Семантикалық картамен жұмыс
Берілген сөйлемді аяқта
Сөйлемдер
|
ұласты
|
суытты
|
торлады
|
жауды
|
тұрды
|
Аспанды бұлт
|
|
|
|
|
|
Жел
|
|
|
|
|
|
Жаңбыр
|
|
|
|
|
|
Күн
|
|
|
|
|
|
Жаңбыр қарға
|
|
|
|
|
|
«Сөз ойла, тез ойла».
Сөздердің алғашқы әріптерінен жаңа сөз құрап жаз.
Сыйлық, уық, бидай, жұмбақ, өрік- ______________________________________
Өсімдік, найза, еңбек, ребус-____________________________________________
Қайық, ырыс, доп, шар, ұшақ - __________________________________________
Нан, әдемі, сақина, егін, ойыншық -______________________________________
Бидай, алма, түйе, ін, зығыр- ____________________________________________
«Тез ойла, сөз ойла» ойыны.
Көп нүктенің орнына берілген сұраққа жауап беретін сөз жаз.
Кім?
...... оқытады
...... билейді
...... ән айтады
...... қобыз тартады
«Кім жылдам?» ойыны
Берілген түбір сөздерді бір бөлек, қосымшалы сөздерді бір бөлек кестеге орналастыр.
Ерлік, өнер, дойбы, татулық, балапан, жаз, аспаз, іскер, кітапхана, сән, тәрбиеші, жыр, еңбек, құрылыс.
«Ой ашар»
Берілген әріптерден заттың атын, санын, сынын, қимылын білдіретін сөздер құрастыру.
( а, ы, з, қ, ж,д, л,ү)
«Ойлан, тап» Түбір сөздер мен қосымшаларды сәйкестендір
Ойын лық
Дос шық
Таза тық
Семантикалық карта
Қосымшалы
сөздер
|
Түбір+ жұрнақ
|
Түбір+жалғау
|
Балалар
|
|
|
Кітапхана
|
|
|
Дәптерлер
|
|
|
Оқулық
|
|
|
Апасы
|
|
|
«Сөзжаса»ойыны
А, д,л,а-
Т,р,е,м-
Қ,ы,а,з, қ-
Е,с,к,т,е
«Сөз ойла, тез ойла» Берілген әріптерден сөз құрау.
Шарты: құраған сөздер етістік болу керек.
А, с, т, ы, қ,ш, р, б, д.
«Жасырынған сөзді тап».
Бірінші жолдан бастап әр екінші әріпті сызып таста, сонда сен керекті сөзді оқисың.
Қ т ы с з н ы м л п к о ө ш й ж л ұ е б к
Е і к т і р г қ ү ф л
Т ы а б з н а ғ б ш ұ п л з ад қ
«Ойлан, тап» ойыны
Н
|
А
|
Т
|
Қ
|
А
|
С
|
З
|
Қ
|
А
|
9
|
2
|
7
|
1
|
4
|
6
|
3
|
5
|
8
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«Жаңа сөз құра».
Бес әріптен құралған бес зат есім ойлап, бірініңастына бірін қатарлап жазыңдар. Тігінен оқығанда бірінші сөз шығатын болсын.
Мысалы: Сәбіз
Әтеш
Бала
Ілгіш
зырылдауық
«Сандар сөйлейді» ойыны
К+3+ік, 9+құмалақ, 6+бақан, жел+90, 100+ік, 100+ім, 5+ік.
Мұнда қандай сөз шифрленген?
7394642? Шифр: 2-қ; 3-о; 7-б; 9- л: 4-а; 6-ш.
Кестені толтыр
Дауысты у Дауыссыз у______________ ______________
______________ _____________
______________ _____________
Жалаң сөйлемдерді жайылма сөйлемге айналдырып жаз. Сөздердің байланысын сызбамен көрсет.
Қыс түсті. _____________________________
Күн суытты. _____________________________
Қар жауды. _____________________________
Балалар ойнады. _____________________________
Сәйкестендіру тесті
1. Кім? Не? 1. Айгүл, Ақтау, Ақтөс
2. Кімдер? 2. Самат, Ұшқыш, кітап, сызғыш
3. Нелер?3. Оқушылар, балалар
4. Жалқы есім түр: 4.Есік, дәптер, доп
5. Жалпы есім түрі: 5. Гүлдер, ағаштар
«Кім тапқыр?»Сөздің жалғасын тауып меңзермен көрсет.
Би усым
Нем енбі
Ма ршақ
Жекс нбақ
Қуы дай
Жасыры ере
Анаграмманы шеш.
Елөбкек пшаон ептрә ақп
--------------- -------------- ---------------- --------------
Збақры реөкгшні ыақсқ
---------------- --------------------- -----------------------
Код кестесі
А
|
Ә
|
Б
|
В
|
Г
|
Ғ
|
Д
|
Е
|
Ё
|
Ж
|
З
|
И
|
Й
|
К
|
Қ
|
Л
|
М
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
Н
|
Ң
|
О
|
Ө
|
П
|
Р
|
С
|
Т
|
У
|
Ұ
|
Ү
|
Ф
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
27
|
28
|
29
|
Х
|
һ
|
Ц
|
Ч
|
Ш
|
ъ
|
Ы
|
І
|
ь
|
Э
|
Ю
|
Я
|
30
|
31
|
32
|
33
|
34
|
36
|
37
|
38
|
39
|
40
|
41
|
42
|
Код кестесі арқылы жасырын сөзді жаз:
1,24,25,1,18,1____________________________
17,8,17,16,8,14,8,25_______________________
20,13,37,18,34,13,15______________________
14,38,25,1,22____________________________
Тапқырлықты дамытуға арналған ойындар
Мақсаты: Бұл ойындар баланың зейінін дамытуға арналған. Оған бірнеше оқушы қатысады. Балалар антоним-сөздермен танысады.
«БИІК-АЛАСА». Ойынның ережесі: Балалар шеңбердің бойымен жүреді. Жүргізуші былай дейді. “Қазір сендер қақпа арқылы өтесіңдер. Егер мен қақпа «биік» деп айтсам, осы қалыппен жүріп кете бересіңдер, ал егер «аласа» десем, еңкейесіңдер. Кім еңкеймесе, ойыннан шығады”.
«ЖЫЛДАМ-БАЯУ». Ойынның ережесі: Ойынның барысы алдыңғы ойындарға ұқсас құрылады. Балалар не жылдам, не баяу жүреді.
«ЫСТЫҚ-СУЫҚ» Ойынның ережесі: Балалар шеңбердің бойымен тұрады.. Жүргізуші: «ыстық» деген кезде дауысты осы ұғымға байланысты сөздерді, ал, «суық» деген кезде «суық» сөзімен мағыналас сөздерді айтады. Антоним сөздерді тез тауып айта алмаған оқушы ойыннан шығады.
Мұндай ойындарды мағынасы қарама-қарсы қос сөздерді қолдана отырып жалғастыруға болады: Мысалы: «ҚАРАҢҒЫ-ЖАРЫҚ», «АҚ-ҚАРА», «КӨҢІЛДІ-МҰНДЫ», және т.с.с.
Содан кейін балаларға нақты нысаналардың қарама-қарсылықтарын табуды ұсынып көріңіз: мысалы, уйді сала бастаған кезде ол қандай болады (аласа), және оны салып болғаннан кейін ол қандай болады (биік) және т.б.
ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ ПӘНІ БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР
«Ұшқан ұя» мәтініне байланысты тапсырма«Тест интерьвю»
р/с
|
Сұрақтар
|
Оқушыжауабы
|
1
|
Ақсақалдар деген кім?
|
|
2
|
Қымыз қай малдан алынады?
|
|
3
|
Сәлемдесудің тағы қандай түрін біледі?
|
|
4
|
Әдепті бала- қандай бала?
|
|
5
|
«Қызарақтап» деген сөздің мағынасын тап
|
|
6
|
«Ел тану» неден басталады?
|
|
Сәйкестендір
Аяқ қойдың түріҚаракөл қой ағаш табақАраз ренішҚаяу тату емес, өшАқтабан арғы аталарыАтатегі белгілі бір аттың жеке атыБаппен сана, ақыл,ойПарасат бұзақыТентек асықпай
Шығармашылық тапсырмалар
Берілген буындардан сөз құрап жаз.
