Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті
Орындаған: Қамытбек Аружан
Оқу тобы: 1201-19
Қабылдаған:Кудайбергенова У
Жоспары:
I.Кіріспе.
II.Негізгі бөлім.
1.Дыбыстардың шығу жолдары ;
2.Дыбыстардың артикуляциялық кескіні.
III.Қорытынды.
«Ә» дыбысы - Ә дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмендегідей болады:
- Екі езу сәл кері тартылып жымиып күлген кісінің кейпін көрсетеді.
- Үстіңгі тістері мен астыңғы тістерінің арасы а дыбысын айтқандағыдан гөрі жақынырақ қашықтықта сақталады.
- Тілдің ұшы астыңғы тістерге тіреледі де үсті көселіп жатады.
- Жұмсақ таңдай көтеріліп мұрын ауа жолын жауып тұрады.
- Дауыс шымылдығы жабық болады.
- Ә дыбысының сипаттамасы: дауысты, езулік, ашық, тіл алды, жіңішке
Ә дыбысының артикуляциялық кескіні
«Ғ» дыбысы - Ғ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмендегідей болады.
- Еріндер өзінің алдыңғы немесе соңында қосылып айтылған дауысты дыбыстарға байланысты өзгеріп отырады. Мысалы: ға, ғо, ғу, ғү.
- Үстіңгі тістері мен астыңғы тістерінің арасы белгілі бір қашықтықтағы жағдайда сақталады.
- Тілдің ұшы төмен түседі, ал арты жұмсақ таңдаймен желбегей қабысады да, іштен келген ауа қысылып шыққан кезде дауыс шымылдығы дірілдейді.
- Жұмсақ таңдай көтеріңкі келеді де мұрынға ауа жолын жабады.
- Дауыс шымылдығы жабық болады
Ғ дыбысының артикуляциялық кескіні
«Ө» дыбысы - Ө дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмендегідей болады.
- Астыңғы тістер мен жоғарғы тістер арасындағы арақашықтықтан бір шама үлкендеу болады.
- Тілдің ұшы төмен түседі де сәл артқа қарай тартылады. Ортасының көлбеулігі бір денгейде сақталады, ауа еркін шығады.
- Жұмсақ таңдай жоғары көтеріледі де, мұрын ауа жолы жабылады.
- Дауыс шымылдығы жабық болады.
Ө дыбысының артикуляциялық кескіні
«Ұ» дыбысы - Ұ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмеңгідей болады.
- Еріндері құбырға ұқсап, ұшы сүйірленіп алға созылады.
- Үстіңгі тістері мен астыңғы тістерінің арасында белгілі бір қашықтық сақталады.
- Тілдің ұшы астыңғы тістің артына қарай сәл тартылады, үсті деңгейдегі қалпын сақтап көлбеу жатады да, ауа ауыз қуысымен еркін шығады.
- Жұмсақ таңдай жоғары көтеріледі де мұрынға ауа жолы жабылады.
- Дауыс шымылдығы жабық болады
- Ұ дыбысының сипаттамасы: дауысты, ерінді қысаң тіл арты жуан.
Ұ дыбысының артикуляциялық кескіні
«һ» дыбысы - һ дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмендегідей болады:
- Еріндері өзінің алдындағы немесе соңындағы дауысты дыбыстардың айтылу ыңғайына қарай өзгеріп отырады.
- Үстінгі тістері мен астыңғы тістерінің арасы а дыбысын айтқандай қашықтықта болады.
- Тілдің ұшы астыңғы тіске тіреліп тұрады да үсті кесіліп жатады.
- Жұмсақ таңдайыдың артқы жағындағы кішкентай тіл іштен дүмпіп шыққан ауаның серіппесінен тербеліп ашылады да дыбыс көмейден шығады.
- Жұмсақ таңдай көтеріліп, мұрынға ауа жолын жауып тұрады.
- Дауыс шымылдығы ашық болады
- һ дыбысының сипаттамасы:дауыссыз, ауызды, қатаң, тіл арты.
һ дыбысының артикуляциялық кескіні
«І» дыбысы - I дыбысын шығарғанда сөйлеу мүшелерінің әрекеті төмендегідей болады:
- Еріндер дыбыстың шығуына қатыспай жатады.
- Үстіңгі тістер бір-біріне өте жақын келіп тұрады.
- Тілдің ұшы астыңғы тіске тіреледі де үсті көсіліп көлбеу жатады.
- Жұмсақ таңдай көтеріліп мұрынға ауа жолын жабады.
- Дауыс шымылдығы жабық болады.
- I дыбысының сипаттамасы: дауысты, езулік, қысаң, тіл алды, жіңішке
I дыбысының артикуляциялық кескіні
«П» дыбысы - П дыбысы еріннің бір - біріне нық тиіп, артынша кілт ашылуынан жасалатын шұғыл дауыссыз дыбыс.
П дыбысының артикуляциялық кескіні
«Т» дыбысы - Тіл тіске тиіп тұрады.
- Тіл арқасы түсіңкі.
- Ауа екпінмен тістен ажырайды.
Т дыбысының артикуляциялық кескіні
«Д» дыбысы - Тіл тіске тиіп тұрады.
- Тіл арқасы түсіңкі.
- Дауыс желбезегі жұмыс жасайды.
Д дыбысының артикуляциялық кескіні
Назарларыңызға рақмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |
