Қазақ тілінде протеза болатын негізінен қысаң дауыстылар. Олар л, р дыбыстарынан басталатын кірме сөздің алдына жамалады. Олай болатыны қазақ тілінде лақ, лап, лау, лық, лып, лаң, лүп сияқты он шақты еліктеуіш болмаса, байырғы атаушы сөздер бұл дыбыстардан басталмайды
Екі-үш дауыссыздан басталатын орыс сөздері протезамен айтылады: (ы) станция, (ы) спектр, (ы) станок, (ы) статус, (і) спектр, (і) штрек, (і) стенд, (і) стиль. Мұның жазудағы көрінісі – үстел (стол). Араб-парсы тілдерінде де қос дауыссыздан сөз басталмайды. Парсы сөзі, бізде қосымша, -стан жазудың жұмысы. Дыбысталуы: ыстан (қазағ-ыстан-бағ-ыстан) –істан (тәжіг-істан), үстан (Түрк-үс-тан, гүл-стан), ұстан (башқұр-ұстан).
Эпентеза (гректің epenthesis – қыстырылу) сөз ішінде дауыссыздардың арасына дауыстының қыстырылуы.Қазақ сөздерінің буын құрамында біртектес екі фонема дауысты мен дауысты немесе дауыссыз бен дауыссыз тіркесі қатар қолданылмайды. Ал орыс тілі арқылы келген халықаралық және арабтан енген сөздердің көпшілігі осындай фонемалардың тіркесінен құрылған. Ауызекі сөйлеу тілінің әдетінде осындай сөздер ішіндегі дыбыс тіркесінің арасында артық дыбысты қосып айту кездеседі. Мысалы: класс – кылас, аброй – абырой, наурыз – науырыз, поэма – пойэма, теория – тейория, театр – тейатр, Днепр – Дінепр т.б. Осындай біртекес фонемалардың арасында артық дыбысты сыналап қосып айту эпентезалық құбылыс болып табылады.
