Оқу мақсаты:
8.4.2.3 ауа құрамы мен жер қыртысындағы оттектің мөлшерін білу;
8.4.2.4 оттекті алу және жинау, физикалық қасиеттерін зерттеу және оны анықтау, қолданылу аймағын жорамалдау
Сабақ мақсаты:
Ауаның құрамындағы оттектің мөлшерін білу;
Жер қыртысындағы оттектің мөлшерін білу;
Оттектің алынуын сипаттап, түсіндіру;
Оттектің физикалық қасиетін зерттеп, анықтап білу;
Оттектің қолданылауын біледі.
Бағалау критерийлері:
Ауаның құрамындағы оттектің және басқа элементтердің мөлшерін біледі;
Сандық құрамы
Тұрақты O2 – 20,95%
N2 – 78,2%
Асыл газдар – 0,94%
Айнымалы CO2 – 0,03%
H2O
O3
Кездейсоқ Шай - тозаң
Күкірт
Азот диоксидтері
Ауаның құрамы
Оттекгінің таралуы
Оттекгі – жер бетіндегі кең тараған элемент.
Ауада – 21%
Жер қыртысында – 49%
Гидросферада – 89%
Тірі организмде – 65%
Гидросферада массасы бойынша ең көп негізгі үлесте кездеседі.
Бос күйінде оттек екі аллотропиялық күйінде кездеседі:
Бос күйінде оттек екі аллотропиялық күйінде кездеседі:
Екі атомды оттек молекуласы – O2
Үш атомды озон молекуласы – O3
Белгілі жағдайларлар сақталса екі элемент бір – біріне айналады
3O2 2O3
Ультракүлгін сәулелер немесе электр ұшқындары әсерінен ОТТЕК ОЗОНҒА айналады.
Ультракүлгін сәулелер немесе электр ұшқындары әсерінен ОТТЕК ОЗОНҒА айналады.
Түрлі катализаторлар әсерінен ОЗОН өте күшті тотықтырғыш қасиетке ие атомдық ОТТЕК түзіп айырылады.
O3 O2 + O
Kt – аэрозоль, фреон құрамына енетін заттар, жану нәтижесіндегі Cl, H, Br атомдары
Kt
Газ тәрізді;
Газ тәрізді;
Түссіз;
Иіссіз;
Судағы ерігіштігі аз
tб= -218,80C
tқ= -182,90C
Газ тәрізді;
Өзіне тән иісі бар;
Көгілдір;
10 есе артық (оттек)
tб= -192,50C
tқ= -111,90C
Оттектің физикалық
қасиеттері:
Озонның физикалық
қасиеттері:
Балдықтар желбезегі арқылы суда еріген оттегіні алады;
Өндірісте оттегіні дәнекерлеу процесінде;
Медицинада пневмания ауруы мен газбен уланғандар үшін қолданады.
Табиғатта оттегі мөлшері таусыладыма?
Табиғаттың тепе - теңдік заңының негізінде оттегінің шығып тұратын көзі бар. Ол – өсімдік. CO2 газын сіңіріп O2 шығарады.
Табиғаттың тепе - теңдік заңының негізінде оттегінің шығып тұратын көзі бар. Ол – өсімдік. CO2 газын сіңіріп O2 шығарады.
Оттек изотоптары
Табиғатта:
16O 17O 18O
Тапсырма №1
Оттек изотоптарының құрамындағы протон, нейтрон, электрон санын анықтаңыз.
ОЗОн
Озон қабаты стратосферада қалыңдығы 2-4 мм ды құрайтын қабат. Атмосферада электр зарядтарының, күн радиацияларының әсерінен оттегі молекуласынан озон молекуласы түзіледі.
Күннің ультракүлгін сәулелерін сіңіріп отыруына байланысты озон қабатын «ҚОРҒАНЫШ ҚАБАТЫ» деп те атайды.
