Тұлғаның шығармашылық, рухани жəне жеке
жүктеу/скачать 29,11 Kb.
|
|
41 Мақсат — белгілі бір межеге қол жеткізуге бағытталған әрекеттің ой-санадағы көрінісі. Мақсат ойлау нәтижесінде болашақты алдын ала болжау арқылы туатын мұрат, ішкі қозғаушы күшті білдіреді. Мақсатқа жету үшін әр түрлі іс-әрекеттер мен қимылдар жасалады. Мақсат түрлері: 1) нақтылы мақсат — іс-әрекеттің тікелей нәтижесі, заттың бейнесі; 2) абстрактілі мақсат — талаптану, яғни жалпыға бірдей игілікті көксеу және соған жету үшін қызмет ету. Мақсат ежелгі гректердің табиғат философиясында әлемдік ақыл-ой заңдылығы жөніндегі ілімге байланысты зерттелді. Олар мақсатты адамдардың іс-әрекетін бейнелейтін ұғым ретінде қарастырылып, өзара күрделі қатынаста болатын бірнеше түрін анықтады. 42) тұлғаның шығармашылық, рухани жəне жеке мүмкіндіктерін қалыптастыру, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, жеке басының дамуы үшін жағдай жасау арқылы ой-өрісін байыту 43) Шығармашылық ойлауды дамыту қазіргі әлемдегі ең маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Өзін-өзі жүзеге асыруға, өз мүмкіндіктерін көрсетуге ұмтылу – адам өмірінің барлық түрлерінде – дамуға, кеңеюге, жетілдіруге, жетілуге ұмтылу, ағзаның барлық қабілеттерін көрсетуге және танытуға бейімділік және « мен». Тарих, тіпті қарапайым тәжірибе бізге әр адамның өзінше ойлайтынына көптеген мысалдар келтіреді. Әр адамның өзіндік ойлау әдеті, ойлау кезінде қолданатын әдеттегі психикалық қимылдары болады. 44) Адамның мінез-құлқында екі негізгі қызмет бар. Біріншісі-іс-әрекет жаңа ештеңе жасамаса, тек бұрын жасалған немесе дамыған мінез-құлық әдістерін жаңғыртады. Қызметтің бұл түрі адамның жадымен тығыз байланысты, оны көбейту деп атайды. әрине, тәжірибені сақтау адам үшін өте маңызды, бұл адамды қоршаған әлемге, оның әдеттегі жағдайларына бейімдеуге мүмкіндік береді. Бірақ адам өмірінде тосынсыйлар, жаңа жағдайлар жиі кездеседі. Содан кейін біз шығармашылық деп атайтын қызмет көмекке келеді. Бұл жаңа бейнелер немесе әрекеттер жасау нәтижесінде пайда болатын әрекет. Психология шығармашылық әрекетті фантазия немесе қиял деп атайды. 47) Лайкерттің айтуынша, ұйымның классикалық теория негізінде құралуы, тиімсіз болады, себебі олардың консерватизмге ұмтылуы және қоршаған ортаның өзгерістерін ескермеуі. Мұндай өзгерістерге Лайкерт мыналарды жатқызады: 1. Басқа елдің ұйымдарының бәсекелестерінің өсуі. 2. Жеке еркіндік пен инициатива тенденциясы және соған байланысты жоғарыдан нұсқауларды қысқарту. 3. Жауапкершілік позициясы жоғары адамдардың жалпы білім деңгейі жоғарлату. 4. Тұлғалықтың толық дамуын және денсаулығын көтеру. 5. Технологияның күрделенуі, жұмысшылардың салыстырмалы түрде біліктілігінің артуы. Лайкерттің айтуынша “4 Жүйе” – бұл бағыт, өнімді және пайдалы ұйымдар осы жолмен қозғалуы керек. Барлық жағдайда басқарушылар адам ресурстарын дұрыс қолдану керек, толық адамдық ынталандыру спектрі: шешім қабылдау, бақылау, мақсатты қою процесі, орталықсыздандыру. Осы процестегі жүзеге асыру асыру үшін ұйымының даму жоспары келесі үш жолды көрсету керек. 1) қарым-қатынасты қолдану принципі; 2) топтың шешім қабылдау және басшылық етудің топтық әдісі; 3) жоғары өндірістік мақсаттар қою. Ұйымда “4 Жүйе” топтар басшылыққа есеп беретін адамдардан тұрады. Бірақ басқарушылар екі топтың мүшелері болады. Лайкерттің айтуынша мұндай басқарушылар біріктіру звеносын атқарады, олар әр топтың бір-бірімен тікелей косады, біріктіреді. Бұл тұрғыдан олар өз тобын жоғары топтарға ұсынып, өз топтарының әрекетін басқалармен үйлестіреді. /8/. 49) дать кең ұғымдардың анықтамасы «лидер» және «көшбасшылық», «саяси лидер» және «саяси көшбасшылық»; түсіндіру неге саяси көшбасшылық қарағанда кеңірек кез келген басқа нысаны; атауға негізгі өлшемдері, оларға сәйкес жүзеге асырылады типологиясы саяси көшбасшылық; — установить различие между понятиями «қарапайым көшбасшысы», «саяси лидер», «менеджер», «жетекші»; — контрацептивтердің негізгі функцияларды орындайтын, саяси көшбасшылар, және ашу, олардың мазмұны; — мысалдар теріс көшбасшылық; — түсіндіру, неге сол, кім саяси билік «бір рет және мәңгілікке», әдетте, саяси көшбасшы болады. 1. Табиғат және мәні саяси көшбасшылық 1.1. Ұғымдар «лидер» және «көшбасшылық» Осы жұмыс аясында біз қарастырамыз ұғымдар «лидер» және «көшбасшылық» ең кең мағынада, яғни қатыссыз, нақты нысан және олардың көріністері. Бұл білімдер көмектеседі неғұрлым толық және терең түсіну ерекшелігін тікелей қызықтыратын саясаттануға күрделі құбылыстар – «саяси лидер» және «саяси көшбасшылық». Ұғым «көшбасшылық» қалай ағылшын «leader» — бұл жетекші, басқарушы басқа адамдармен. Мағынасы осы сөздер жеткілікті көрсетеді мақсаты адам – көшбасшы, оның орны мен рөлі, қоғамдағы процестер, ол атсалысатын, оның функциялары. Егер туралы айтатын болсақ, осы ұғымдар неғұрлым нақты болса, онда бұл үшін көшбасшы тән әсер ете білу қабілеті, басқа адамдардың бағытында ұйымдастыру олардың бірлескен қызметі үшін белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу. Көшбасшылар басқарады жүргізеді, өз алдына әр түрлі адами ортақтығы – шағын топтарды, адамдарды дейін қоғамдастықтар, мемлекеттік деңгейдегі. Басқаша айтқанда, көшбасшы «беделді мүшесі, әлеуметтік топ, оның билігі мен өкілеттігін ерікті түрде танылады басқа топ мүшелерімен, дайын оған бағынуға және оны ұстануға болады». Қалыптасуы мен жұмыс істеуі көшбасшы – бұл объективті және жан-жақты құбылыс. Объективті, себебі, кез келген бірлескен қызметін қажет етеді ұйымдастыру, әзірлеу неғұрлым тиімді және қолайлы мақсаттарға жету жолдарын. Бұл функцияларды орындайды адамдар оларға сенеді, беделі, адамдар активтілігі жоғары және жігерлі. Әмбебап – бұл көшбасшысы мұқтаж барлық түрлері бірлескен қызмет адамдар, топтар, ұйымдар, қозғалыстар. «Лидер» ұғымын өте кең, маңызы зор қамтиды көптеген сипаттамалары. Көшбасшысы туралы айтады ретінде адам туралы, бұрын жүріп жатыр мәжбүрлеусіз; туралы алдыңғы топтың арқасында энергиясы мен белсенділігі сенімі мен қолдауына ие; адам туралы, басқарушы басқа адамдармен, өз еркімен келесі оған. Бұл қауымдастық мойындайды көшбасшы құқығы басқарады. Көшбасшы, кім шешеді үшін басқа анықтайды, іс-қимыл бағдарламасы. «Түсінігімен көшбасшысы» тығыз байланысты басқа түсінік — «көшбасшылық». Астында түсініледі күрделі өзара іс-қимыл тетігі көшбасшылар мен ведомых. Басты құрамдас бөліктерімен осы ұғымдар болып табылады, біріншіден, қабілеті көшбасшысының нақты жағдайға баға беру, дұрыс шешімді таба тұрған міндеттерді әсер етуі ақыл мен күш-қуатын адамдарды жұмылдыру мақсатында, оларды орындау үшін қандай да бір шешімдер мен іс-әрекеттерге саналы және ерікті түрде бағынады. «Проблема көшбасшылық тығыз байланысты қабылдау процесі топтық шешім, өйткені шешім қабылдау – аса маңызды міндеттерінің бірі, ұйымдастыру тобының мұндай шешім қабылдау, әсіресе күрделі функциясы». 51) Басшылық стилі Басшылық стилінің түсінігі және оны қалыптастыру факторлары Ұжымға басшылық ету процесінде,әлеуметтік-экономикалықтан басқа әлеуметтік-психологиялық қатынас та қалыптасады.Бұл ең алдымен ұйымның әртүрлі статустары,иерархиялық құрылымдары(бір жұмыскердің екіншісіне бағынуы арқылы көрінетін) және жеке адамдар арасындағы қарым-қатынас олардың әлеуметтік-психологиялық мазмұны,бірін-бірі мойындау ,ықпал ету ,стиль,мүдделік болып саналады.Басқарудың дұрыс стилін таңдай білу әлеуметтік-психологиялық проблеманың ең актуалдысы.Басқармадағы жұмыскерлердің шынайы мәдениетіне неғұрлым толық,әрі түбегейлі баға басшы жұмысының стилі бойынша жүзеге асады. 52) Іскерлік әңгіме бес кезеңнен тұрады: Әңгімелесудің бірінші фазасының міндеттері. — сұхбаттасушымен байланыс орнату; — әңгіме үшін жағымды атмосфера құру; — әңгімелесу пәніне назар аудару — әңгімеге қызығушылықты ояту; — бастамаларды ұстап қалу (қажет болған жағдайда). Сұхбаттасушыға ақпарат беру. Ақпаратты беру фазасы әңгіменің басталуын қисынды жалғастырады және аргументация фазасына өту үшін бір мезгілде «трамплин» болып табылады. Сұхбаттың осы бөлігінің мақсаты келесі міндеттерді шешу болып табылады: 1.Сұхбаттасушының және оның фирмасының проблемалары, сұраулары мен тілектері туралы арнайы ақпарат жинау. 2.Сұхбаттасушының себептері мен мақсаттарын анықтау. 3.Жоспарланған ақпаратты беру. 4.Дәлелдеме үшін негіздерді қалыптастыру немесе дәлелдеудің жекелеген тораптық пункттерінің дұрыстығын алдын ала тексеру және қажет болған жағдайда сұхбаттасушының санасында жаңа «тірек нүктелерін» құру. 5.Сұхбаттасушының позициясын талдау және тексеру. 53) Визит карточкасы – жеке тұлғаның қызмет орны, аты-жөні, бай- ланыс мәліметтері қысқаша жазылған, ресми қатынас мәдениетіне лайықталған, белгілі бір пішінмен рәсімделген ісқағазының бір түрі. Визит карточкасы – іскерлік қатынас үшін өте керек ісқағазы. Визит карточкасының қызметі: Таныстыру Байланысу Іскерлік қарым-қатынас құру Бірігіп жұмыс жасау 6 Құрылымы: 1. Логотипі. 2. Аты-жөні (тегі үлкен әріппен жазылады). 3. Тек ресми атқаратын қызметі («Міндетін атқарушы, уақытша орындаушы» деген сөздер жазылмайды). 4. Ғылыми дәреже немесе әскери атағы. 5. Жұмыс орнының толық атауы, мекенжайы. 6. Байланыс телефондары, e-mail, факс. Түрлері: * Жеке * Коммерциялық мақсаттағы Мақсаты: * Мәлімет беру * Жарнама жасау үшін * Визит карточкасы (Buziness card) өлшемі 50×90 миллиметрлік қатты қағазда жасалады. * Визит карточкаларының мазмұны бірдей болғанмен, безендірілуі әртүрлі болуы мүмкін. * Визит карточкаларының түр-түсі әр адамның қызмет бабына қарай жасалады. Карточкаларды рәсімдеуге қойылатын талаптар * Визит карточкасының көлденеңінен жасалғаны дұрыс, себебі тігінен жазу оқуға ыңғайсыз болады. * Тегі үлкен қалың әріппен теріледі. * Міндетті түрде мекенжайы, байланыс телефондары, факс, электрондық поштасы көрсетіледі. Визит карточкасын беру және алу әдебі (этикеті) * Кездесу кезінде визит карточкасын міндетті түрде кездесудің аяғында емес, басында бір-біріне тапсырады. * Визит карточкасын ең алдымен жасы немесе дәрежесі кіші адам береді. Ал екеуінің дәреже, жастары бірдей болса, кездесуге мүдделі адам бірінші ұсынады. * Визит карточкасын орнынан тұрып тапсырады. * Визит карточкасын қабылдағанда: оң қолмен қабылдап, көз тоқтатып қарап (мазмұнымен танысып), алғыс білдіруі қажет. * Ер адам – пиджактың төсқалтасынан алып береді. * Әйел адамдар – сөмкесінен, қойын дәптерінен (блокнот) немесе визит карточкасын салғыштан алып береді. Бұл – сыпайылықтың белгісі. 55) Сонымен, іскерлік этикет — жалпы адамзаттық мәдениеттің, адамгершілік моральдың көптеген ғасырлар бойы барлық халықтардың ізгілік, әділеттілік, адамгершілік туралы — моральдық мәдениет және сұлулық, тәртіп, абаттандыру, тұрмыстық мақсаттылық саласындағы-материалдық мәдениет саласындағы ұғымдарына сәйкес қалыптасқан өте үлкен және маңызды бөлігі. Іскерлік қарым-қатынас этикетіне қойылатын талаптар Сыртқы түрі Іскерлік қарым-қатынастағы киімнің рөлі өте маңызды. Киім иесі туралы көп өлшемді ақпарат береді: — оның экономикалық мүмкіндіктері туралы; — эстетикалық талғам туралы; — белгілі бір әлеуметтік топқа, кәсіпке жататындығы туралы; — қоршаған адамдарға қатысты; Психологиялық тұрғыдан өте маңызды: — киім таңдай білу; — оны кию қабілеті; — әр түрлі аксессуарларды қолдана білу. 57) Іскерлік карым-катынас тек касіпорыннын гана емес, жеке тулганын да табысты дамуынын негізі болып табылады. Бул нормалар мен ережелермен бекітілген адамдар арасындаты карым-катынастын манызды турі. Коммуникация болінеді: * акпарат алмасуды білдіретін коммуникативті; * катысушылар арасындаты озара эрекеттесуден туратын интерактивті; * перцептивті, серіктестер арасынданы карым-катынас орнатуды білдіреді. ш турі де этикалык, кундылыктар жуйесіне негізделген, мунда ен манызды критерийлер жамандык, жаксылык, жаксылык, эділдік, борыш, жауапкершілік жэне т.б. Іскерлік катынастар мудделерді уйлестіруге жэне уйлестіруге экелуі керек. Этиканын міндеттері іскерлік байланыскарым-катынас принциптерін калыптастырудан турады, ол тараптардын толык жане жанжалсыз озара іс- кимылына ана емес, сонымен катар адамдардын моральдык, мінез-кулкына кайшы келмейтін еді. Максат белгілі бір ондірістік, рылыми немесе коммерциялык міндетке багынады. БІРАК іскерлік коммуникациянын негізгі міндетісеріктестермен онімді ынтымактастык пен карым-катынасты жаксартудан турады, озара арекеттесу акпарат алмасумен айкындалады жане бірлескен натижеге кол жеткізуге батытталтан акпараттык немесе тэртіптік сипатта болады. Мундай бірлескен кызмет жалпы максаттарды, мотивтерді, енбек процесіне катысушылардын, карым-катынасын сактауды, сондай-ак олардын арасындаты жеке функцияларды белуді білдіреді. Карым-катынастын негізгі ережесі: «Баскаларта калай карагыныз келсе, солай карым-катынаста болыныз». Озара эрекеттестік катысушылара белгілі бір талаптарды кояды: 58) Существуют свои особенности в содержании и характере деловых коммуникаций в каждой из сфер жизни общества, определяемые содержанием и характером осуществляемой в них деятельности. Но существуют и общие свойства и формы деловых коммуникаций, которые стали предметом прикладной науки «Деловые коммуникации», и соответствующей вузовской дисциплины. Основным содержанием учебного курса «Деловые коммуникации» являются проблемы коммуникаций в деловой сфере в их организационном, психологическом и нравственном аспектах. Как наука «Деловые коммуникации» носит прикладной характер и базируется на результатах исследования целого ряда других научных дисциплин, как фундаментального, так и прикладного характера. К этим дисциплинам относятся теория коммуникации, этика, социология, общая и социальная психология, лингвистика, риторика...и многие другие. 60) Шығыс қоңыраулар үшін маңызды іскерлік телефон этикеті * Егер сіз қате нөмір алдым деп ойласаңыз, ақымақ сұрақтар қоймаңыз "Нөміріңіз қанша?" немесе «Осылай ма...?». Нөмірді өзіңіз тексеріп, қайта хабарласқаныңыз дұрыс. * Өзіңізді таныстыруды ұмытпаңыз . Мысалы, сымның екінші жағындағы сәлемдесуге жауап ретінде сіз «сәлемдесу сөздері, сіздің компанияңыздың аты, лауазымы және тегі» түрінде жауап беруіңіз керек. Содан кейін ғана әңгіменің мақсатына көшіңіз. * Әңгіменің мақсатына келсек оны алдын ала нақты жоспарлаған жөн . Сіз графикалық, мәтіндік немесе схемалық сөйлесу жоспарын пайдалана аласыз. Сіз өзіңіздің тапсырмаларыңызды көріп, сөйлесу кезінде олардың аяқталғанын, шешілгенін немесе туындаған мәселелерді белгілеуіңіз керек, бұл да маңызды. * Әңгімені созбаңыз. Орташа уақыт 3 минуттан аспауы керек. Егер сіз бұл олқылықты қанағаттандыра алмасаңыз, сіз әңгіме жоспарын нашар ойластырған болуыңыз мүмкін немесе мәселе жеке кездесуді қажет етеді. * Ешқашан таңертең, түскі уақытта немесе жұмыс күнінің соңында қоңырау шалмаңыз. * Егер сіздің телефондық іскерлік сөйлесуіңіз ажыратылғандықтан үзілсе, қайта қоңырау шалу керек өйткені олар бірінші шақырды. * Егер сіздің қоңырауыңыз бұрын жоспарланбаған болса және сіз күтпеген сұрақпен қоңырау шалып жатсаңыз, онда іскерлік телефон арқылы сөйлесу ережелеріне сәйкес серіктестің жауап беруге уақыты бар-жоғын сұрау керек, және мәселеңізді шешудің шамамен уақытын көрсетіңіз. Мысалы - «Сәлеметсіз бе, мен анаумын, анау-мынау сұрақ бойынша қоңырау шалып жатырмын, оған ... минуттай уақыт кетеді, қазір бос уақытыңыз бар ма?» Олай болмаса, басқа қоңырауды немесе кездесуді ұйымдастырыңыз. * Әңгімелесуден кейін қоңырау немесе жаңа ақпарат үшін алғыс айтуды ұмытпаңыз. Іскерлік телефонмен сөйлесудің мұндай қарапайым қасиеті әңгімені толық етеді және одан әрі ынтымақтастықты ұсынады. Кіріс қоңыраулар үшін телефон этикеті ережелері * Телефон қоңырауына 3 қоңыраудың ішінде жауап беріңіз – дейді іскерлік телефонмен сөйлесу әдебі. * Барлық материалдар қолыңызда болуы керек , және алдын ала болжанған ауытқулары бар әңгіменің жалпы жоспарын айту керек. Бұл жұмыс орнында қажетсіз күйзелістерден аулақ болуға және тұтынушылар мен басшылардың алдында сіздің құзыреттілігіңізді арттыруға көмектеседі. * Параллель байланыстан аулақ болыңыз . Бірнеше қоңырау қабылдасаңыз, оларды бір уақытта қабылдаңыз. Маған сеніңіз, сіз өз уақытыңызды үнемдейсіз және басқа адамның ұсынысына қызығушылық танытасыз. * Егер сұхбаттасушы сіздің компанияңыз, өніміңіз немесе жұмысыңыз туралы теріс пікір білдірсе - түсінуге және өзіңіз үшін біраз жауапкершілікті алуға тырысыңыз. Бұл серіктес тарапынан сенімді арттырады және мүмкін сіздің клиентіңізді қайтарады. * Жұмыстан тыс уақытта автоматты жауап беру құралын пайдаланыңыз немесе үлкен қоңыраулар ағынымен. Хабарламада барлық клиенттер үшін пайдалы ақпаратты, сондай-ақ ыңғайлы жұмыс уақытында кері қоңырау шалу мүмкіндігін жазыңыз. 45. Әдістеме уақыт өте келе әр адамның ойлауы стереотиптер мен үлгілерге ие болады, біржақты болады деген тұжырымға негізделген. Бұл процеске көптеген факторлар, атап айтқанда, мәдениет, әлеуметтік орта, дін, білім деңгейі, адамгершілік ұстанымдары әсер етеді. Бұған сондай-ақ адамның көңіл-күйі, эмоциялары және басқа да ерекшеліктері кіреді. -1. Ақ қалпақ - бізде бар барлық ақпаратқа: фактілер мен сандарға назар аудару режимі. Сондай-ақ, бізде «ақ қалпақ кию» деректеріне қоса, жетіспейтін, қосымша ақпаратқа назар аударып, оны қайдан алуға болатынын ойластыру маңызды. 2. Қызыл қалпақ – эмоциялардың, сезімдердің, түйсіктердің қалпағы. Егжей-тегжейлерге және дәлелдерге бармай-ақ, бұл кезеңде барлық интуитивті болжамдар айтылады. Адамдар белгілі бір шешім немесе ұсыныс туралы ойлаған кезде пайда болатын эмоцияларды (қорқыныш, ашулану, таңдану, қуаныш және т.б.) бөліседі. Бұл жерде де өзіңізбен де, басқалармен де (ашық пікірталас болса) адал болу маңызды. 3. Сары қалпақ оң. Оны қоя отырып, біз шешім немесе ұсыныс әкелетін болжамды артықшылықтар туралы ойлаймыз, біз белгілі бір идеяның артықшылықтары мен болашағы туралы ойлаймыз. Бұл идея немесе шешім бір қарағанда жақсы нәтиже бермесе де, бұл оптимистік жағын пысықтап, жасырын оң ресурстарды анықтауға тырысу маңызды. 4. Қара қалпақ сарыға мүлдем қарама-қарсы. Бұл шляпада тек жағдайды сыни бағалау (идеялар, шешімдер және т.б.) ойға оралуы керек: сақ болыңыз, ықтимал қауіптер мен жасырын қауіптерге, маңызды және ойдан шығарылған кемшіліктерге қараңыз, тұзақтарды іздеу режимін қосыңыз және аздап қалдырыңыз пессимист болыңыз 5. Жасыл қалпақ – шығармашылық пен креативтіліктің, балама табудың және өзгерістер енгізудің қалпағы. Вариациялардың барлық түрлерін қарастырыңыз, жаңа идеяларды жасаңыз, бұрыннан барларын өзгертіңіз және басқа адамдардың әзірлемелеріне мұқият қараңыз, стандартты емес және арандатушылық тәсілдерді менсінбеңіз, кез келген балама іздеңіз. 6. Көк қалпақ – ойлаудың алтыншы қалпағы, басқа бесеуден айырмашылығы, ұсынысты бағалау және оның мазмұнын пысықтау үшін емес, идеяны жүзеге асыру процесін басқаруға және мәселелерді шешуге арналған. Атап айтқанда, басқаларды сынамас бұрын көк шляпаны пайдалану - бұл не істеу керек екенін анықтау, яғни. мақсаттарды тұжырымдау, соңында – 6 қалпақ әдісінің пайдасы мен тиімділігін қорытындылау және талқылау. 46. Көшбасшылық феноменінің мәні. Көшбасшылықты анықтаудың әртүрлі тәсілдері Көшбасшы – кез келген топтағы (ұйымдағы) үлкен, мойындалған беделге ие, ықпалы бар, бақылау әрекеттері ретінде көрінетін адам. Ол үшін маңызды жағдайларда жауапты шешім қабылдау құқығын мойындайтын топ мүшесі, яғни топтағы бірлескен іс-әрекеттерді ұйымдастыруда және қарым-қатынастарды реттеуде орталық рөл атқаратын ең беделді тұлға. Көшбасшылық. Тиімді көшбасшылық факторларын анықтау тәсілдері Мінез-құлық ғалымдары тиімді көшбасшылықтың маңызды факторларын анықтаудың үш тәсілін қолданды: жеке көзқарас, мінез-құлық тәсілі ситуациялық тәсіл. Көшбасшылық. Көшбасшының негізгі қасиеттері. Өзіңізді, сезімдеріңізді және эмоцияларыңызды білу Тәуекелге баруға дайын болу Өзіне сенім Көпшілік Сенімділік, нормативтік және жүйелілік Кез келген уақытта қолдау көрсетуге дайын Бастама, өзін-өзі ынталандыру Команда құру және мақсат қоя білу Мақсатқа жету үшін топты ұйымдастыра білу Перспективалық көзқарас Жағдайға икемділік пен сезімталдық 48. Блейк пен Моутонның басқару торы және оны ұйымда қолдану ерекшеліктері Р.Блейк пен Дж.Мутонның басқару торы кәсіпорындағы менеджмент сипатын бағалауға мүмкіндік береді. Тордағы позиция кәсіпорынды басқару әдістерінің даму дәрежесін анықтайды. Бір ось басшының ұжымға бағдарын көрсетеді, ал екіншісі – басқару ұжымы қызметінің өндірістік бағдарын көрсетеді. Блейк-Мутонның көшбасшылық стилі торы. Көшбасшылықтың бес типтік стилі көшбасшылық стильдер торынан алынған. 1-1 – жоғары еңбек жетістіктеріне, тұлғааралық қарым-қатынасқа қамқорлық жасауға бағытталмаған көшбасшылық стиль. Ыңғайлы стиль қызметкерлер арасында апатия мен көңілсіздікке әкелуі мүмкін. 1-9 - тұлғааралық қарым-қатынастар үшін қолайлы атмосфера жасалған, бірақ еңбек жетістіктеріне аз көңіл бөлетін көшбасшылық стилі. Мұндай топтарда өндірістік қажеттілік немесе жоғары тұрған органдар қызметкерлерге қысым көрсете бастағанға дейін ұзақ уақыт бойы дау-дамай болмайды. 5-5 – орташа еңбек жетістіктері мен қызметкерлердің орташа қанағаттанушылығына бағытталған көшбасшылық стилі. Жетістіктің консервативті стилі, еңбек нәтижелері орташа. 9-1 - жоғары өнімділікке бағытталған көшбасшылық стилі және тұлғааралық қарым-қатынастарға алаңдамау. Авторитарлық басшылыққа сәйкес келеді. 9-9 – жоғары еңбек жетістіктері мен қызметкерлердің жоғары қанағаттанушылығына бағытталған көшбасшылық стилі. 50. Билік, көшбасшылық және көшбасшылық ұғымы және олардың арақатынасы Көшбасшылық - бұл адамдарды жинап алға қойылған мақсатқа бағыттау. Көшбасшы мен Басшы мағынасы бір емес. Басшы – бұл жұмысты беруші және сол жұмыстарға жауап беруші. Жақсы басшы орындалған жұмысты реттеп қабылдап отырады. Ал, Көшбасшы адамдарды жандандырады, мақсатқа жетуде болашақты көр қасиеті арқылы адамдарды ортақ мақсатқа бағыттайды. Сіздің көшбасшылық қасиеттеріңіз төмендегілерге тәуелді: · Сіздің мінезіңіздің сипаттамалары, туа біткен, жүре біткен · Өмірдегі жағдайлар, өзіңізді көрсететін жерлер · Сіздің ішкі жан дүниеңіз және зейініңіз адамдарға әсер етеді Көшбасшылықтың түрлері: Өктемшіл көшбасшылық. Өктемшіл көшбасшылық кезінде көшбасшы мен топ арасында анық аралық байқалады. Ол шешімді өзі қабылдайды, топпен сирек ақылдасады, себебі ол топтың жұмысынан қандай нәтиже алғысы келіп тұрғанын өзі біледі. Оның басты қаруы «қатаң талап». Былай қабылдаған шешімнің креативтігі аздау және бұл стильде бақылау мен өктемдік басым. Егер тапсырманы шұғыл арада орындау керек болып, уақыт аз болса немесе көшбасшы өз тобын жақсы білетін болған жағдайда, өктемшіл көшбасшы қолайлы болады. Демократиялық көшбасшылық. Зерттеушілердің ойынша, мұндай көшбасшылықтың түрі тиімдірек. Демократияшыл көшбасшылар топ мүшелерін бағыттай отырып, олардан идея мен кеңестер алып отырады. Әр қатысушының ой-пікірі сапалырақ болуымен ерекшеленеді. Демократияшыл көшбасшы топ мүшелерінің барлығының қатысуын қадағалайды және кеңейтеді; бірақ соңғы шешімді көшбасшы қабылдайды. Топ мүшелері жұмыс барысына белсенді түрде тартылады және шығармашылықтың жоғары көрсеткішін көрсетеді. Делигирияшыл(либералдық) көшбасшылық. Делегирияшыл көшбасшы ешқашан топтың жұмысына араласпайды. Ол өзінің қол астындағыларға толық ерік береді. Яғни, небір шешімдер мен толық ерік береді. Делегириялық әдіспен жұмыс жасағанда, қай салада болсын, жұмысының біліктілік танымы өте жоғары болуы керек. Делегириялық әдістің жаман жері: егер көшбасшы жоғары деңгейдегі маман болмаса қызметкерлермен ұсынылған әдістің тиімділігін қадағалау қиынға соғады.Бірақ бұл түрі тиімсіз болып табылады. Билік –әрекет етуге қабілеттілік, күш және бір нәрсе істеуге деген әлеуетті мүмкіндік. Билік арқылы басшылық өзінің қызметкерлерінің жұмыстарын басқара алады, олардың әр біреуіне жұмыстарын беріп, ұжымдық конфликті болдырмауға тырысады Билік ету – бұл адамдарға ықпал ету арқылы олардың іс-әрекеттерін өзгерту, ұйымның мақсатына жету жолына бағыттау. Биліктің түрлері: 1) Мәжбүр етуге негізделген билік – қорқыту арқылы ықпал ету, ол мықты бақылау жүйесімен нығайтылады; 2) Көтермелеуге негізделген билік – қорқытып, билік жүргізуге қарағанда ықпалды, бірақ қандай көтермелеудің тиімді болатынын анықтау қиын; 1 2 3) Эксперттік билік – ықпал етушінің арнайы білімі барына, сондықтан да тиісті мұқтажын қанағаттандыратынына орындаушы сенеді; 3 4) Эталондық билік – үлгі билігі, ықпал етушінің мінез-құлқы басқа да қасиеттері ұнайтыны сонша, орындаушылар оған еліктеуге сондай басшы болуға тырысады; 4 5) Заңды билік – ықпал етушінің бұйрық беруге құқы бар екенін орындаушы мойындайды және оның міндеті бағыну екендігін түсінеді. Бұл дәстүрлі билік деп те аталады. Сондықтан басшының барлығы да заңды билікті қолданып, қарамағындағы адамдарға жұмыс орындауды міндеттей алады. Көшбасшылық пен биліктің қызметтері: Жұмыстың тұрақты әрі тиянақты орындалуы Көшбасшының дұрыс билік жүргізе алуы Дұрыс билік жүргізу арқылы нәтижеге жету 54. Іскерлік телефонмен сөйлесу этикасы Іскерлік телефонмен сөйлесуге мұқият дайындалу керек. Нашар дайындалу, ондағы басты нәрсені ажырата алмау, өз ойын қысқа, қысқа және сауатты жеткізе алмау жұмыс уақытының айтарлықтай жоғалуына әкеледі (20-30% дейін). Америкалық менеджер А.Макензи осылай дейді. Кәсіпкердің, басшының жұмыс уақытын жоғалтуының 15 негізгі себебінің ішінде ол телефон арқылы сөйлесуді бірінші орынға қойды. Телефонмен сөйлесуге қатысты жалпы ереже қолданылады - қоңырау шалған адам телефон арқылы сөйлесуді аяқтайды. Нөмірді теруді шешпес бұрын, сөйлесудің мақсатын және оны жүргізу тактикасын нақты анықтау керек. Әңгімелесудің жоспарын жасаңыз, шешкіңіз келетін сұрақтарды немесе алғыңыз келетін ақпаратты (деректерді) жазып алыңыз, сұрақтардың қойылу ретін қарастырыңыз. Әңгімелесушіңіз оларды екіұшты түрде түсіндіре алмайтындай етіп оларды анық тұжырымдаңыз. Әңгімелесушіні бірінші фразамен қызықтыруға тырысыңыз. Әңгімелесуге байланысты құжаттардың, ресми материалдардың күндері мен нөмірлерін есте сақтаңыз, әңгімелесушінің қарсы аргументтерін және оған жауаптарыңызды болжауға тырысыңыз. 56. Іскер адамның имиджі. Іскер ерлер мен іскер әйелдердің киімі мен сыртқы түрі Ерлерге арналған киімнің іскерлік стилі көптеген кеңсе қызметкерлері, бизнесмендер, қаржыгерлер, кәсіпорындар мен мекемелердің директорлары арасында танымал. Ресми киім көптеген басшылар ұмтылатын маңызды және мәртебелік имиджді жасайды. Іскери адамның имиджі деп, әдетте, айналасындағыларға белгілі бір әсер ететін құндылықтық сипаттамалар мен қасиеттерді білдіретін қалыптасқан бейнені түсінеді. Имидж адамның жеке байланыстары барысында, ол туралы қоршаған адамдар айтқан пікірлер негізінде қалыптасады. Осыған байланысты, іскер адам имиджінің келесі негізгі компоненттерін қалыптастыруға болады: 1. Сыртқы келбеті (киім үлгісі); 2. Қарым-қатынас тактикасы (нақты жағдайда шебер бағдар, психологиялық әсер ету механизмдерін және т. б.).); 3. Іскерлік этикет және хаттама. 4. Іскерлік қарым-қатынас этикасы. 2.1. Сыртқы келбеті. 59. Ауызша емес қарым-қатынас құралдарының сипаттамасы Негізгі вербалды емес коммуникация құралдары: Кинетика – қарым-қатынас процесінде адамның сезімдері мен эмоцияларының сыртқы көрінісін қарастырады. Оған мыналар кіреді: ым-ишара; мимика; пантомима. жүктеу/скачать 29,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|