ОБӨЖ №2
Тақырыбы: Дөңгелек бетінің құрама көлеңкесін түсіру
Шымкент-2022
Жоспар:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Көлеңке және оның түрлері
2. Дөңгелек бетінің құрама көлеңкесін түсіру
3. Көлеңке аймағы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Көлеңке — бұл дене жарық көзінен келетін жарыққа бөгет жасағанда пайда болатын қараңғылықтың күйі. Бөгет жарықтың бетке жетуіне кедергі жасайды, соның себебінен көлеңке пайда болады. Мөлдір емес денелердің ғана көлеңкесі болады, себебі жарық мөлдір денелерден өтіп кетеді. Көлеңке жарық көзінен қарама-қарсы жақта пайда болады. Егер жарық көзі бөгет жасаушы денеден аз болса, онда қараңғы көлеңке басым болады.Қарапайым тілмен айтқанда, көлеңке - тікелей жарық сәулелеріне түспейтін аймақ. Көлеңкеде болғанда жарық көзін көре алмайсыз.
Аспан денелері сияқты үлкен өлшемді денелердің әсерінен пайда болған көлеңкелер толық көлеңке - умбра және шалакөлеңке пенумбра болып бөлінеді.
Умбра немесе толық көлеңке - бұл көлеңкенің ортасында орналасқан неғұрлым қараңғы бөлігі. Оның қараңғы болу себебі бетке бағытталған жарыққа дене толық бөгет жасайды.
Пенумбра немесе шалакөлеңке - бұл көлеңкенің жарығырақ бөлігі. Ол жарық бөгет болған денеден өтіп, бетке жеткенде пайда болады. Сонымен бірге, жарық көзі толық не жартылай жабылған кездегі ауданды шала көлеңке деп те атауға болады. Яғни, толық көлеңке шала көлеңкенің түрі болып табылады. Кейде көлеңкенің үшінші бөлігін де байқауға болады. Оны антумбра (шала көлеңке) деп атайды. Бұл - бөгет жасайтын дене жарық көзінің центрінде орналасқан сияқты болып көрінетін аудан. Егер жарық жолына бөгет жасайтын денені жарық көзіне жақындатсақ, онда шала көлеңкенің ауданында оның нақты өлшемін көруге болады.
Егер беті шардың сфералық беті сияқты үздіксіз және тегіс болса, онда оған жарық пен көлеңкенің таралуы тонның қосымша градациясына ие болады.
Жарқыл (A) - бұл жарық көзінің сурет салу объектісіне шағылысуы.
Рефлекс (P) - бұл бір заттың жарығының екінші объектіге шағылысуы.
Хиароскуро - бұл заттардың бетіне жарық пен көлеңкенің таралуы. Дәл кесінді өтулер заттардың пішінін көлемді түрде көруге мүмкіндік береді.
Сфераның бетін сызған кезде, цилиндр бетіне қарағанда дөңгелектелген тонның ең күшті «соққысы» өзінің көлеңкесі орналасқан жерде көрсетілуі керек.
Дөңгелек пішінді нысандарда, көлбеу жарық сәулелерімен жанасу аймағында жарықтан қараңғы бөлікке тегіс өту қалыптасады, бұл жарық пен көлеңке - пенумбра арасындағы аралық күй болып табылады. Дәл осы салада сіз тақырыптың өзіндік үнін көре аласыз. Тік төртбұрышты фигураларға негізделген нысандарда бұл аймақ бөлек бөлінеді және ашық және қараңғы жақтардың арасында орналасқан. Хиароскуро шекарасы нысанның пішініне байланысты және әр түрлі көрінуі мүмкін. Әдетте бұл түсініксіз және тон градацияларынан тұрады.
Көлеңке аймағы дегеніміз не?
Көлеңке аймағы немесе қараңғы жағы - бұл заттың жарық көзіне қарсы бөлігі. Жеке көлеңке - жарықпен қамтылмаған жер. Сондай-ақ, көлеңке түседі - бұл ең қараңғы аймақ, ол беттерде пайда болады. Көздің орналасуына байланысты ол зат, фон немесе басқа заттар орналасқан жазықтыққа түсуі мүмкін. Оның пішіні объектінің өзіне байланысты және ол бағытталған беттің құрылымына байланысты өзгеруі мүмкін. Түсетін көлеңкенің ерекшелігі - ол әрқашан өзінің көлеңкесінен сәл күңгірт. Жарық көрші объектілерден көрінуі мүмкін болғандықтан, оның құрылымы гетерогенді. Көлеңке мен оның көлеңкесінің нақты шекаралары болуы шарт емес - олар тонның тегіс ауысуларынан тұрады. Заттың бетінен шағылысқан жарық көлеңке бөлігін жартылай жарқыратып, рефлекс жасайды. Рефлекс - бұл көлеңкелі жарықтандырудың бір түрі, бірақ ол әрдайым одан жеңіл, ал жарықтан қараңғы. Форманың шетінде әрдайым осындай аймақ болады. Рефлекс объектінің жарық көзіне жақын жағында да болады, бірақ ол жерде байқалмайды және көлеңке аймағында белсенді болады.
Қорытынды
Суретті құру процесінде беттің құрылымына, түсіне және жарық көзінен қашықтық дәрежесіне байланысты реңк градациясы әр түрлі болатынын есте ұстаған жөн. Жеңіл беті бар жылтыр тегіс заттар жарықты жақсырақ көрсетеді, ал оларға жарық пен көлеңке құрылысы күңгірт заттардан ерекшеленеді. Тонмен жұмыс жасау ешқандай сызықты білдірмейді. Егер бір зат күңгірт, ал басқа зат жеңілірек болса, тон пайда болады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
https://thestrip.ru/kk