Термохимияның бірінші заңы

жүктеу/скачать 18,88 Kb.

Дата	23.02.2022
өлшемі	18,88 Kb.
	#26228

Термохимияның бірінші заңы
Заттың түзілу жылулығы
Заттың жану жылулығы
Қарапайым заттардың түзілу жылулықтары нөлге тең

Химиялық процестердегі байқалатын жылу эффектілерінің басын біріктіретін термохимияның бірнеше заңы бар. Олар энергия сақталу заңының дербес түрлері болып саналады.
Термохимияның бірінші заңы (Лавуазье - Лаплас заңы) бойынша: жай заттар өзара әрекеттесіп күрделі зат түзгенде бөлінетін (не сіңірілетін) жылу мөлшері сол күрделі зат қайтадан жай заттарға ыдырағанда сіңірілетін (не бөлінетін) жылуға тең.

Мысалы:

Ca + 1/2O₂ → CaO + 636,4 кДж
CaO = Ca + 1/2O₂ - 636,4 кДж
Бұдан кальций оксидінің түзілу және ыдырау жылу эффектерінің алгебралық қосындысы нольге тең екендігін кереміз.
Термохимияның екінші заңын орыс ғалымы Г. И. Гесс (1840) ашқан. Тұрақты қысым мен көлемде көптеген химиялық реакциялардың жылу эффек-тілерін анықтау нәтижесінде Гесс өз заңын былай тұжырымдады:

Химиялық реакция тікелей жүрсін немесе бірнеше сатыда өтсін, бәрібір оған сай жылудың мөлшері тұрақты болады. Басқаша айтқанда, химиялық реакцияның жылу эффектісі оның жүру жолына тәуелді емес, тек реагенттер мен өнімдердің күйіне тәуелді.

Басқаша сөзбен айтқанда, реакцияның жылу эффектісі, реакцияның өту жолына тәуелді емес.

Гесс заңының салдары бар:

Заттың түзілу жылулығы (ΔH°_түзілу) қалыпты жағдайдағы тұрақты болып табылатын қарапайым заттардан түзілетін 1 моль күрделі затты алудағы жылу эффектісі. мұнда f – formation («түзілу» деген мағынаны береді)
Заттың жану жылулығы (ΔH°_жану), құрамында C, H, N, O, элементтері бар күрделі заттың 1 молі толығымен жану барысындағы жылу эффектісін айтады (нәтижесінде CO₂, H₂O(ж), N₂.).

Гесс заңының салдарын қолдана отырып кез келген реакцияның жылу эффектісін есептеп шығаруға болады.

МЫСАЛДАР:
Шартты түрде жазылған реакция үшін aA+bB=cC+dD, оның жылу эффектісі:
ΔH°=(cΔH°_түз.С+dΔH°_түз.D) - (aΔH°_түз.A+bΔH°_түз.B)

қ.ж. кейбір күрделі заттардың стандартты түзілу жылулықтары

Зат	ΔH°_түзілу кДж	Зат	ΔH°_түзілу кДж
Al₂O₃(т)	-1670	CO(г)	-110,5
CO₂(г)	-393,5	CH₄(г)	-74,5
C₂H₅OH(ж)	-277,7	CaO(т)	-635,5
Ca(OH)₂(т)	-986,2	HCl(г)	-92,3
H₂O(г)	-242	H₂O(ж)	-286
H₂O₂(ж)	-188	H₂S(г)	-20,2
KNO₃(т)	-492,7	NH₃(г)	46
NO(г)	90,4	NaCl(т)	-411
SO₂(г)	-297	SO₃(г)	-395
SiO₂(т)	-880	CS₂(ж)	88

т – қатты

ж - сұйық

г – газ тәріздес

s - solid

l - liquid

g - gas

Қарапайым заттардың түзілу жылулықтары нөлге тең

Гесс заңының екінші салын қолдана отырып, реакция жылу эффектісін, әрекеттесуші заттардың жану жылулықтары арқылы да есептеуге болады.

Реакция үшін aA+bB=cC+dD:
ΔH°=(aΔH°_жану.A+bΔH°_жану.B)-(cΔH°_жану.C+dΔH°_жану.D)
Теплоты сгорания негорючих веществ равны нулю.

жүктеу/скачать 18,88 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: