Реферат Тақырыбы: Рецепция түсінігі Орындаған: Нурланов. О. Д тобы: сфо 1-003 Тексерген: Рыспаева. Г. К
жүктеу/скачать 78,94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қарғанды 2023 Рецепция
- Сенсорлық рецепторлардың классификациясы және құрылымы
|
Қарағанды Медицина Университеті Физиология және морфология кафедрасы Реферат Тақырыбы: Рецепция түсінігі Орындаған: Нурланов. О. Д Тобы: СФО 1-003 Тексерген: Рыспаева. Г. К Қарғанды 2023 Рецепция– сыртқы тітіркендіргіштің энергиясын жүйке импульсінің энергиясына немесе жасушаішілік процестердің күрделі тізбегіне қабылдау және түрлендіру (трансформациялау) процесі. Жасушалық және сенсорлық қабылдау: Жасушалық қабылдау деп химиялық сигналды қабылдау және жасушаішілік химиялық процестердің күрделі тізбегіне айналдыру процесі түсініледі. Жасушаларды қабылдау биологиялық белсенді заттардың (гормондар, медиаторлар) көмегімен жүзеге асырылатын жасушалар арасында ақпарат алмасу мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Мұндай жасушааралық әрекеттесудегі міндетті қадам зат молекулаларының жасуша рецепторы деп аталатын тиісті нысана жасуша молекуласымен байланысуы болып табылады. Жасуша рецепторларының рөлін жасуша бетінде, цитоплазмада немесе ядрода орналаса алатын арнайы ақуыз молекулалары атқарады. Медиаторлар мен гормондарды қабылдау механизмдері тиісті дәрістерде егжей-тегжейлі қарастырылады. Сезімдік қабылдау – ағзаның сыртқы және ішкі ортасынан тітіркендіргіштердің энергиясын қабылдау және орталық жүйке жүйесіне сенсорлық жүйке арқылы берілетін жүйке импульстарының энергиясына түрлендіру процесі. Сезімтал рецептор – жүйке жасушасы немесе тітіркендіргіштің белгілі бір түрін қабылдауға арнайы бейімделген жүйке және эпителий жасушаларының кешені. Сенсорлық рецепторлар кез келген рефлекторлық доғаның бастапқы буындары болып табылады, сонымен қатар организмнің функционалдық жүйелерінде пайдалы бейімделу нәтижесінің параметрлерін бағалауға қатысады. Сенсорлық рецепторлардың классификациясы және құрылымы: Құрылымы бойынша рецепторлар біріншілік және екіншілік болып бөлінеді Біріншілік және екіншілік рецепторлар. 1 - сезімтал нейронның денесі; 2 - сезімтал нейронның перифериялық процесі (дендрит); 3 - сезімтал нейронның орталық процесі (аксон); 4 - глиальды капсула; 5 - рецепторлық жасуша; 6 – рецепторлық жасуша мен сезімтал нейрон арасындағы синапс. • Біріншілік тітіркендіргіштің әрекеті сезімтал нейронның шеткі процестерімен (жүйке ұштары) тікелей қабылданатын осындай сенсорлық рецепторлар жатады, олар: еркін, яғни қосымша түзілімдері жоқ; инкапсуляцияланған, яғни. сезімтал нейронның ұштары тітіркендіргіш энергиясының бастапқы түрленуін жүзеге асыратын арнайы түзілімдерге қоршалған. • Екіншілік тітіркендіргіштің әрекетін жүйкелік емес арнайы рецепторлық жасуша қабылдайтын осындай сенсорлық рецепторлар жатады. Рецепторлық жасушада пайда болған қозу синапс арқылы сезімтал нейронға беріледі. Сезімтал нейронның денесі әдетте орталық жүйке жүйесінен тыс орналасқан: жұлын немесе вегетативті ганглийде. Мұндай нейроннан екі процесс кетеді - шеткі мүшелер мен тіндерге қарай жүретін дендрит және жұлынға баратын аксон. жүктеу/скачать 78,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|