Тау жыныстарының коллекторлық қасиеттері
Мұнай-газ коллекторы деп физикалық (құрылымдық) қасиеттері бар, онда сұйық және газ тәрізді көмірсутектерді шоғырландыруға, сондай-ақ қысым ауытқуы болған кезде оларды сүзуге, беруге мүмкіндік беретін тау-кен тұқымы аталады. Коллектор-тұқым мұнай немесе газ, сондай-ақ сумен қаныққан болуы мүмкін. Мұнай мен газдың жыныс-коллекторының сапасы литологиялық-петрографиялық (заттай) құраммен, ал жалпы түрде – коллектор типімен анықталатын оның сыйымдылық және сүзу сипаттамаларын анықтайды. Коллектор типі мұнай мен суды сүзу сипатына және ұңғыманы суландырумен күресу тәсілін таңдауға айтарлықтай әсер етеді.
Мұнай мен газ үшін ең көп таралған коллекторлар – терриген және карбонат.
Кеуектік кеңістіктің әртектілігі.
Тау жыныстарындағы сұйықтық олардың бөлшектері арасында болады. Жыныстар бөлшектерінің арасында мүлдем тығыз, бос кеңістік жоқ.
Тау жыныстарының кеуектілігі деп онда қуыстың (ЖҰЖ) болуы түсініледі. Жалпы (абсолюттік) және ашық (өзара байланысты) кеуектілік бар. Жалпы (m) және тиісінше ашық (m') кеуектілік коэффициенттері тең:
және , (8)
мұнда Vпор – өзара байланысты және байланысты емес кеуектерді, кавернаны, жарықтарды қоса алғанда, жыныстың барлық қуыстарының жалпы көлемі;
Vо. пор – ашық және бір бірімен қосылатын кеуектер көлемі;
V0 – жыныс көлемі.
Жиі жыныстың кеуектілігі пайызбен көрсетеді, яғни.
және , (9)
Жалпы кеуектілік коэффициенті қабаттағы мұнайдың абсолюттік қорларын бағалау кезінде, сондай-ақ бір қабаттың әртүрлі қабаттарын немесе учаскелерін салыстыру үшін қолданылады.
Егер жыныс блогының геометриялық көлемі оның жалпы кеуектілік коэффициентіне көбейтілсе, онда коллектордың статистикалық пайдалы сыйымдылығы анықталады:
, (10)
мұнда Vn – жыныстың сыйымдылығы, м3; F-жыныстың блогының ауданы, м2; h - жыныстың блогының орташа қуаты, м; m - жалпы кеуектілік коэффициенті.
Достарыңызбен бөлісу: |
