Сандар Натурал сандар – санауда пайдаланылатын сандар. Барлық натурал сандар жиының n символымен белгіленеді. Белгілі бір a санының натурал сан екенің көрсету үшін a ∈ n деп белгілейміз. Мысалы ∈ N, ∈ N, ∈ N. Бүтін сандар



Дата20.12.2023
өлшемі2,97 Mb.
#141207

Сандар

Натурал сандар – санауда

пайдаланылатын сандар. Барлық натурал сандар жиының N символымен белгіленеді. Белгілі бір a санының натурал сан екенің көрсету үшін a ∈ N деп белгілейміз. Мысалы 1 ∈ N, 5 ∈ N, 3 ∈ N.

Бүтін сандар

Бүтін сандар деп оң және теріс таңбасымен алынған барлық натурал сандар жиынынан құралған сандар жиының атаймыз.

Яғни бүтін сандар 0, 1, 2, 3, 4,… және –1, –2, 3, 4,… сандар жиындарының бірігуінен құралған. Бүтін сандар жиының Z символымен белгілейміз.

Рационал сандар

Рационал сандар деп

(a ∈ Pb ∈ Pb ≠ 0) сандарын атаймыз. Рационал сандар жиының Q деп белгілейміз.

Кез келген бүтін c= саны рационал жиынына еңеді да, яғни рационал саны да болып табылады. Өйткені , соңдықтан Z ⊆ Q.

  •  

Иррационал сандар

Иррационал сан деп π = 3,141592… немесе = 1,4… сандары тәрізді бөлшек бөлігі шексіз, периодты емес цифрлардан құралған сандарды атаймыз.

Иррационал сандар жиының I деп белгілейміз.

  •  

Нақты сандар

Нақты сандар жиыны деп барлық  натурал, бүтін, рационал және иррационал сандардан құралған сандар жиының атаймыз. Және бұл жиынды R әрпімен белгілейміз.

2- ге бөлінгіштік белгісі:

2- ге бөлінгіштік белгісі:

…2, …4, …6, …8, …0

3- ке бөлінгіштік белгісі:

Берілген санның цифрларының қосындысы 3- ке бөлінсе, ол сан 3-ке бөлінеді.

51

5+1

108

1+0+8

4- ке бөлінгіштік белгісі:

  • 4- ке бөлінгіштік белгісі:
  • Берілген сан 4-ке бөлінуі үшін санның соңғы екі цифрымен жазылған екі таңбалы сан 4- ке бөлінуі қажет.

    Мысал 3: 364, 1508, 300, 4112 – 4- ке бөлінетін сандар. 214, 522, 417, 2575 – 4- ке бөлінбейтін сандар.

    5- ке бөлінгіштік белгісі:

    Берілген сан 0 немесе 5 цифрларымен аяқталса, сол сан 5- ке бөлінеді.

6-ға бөлінгіштік белгісі:

  • 6-ға бөлінгіштік белгісі:
  • 2 және 3-ке бөлінетін сандар, 6-ға да бөінеді.

    Мысал 5: 6- ға бөлінетін ең үлкен үш таңбалы сан мен ең кіші үш таңбалы санның айырымын табыңыз. Шешуі:

    Айырма: 996-102=892. Ең үлкен сан: 996, ең кішісі: 102.

  • 9- ға бөлінгіштік белгісі:
  • Берілген санның цифрларының қосындысы 9- ға бөлінсе,сол санның өзі де 9-ға бөлінеді.

    Мысал 6: 4963117- 9- ға бөлінеді, себебі 4+5+6+3+1+1+7=27 саны 9- ға бөлінеді.

  • 10- ға бөлінгіштік белгісі:
  • Санның жазылуындағы соңғы цифр 0 болса, ол сан 10- ға бөлінеді.

    Ескерту: Берілген сан өзара жай сандарға бөлінсе, онда ол жай сандардың көбейтіндісіне де бөлінеді.



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет