяу жүгіруге ауыспау қиын болуы мүмкін. Бұл жарыстың жетекші спортшылары осыған байланысты шеттетілді, бұл мәре сызығында немесе жарыстан кейін де болды. Тегіс спринт Спринттің бұл түріне ірі жарыстар бағдарламасына кіретін 50, 60, 100, 200 және 400 м қашықтықтар жатады. Ірі турнирлер сегіз жүгіру жолы бар ареналарда өтеді. Жарысқа көптеген спортшылар қатысады. Жүгіру басталар алдында төреші команданы спортшы: "стартқа", "назар аударыңыз" деп және сигналдық револьверден жоғары атуды айтады, содан кейін спортшылар жарысты бастайды. Жағдайда ерте басталу, жарысты тоқтатады, ал спортшыға допустившему бұл провинность жұмыстарда, фальстарт және шығарады, алдын алу үшін алдын алу жүйріктер дисквалифицируют. Тосқауыл спринті Ол тегістіктен ерекшеленеді, өйткені қашықтыққа жүгірушілер кедергілерді – кедергілерді жеңеді. Тосқауылшылар 110 және 400 м (ерлер үшін), 100 және 200 м (әйелдер үшін) қашықтықта жарысады. Спортшылар әрқайсысы 10 кедергіден тұратын жеке жолдармен жүгіреді. Бұл жүгіру жарыстарының қатысушылары байқаусызда кедергілерді алып тастай алады, бірақ егер тосқауыл арнайы құлатылса, оны жасаған спортшыны дисквалификация күтіп тұрды. Орта қашықтыққа жүгіру Бұл жеңіл атлетиканың ең қызықты және серпінді жарыстарының бірі, ол тек спортшылардың жылдамдығымен ғана емес, сонымен бірге бұл жарыстың одан да маңызды факторы болып табылады.жүгірушілер таңдаған тактика. Бұл жүгіру тобына 800, 1000, 1500, 1609 және 2000 м қашықтықтар кіреді. Ауыр атлетика — әр түрлі салмақ дәрежелерінде ауыр зат (штанга, гір) көтеріп, күш сынасатын спорт түрі. Ауыр атлетикадан ең алғашқы жарыс 1860 жылы АҚШ-та өтті. Олимпиада ойындарының бағдарламасына 1896 жылы енгізілді. Ауыр атлетикадан әлем (1898 жылдан), Еуропа (1896 жылдан) чемпионаттары өткізіледі. Ауыр атлетика бойынша халықаралық жарыстар штанга көтерудің екі тәсілі (жұлқа және сілке көтеру) бойынша, 52 кг-нан басталатын 10 салмақ дәрежесіндегі спортшылар арасында өтеді. Жұлқа көтеру кезінде штанга кідіріссіз бірден жоғары көтеріледі. Сілке көтеруде штанга алдымен кеудеге алынып, содан кейін жоғары көтеріледі. Халықаралық ауыр атлетика федерациясының (1920) Қазақстан 1993 жылдан мүше. Қазақстанда ауыр атлетика бойынша алғашқы чемпионат 1937 жылы өткізілді. Қазақстан спортшылары ірі жарыстарға 1954 жылдан қатысады. Теміртаулық Юрий Зайцев (1976, Монреаль), шахтинскілік Виктор Мазин (1980, Мәскеу), ақмолалық Анатолий Храпатый (1988, Сеул), қызылордалық Илья Ильин (2008, Бейжің) ауыр атлетикадан Олимпиада чемпиондары атанған. [2] Ауыр атлетика – штанганы жоғары көтеру жаттығуларына негізделген олимпиадалық спорт түрі. Бүгінгі таңда гір көтеру жарыстары 2 жаттығуды қамтиды: жұлқа көтеру және серпе көтеру [1]. Ауыр атлеттерде әр жаттығуда 3 әрекет бар. Ең сәтті екі әрекеттің қосындысы салмақ санатындағы жалпы нәтижені анықтайды. Ерлер мен әйелдердің салмақ санаттары әртүрлі. Кем дегенде 1 жұлқа көтеруді және 1 серпе көтеруді сәтті орындай алмаған ауыр атлет жеңіліп, жарыстан шығарылады. Кезінде бағдарламада үшінші жаттығу – оқу жаттығуы сынға түсті, бірақ бағалаудың күрделілігіне байланысты ол жарыстан шығарылды. Ауыр атлетикадан жарыс халықтардың мәдениетінде ерте заманнан табылған. Мұндай жарыстар туралы ең ерте ескертпелер Ежелгі Египет, Ежелгі Қытай және Ежелгі Грецияда кездеседі. Қазіргі түрінде бұл спорт түрі 19 ғасырдың ортасында қалыптасты. Алғашқы ресми жарыстар 1860 жылдары АҚШ-та басталды, кейін Еуропада 1870 жылдары өткізіле бастады. Бірінші халықаралық чемпионат 1891 жылы Ұлыбританияда[2], ал ресми әлем чемпионаты 1898 жылы Венада өтті. Дүниежүзілік ауыр атлетика одағы 1912 жылы құрылды. Бұл ретте жарыс ережелері стандартталған[1]. Қазіргі уақытта ауыр атлетикадан ең қуатты елдер: Қытай, Солтүстік Корея, Иран, Қазақстан, Ресей, Болгария [көз 803 күн көрсетілмеген]. Олимпиада ойындарының бағдарламасында – 1896 жылдан (1900, 1908, 1912 ж. қоспағанда)[1]. Жарыс бағдарламасы мен спортшылардың салмақ санаттары үнемі өзгеріп отырды. Халықаралық ауыр атлетика федерациясы құрылғанға дейін спортшылар екі қолмен прессте және серпе көтеруде, кейде бір қолмен жұлқа көтеру және серпе көтеруде жарысты; Ауыр атлетика – әр спортшының жұлқа көтеруде 3 және серпе көтеруде 3 әрекеті болатын жарыс. Әрбір жаттығуда көтерілген ең ауыр салмақ жалпы есепте қосылады. Әдетте, жарыстар қатысушы спортшылардың дене салмағына қарай әр салмақ дәрежесі бойынша жеңімпаздар мен жүлдегерлерді анықтау арқылы өткізіледі. Кейде әртүрлі салмақ дәрежесіндегі спортшыларға арналған жарыстар жалпы ағында өткізіледі, ал жеңімпаздар мен жүлдегерлер көтерілген килограммдардың абсолютті максималды мөлшері бойынша емес, арнайы теңестіру формулалары (Синклер, Стародубцев, Райден) арқылы ұпайларды санау арқылы анықталады. Ауыр атлетикадан жарыстарға 3 төреші төрелік етеді және олардың шешімдері мажоритарлық принцип бойынша ресми болады. Күшті спорттың басқа түрлерінен айырмашылығы, ауыр атлетикада күш көрсеткіштері ғана емес, сонымен қатар екі негізгі ауыр атлетика жаттығуларының (жұлқып көтеру және серпе көтеру) техникалық күрделілігіне байланысты икемділік, жылдамдық және үйлестіру маңызды. Өткен ғасырдың атақты спортшысы Юрий Власовқа жүргізілген ғылыми зерттеулер (сынақтар) оның жылдамдығы мен басқа да қасиеттерінің көптеген зілтеміршілердікінен жоғары екенін көрсетті. жүктеу/скачать 61,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|