қай
|
рім
|
сөз
|
шу
|
мыз
|
кө
|
і
|
ай
|
шік
|
же
|
бат
|
ран
|
ран
|
мақ
|
бе
|
ай
|
қы
|
май
|
«Ұйқасын тап»
---------------- күркіреп,
---------------- сіркіреп.
--------------- дүркіреп,
-------------- қыр түлеп.
«Адасқан сөздер»
Берілген іс-қимылдың қай аңға қатысты екенін сызықтармен көрсет.
Секірді түлкі
Алақ- жұлақ аю
Қорбаңдады қасқыр
үгіріп бақа
Ытқып- ытқып тышқан
Қуанып қоян
Сәйкестендір
Парыз мақтаншақДаңғой міндетҰзынсары ертегіТошала ат байлау үшін орнатылған түбірікҮйшік мәтінАтағаш қыста ет сақтайтынжеке үй
«Адасқан сөздер»
Жаңбыр жауғанда Жаңбыр басылғанда
Күн күркіреді Жарқырап күн шықтыҚара бұлт пайда болды Аспан шайдай ашылды Найзағай жарқылдады
Әдеби шығармалардың атын толықтырып жаз.
Жақсылардың_______________________________
Ауылға_____________________________________
Құстар_____________________________________
Достық_____________________________________
Құмырсқаның________________________________
Амангелді___________________________________
Дидактикалық ойындардың маңызы
Қай кезеңде де оқыту әдістерінің ішіндегі ең тиімді әдістердің бірі – ойын әдістері. Ойын теориясы өте ертеден-ақ дидактиканың маңызды саласы болып саналады. Көрнекті педагог В.Сухомлинский «Ойынсыз ақыл-ойдың қалыпты дамуы жоқ және олай болуы мүмкін емес» - деп, ойынның маңыздылығын атап көрсеткен. Ойын формасын қолдануда екі жақты дидактика байқалады: біріншіден - ойнау үшін білу, үйрену қажеттілігі; екіншіден - адамның ойнай отырып өзіндік білім алуы, өмір тәжірибесін жинақтау қажеттілігі.
Ойын кезінде баланың көңілі көтеріледі, өзіне деген сенімділігі артады, білімге алуға, оқуға ынта-ықыласын жетілдіреді. Оқыту барысында ойын тәсілін қолдануда мұғалімнің мақсаты айқын болу керек, ойын оқушылардың ерекшелігіне сай таңдап алынуы тиіс. Оқушының сабақта оқу материалын жақсы меңгеруінің бір айқын кепілі оның сөйлеу тілінің дамуына байланысты. Халқымыздың ежелден келе жатқан дәстүрлі жұмбақ, жаңылтпаш сияқты ойындары-тіл дамытудың әсерлі құралы.
Ойын түрлері мен тәсілдері сабақтың тақырыбы мен мазмұнына лайықтап таңдалып, қолданылуы керек. Мысалы, «ұшты» деген баяндауышы бар сөйлемдерді үйрету кезінде «Ұшты-ұшты» деген өздеріне белгілі ойынды ойнатуға болады. Бұл ойын оқушыларды сергітумен қатар, сөйлем мағынасын жете түсінуге көмектесіп, олардың ойлау қабілеттерін жетілдіре түседі.
«Әліппе» пәнін оқытуда екі сөзді сөйлемдер жасауға арнайы материалдар беріледі. Мысалы оқу құралдары (дәптер, сызғыш), жеміс-жидек аттары (алма, өрік, шие), көлік аттары (автобус, троллейбус) Бұлардан «Бұл –дәптер, Бұл-сәбіз, сәбіз-сары, Бұл – шие, Шие-қызыл, Мынау троллейбус» сияқты екі сөзді сөйлемдер құрастыруға болады. Сөйтіп, екі сөзді сөйемдер құрастырып айтуға төселген оқушыда «сөйлем» туралы біршама ұғым қалыптасады. Бұл кезде оқушының өзі үш, төрт сөзді сөйлемдерді сөйлеу тәжірибесін де ажырата білуге мүмкіндік жасайтын болады.
«Сөз» деген ұғым оқушыларға практикалық жолмен түсіндіріледі. Практикалық жолмен үйрету дегеніміз - ережесіз, баланың өз тәжірибесіндегі қабылданған білім негіздеріне сүйене отырып, нақты заттар мен суреттерді көрсету арқылы әңгімелесіп түсіндіру.
«Сөз» деген терминді білдіру оқушыларға таныс заттарды көрсетіп, лардың аттарын өздеріне атату арқылы тұсіндіріліп, әр сөйлемде неше сөз бар екенін анықтаумен бекітіледі.
Ойын түрлері сан алуан. Оларды қайталап ойната беру де жалықтырады. Әр ойынның өз жаңалығы болуы қажет. Сонда ғана оның дамытушылық маңызы болады. Ж.Аймауытов: «Баланың ынтасын арттыру үшін оқытылатын нәрседе бір жаңалық болу керек»,-дейді. Ендеше, оқытумен қатар тексерудің де түрлерін ауыстырса, бала ізденісі арта түседі.
Әрбір ұстаздың мақсаты – сабақты тартымды, әрі қызықты өткізу. Бұл мақсатты жүзеге асыруда оқытуда ойын элементтерін қолдану арқылы нәтижеге жетуге болады. Ойын түрінде ұйымдастырылған сабақ балаларға көңілді, жеңіл келеді.“Ой – ойыннан басталады” дегендей, танымдық ойындар баланың ойын жетілдіріп, сабаққа деген қызығушылығын арттырады.
“Моншақ”ойыны
Ойынның мақсаты: Жуан, жіңішке түбірлі сөздерді қайталау және ажырата білу.
Ойынның шарты: Қатты қағазға жуан және жіңішке түбірлі сөздерді жазу. Сыныпты екі топқа бөліп, қағазға жазылған сөздерді тарату. Белгіленген уақыттан кейін әр топ бір жуан, бір жіңішке түбірлі сөздерден жіпке моншақ тізулері қажет.
Қай топтың моншағы бірінші тізілсе, сол топ жеңеді.
Керекті сөздер: дәріхана, аурухана, дәрі, тамақ, астана, орман, кезекші, үзіліс, оқушы, өшіргіш, қалам, күнделік, көктем, қыс, балық, т. б.
“Қалалар” ойыны
Ойынның мақсаты: Буыннан сөз құрастырып, дұрыс жазуға дағдыландыру.
Ойынның шарты: Сыныпты екі топқа бөліп, тақтаға қала атауының кез келген буынын жазу. Қай топ дұрыс сөзді бірінші тапса, сол топ жеңеді.
Тапсырма үлгілері:
қар – Қарағанды
ас – Астана
алма – Алматы
тау – Көкшетау
рау – Атырау
кент – Шымкент.
“Сұрақ – жауап” ойыны
Ойынның мақсаты: Сұрақтарға дұрыс, әрі тез жауап беруге дағдыландыру.
Ойынның шарты: Сыныпты екі топқа бөлу. Әр топқа сұрақтардың жауаптары жазылған карточкалар тарату. Сұрақ оқылғаннан кейін оқушылар дұрыс жауабын көрсетеді. Қай топтың дұрыс жауаптары көп болса, сол топ жеңеді.
Сұрақтар:
1. Сөмкеде не жатыр?
2. Бір аптада неше күн бар?
3. Асханада кім бар?
4. Сыныпта неше терезе бар?
5. Қолда неше саусақ бар?
6. Жазда ауа райы қандай?
7. Бір тәулікте неше сағат бар?
8. Мектеп неше қабатты?
9. Күзде не сарғаяды?
Керекті сөздер: қалам, жеті, аспаз, үш, бес, ыстық, жиырма төрт, үш, жапырақ.
Достарыңызбен бөлісу: |