Түрік қағанаты 551-603 жылдар

Түрік қағанатының әшекейлері

жүктеу/скачать 3,92 Mb.

бет	2/2
Дата	27.11.2023
өлшемі	3,92 Mb.
	#128891

1 2

Түрік қағанатының ескерткіші

Түрік қағанатының әшекейлері

Шарап ішетін ыдыстары

Түрік Қағанатының ақшасы

Түрік Қағанатының әліппесі

Түрік сарбаздары

Батыс түрік қағанаты (603-704)
Батыс қағанат орталығы Шу өзені бойындағы Суяб қаласы
Жазғы ордасы Жамбыл облысындағы Мыңбұлақ.
Алғашқы қағаны Тардуш—Шегу(610-618)—Тон (618-630)
630ж бастап билік үшін талас-тартыс басталды.
634 ж нушеби тайпасы қолдауымен Ешбар Елтеріс қаған билікті өз қолына алады. Құрамы он тайпа он-оқ-будун жүйесін құрды.
640 - 657 ж нушеби мен дулу тайпасы арасында соғыс қағандықты әлсіретеді.
Мұны пайдаланған Қытай мемлекеті 659 ж Жетісуға басып кіреді.
Тек 704 ж Қаған Үшлік қытайлықтарды жеңеді..
Шаруашылық-экономикалық жағдайы
Қоғамдық -экономикалық қатынастары
Шаруашылық-экономикалық жағынан алғанда, қағанат екі негіздің — мал шаруашылығын көшпелі әдіспен жүргізуге негізделген қоғамның және бұл кезде феодалдық қатынастар едәуір дамыған отырықшы-егіншілік қоғамның ұштасуы болды.
Қағанатта қоғамдық-экономикалық қатынастардың дамуы Еуразияның басқа аудандарындағы осы сияқты үрдістерге байланысты жүріп, феодалдық қатынастардың орнығу арнасында жүргенімен, оның өз ерекшеліктері де болды.

Шығыс түрік қағанаты (603 - 714)

Шығыс түрік қағанаты - түркі қағанаты ыдырап, екіге бөлінуі нәтижесінде пайда болған ерте ортағасырлық түркілер мемлекеті.

Шығыс түрік қағанаты - түркі қағанаты ыдырап, екіге бөлінуі нәтижесінде пайда болған ерте ортағасырлық түркілер мемлекеті.
Түркі қағанатында саяси-әлеуметтік қайшылықтардың шиеленісуі, жеке бөліктерінде оқшаулану үрдісінің күшеюі,Шығыс және Батыс қағанаттарының құрылуына алып келді.
Шығыс түркілері Қытаймен жүргізген қияң-кесті соғыстың нәтижесінде 682 жылы Монғолияда өз мемлекетін қалпына келтірді.
Алғашқы қаған Елтеріс атанған Құтлық, одан кейінгі Қапаға Қағандардың тұсында қағанат қуатты мемлекетке айналды.
Шығыс Түркі қағандығы (682-744 )- Қазақстан, Орталық Азия, Шығыс Түркістан, Оңтүстік Сібір жерлерін алып жатты.
Білге қаған мен Күлтегін мемлекетті одан әрі дәуірлетіп, Қытаймен тиімді шарттарға қол жеткізді. Даңқты қолбасшы Тоныкөк түркі халқының жауынгерлік даңқын асқақтатты.
Білге қағаннан кейін 741 жылдан қағанат әлсіреп, ыдырай бастайды.

Күлтегін

Құтлық (Елтерiс) қағанның екiншi ұлы, Білге қағанның туған iнiсi. Шешесi Елбiлге қатұн. Ашина тектi. Күлтегiн 7 жас кезiнде әкесi Құтлық ( 680-692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның iнiсi Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегiн мен Бiлге, Қапағанның iнiсi Бөгүнi (716 ж.) тақтан тайдырып, қағандық билiктi Бiлге қолына (716-734 ж.) алады.

Әкесінен жастай жетім қалып, ағасы Қапаған қағанның тәрбиесінде өскен . Күлтегін тым ерте есейіп, қабырғасы қатып, бұғанасы бекімей жатып, жау жарағын асынып, түрік еліне тұс тұстан төнген басқыншы жауға қарсы үлкендер қатарында тұрып, ерлікпен күреседі.

жүктеу/скачать 3,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2