Қ азақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 9,92 Mb.
|
Мұнайды өндірудің техникасы мен технологиясы оқу құралы (1)
| Өткізгіштігі – қабаттардың сұйықтар мен газдарды өзі арқылы сүзу қабілеті-мұнай алу қабілетін анықтайтын олардың маңызды қасиеті. Өткізгіштікі тау жыныстарының ашық жыныстарының мөлшері мен нысанына, сондай-ақ сүзілетін сұйықтықтардың немесе газдардың қасиеттеріне байланысты болады.
Түрлі температурадағы суларлың, мұнайдың, газдың бір тау жынысындағы сүзбелену коэффициенті түрлі болады, бұл жағдайлар есептеулерде қиындықтар туғызады. Сондықтан қысым градиенті бар кезде тау жыныстарының өз бойынан түрлі сұйық және газды өткізу қабілетін көрсететін өткізгіштік түсінігі енгізіледі. Тұщы су үшін өткізгіштік 20 оС температурада Кп ≈ Кф, яғни коэффициенттер шамамен 1 Д ≈ 1 м/сут болады. Өткізгіштік коэффициентінің мәнінің физикалық мәні – тау жыныстарының кеуекті ортасының каналдар қимасының ауданы. Жоғарыдағы теңдеулер аз сығылатын сұйықтар үшін сызықты-бағытталған ағын шартына сай. Ұңғыманың нақты өнімділігі ОҚП өткізгіштігін және қабаттың қашықтағы аймағының өткізгіштігін ескеретін қабаттың өткізгіштігінің орташа шамасымен анықталады. Қабаттың орташа өткізгіштігі Кн.ср. ұңғыма айналасында әртүрлі өткізгіштігі бар екі аймақ болған жағдайда ара қатынасы анықталады: , (11) мұнда К1 – қабаттың түп маңындағы (нашарлаған) аймағының өткізгіштігі; К2-алыстағы аймақта қабаттың өткізгіштігі; rо-қабаттың түп маңындағы (нашарлаған) аймағының радиусы; RК-радиус қабаттың қоректендіру контуры радиусы; rс-ұңғыманың радиусы. Қабаттың өткізгіштігінің орташа шамасы, әдетте, белгілі формула бойынша сүзудің стационарлық режимдерінде мұнай ұңғымаларын гидродинамикалық зерттеу негізінде анықталады: , (12) мұнда ηф – ұңғыманың өнімділігінің нақты коэффициенті ηф=Qф/∆Pф, (13) мұнда Qф –мұнайдың нақты дебиті, ∆Pф – қабаттық және түп қысымының нақты айырмашылығы, координаттарда салынған индикаторлық қисық бойынша анықталады Qф=ƒ(∆Рф), (14) μ – қабаттық флюидтің тұтқырлығы; h – қабаттың қалыңдығы; rср.пр. = rср.∙е-(С1+С2), арақатынасынан анықталатын rср ұңғыманың келтірілген радиусы, мұнда С1 және С2 – қабаттың ашылу дәрежесі мен сипаты бойынша ұңғыманың жетілмеуін ескеретін коэффициенттер. Коллекторлардың өте маңызды сипаттамасы - кеуекті ортаның меншікті беті-кеуекті ортаның көлеміне немесе массасына кеуек бетінің ауданының қатынасы. Жекелеген дәндердің шағын мөлшерлері мен олардың үлкен тығыздығының салдарынан тау жыныстарының порттық кеңістігінің жалпы ауданы үлкен мөлшерге жетеді. Жоғары кеуекті, жоғары өткізбейтін коллекторлар үшін меншікті беті 500 – 1000 см2/см3 жыныстардан аспайды, аллевролиттер, полимиктілер және әлсіз өткізбейтін карбонаттар үшін 10000 – 30000 см2/см3 (0.5 – 1.5 м2/г) жетеді. Кеуекті ортаның меншікті беті кеуектілігі мен өткізгіштігімен байланысты: , (15) мұнда Sу – меншікті беті; m – кеуектілік коэффициенті; k-өтімділік коэффициенті; G – эмпирикалық коэффициент, әр түрлі коллекторларға (7 – 10)·103 тең. Бұл сипаттаманың мұнай ұңғымаларына су ағынын шектеу әдістерін қолдану үшін маңызы зор, өйткені қабатта ұзақ уақыт бойы болатын химиялық заттардың кез келген ерітінділері оның бетімен өзара әрекеттеседі, бұл химиялық реагенттердің адсорбциясы, молекулалардың деструкциясы, ерітінділер мен бет арасындағы ион алмасу, тұздардың еруі және т. б. процестермен сүйемелденеді. Табиғи құмасты құмдақта түйіршіктердің пішіні мен өлшемдері бірдей болмайды. Табиғи шартта түйіршіктер бұрыс пішінді түйірлерден немесе әр түрлі өлшемдерден тұрады. Құмдақта түйіршіктердің тығыздалуы да әр түрлі болуы мүмкін. Бұның барлығы мынаған әкеледі: табиғи құмтасты құмдақтың кеуектілігі көп жағдайда фиктивті құмдақтың, яғни бір өлшемді шар пішінді бөлшектен тұратын құмдақ кеуектілігінен әлдеқайда кем болады. жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|