Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

369

реттесе, аралық ми сезім мүшелерін 

қи  қабығымен  байланыстырады. 

Бастың  шүйке  (желке)  бөліміне  ор- 

наласқан  мишық  денені  белгілі  бір 

күйде ұстап, бұлшық еттердің қозға- 

лыстарын  реттейді.  Ми  бағанасы- 

ның құрамдары эволюциялық даму- 

дың  төменгі  сатысында  тұрған  жа- 

нуарлардың  психикасы  үшін  елеулі 

орын алатын болса, жоғары сатыдағы 

жануарлар мен адамдардың өмірінде 

негізгі  рөлді  ми  қабығы  атқарады. 

Денеде болатын барлық құбылыстар- 

ды өз қарамағында ұстайтын ми қа- 

бығы  адамдарда  ерекше  жетілген.  

Адам  миының  күрділілігі  оның  кө- 

лемі  мен  ішкі  құрылымынан  жақсы 

байқалады.  Жоғары  сатыдағы  жа- 

нуарлар  мен  адам  миының  денеге 

байланысты  ара  салмағы  мына  тө- 

мендегідей:

Кит

Піл

Жылқы

Ит

Май-

мыл

Адам

1

20 000

1

500

1

400

1

250

1

100

1

46

МИ БИОТОКТАРЫ – күрделі жан 

қуаттарының  ми  жарты  шарларын- 

дағы  интеграциялық  құрылымының 

моделі. Мида бір-бірімен тығыз бай- 

ланыста қызмет ететін үш блок бар. 

Оның бірі – энергетикалық ми тону- 

сы  деп  аталады.  Бұл  сырттан  келіп 

түсетін ақпараттарды алғаш елеп-ек- 

шеп талдайтын блок. Екінші блокта 

сезім мүшелерінен (көру, есту, сипап 

сезу  және  т.б.)  алынған  ақпараттар 

өңделіп, сұрыпталып, әрі қарай сақ- 

тауға жағдай туғызады. Олар ми сы- 

ңарларының  желке  бөлігінде  орна- 

ласқан.  Адамның  ойлау,  қиял,  ес 

процестерінің  бір-бірімен  байланы- 

сына  аталмыш  блок  елеулі  рөл  ат- 

қарады.  Үшінші  блок  –  жан  қуат- 

тарының  (процестер)  ағысын  бағ- 

дарлап,  оларды  реттестіру,  басқару 

ісімен  айналысады.  Ол  ми  қабығы- 

ның  маңдай  бөлігінде  орналасқан, 

саналы  тіршіліктің  әртүрлі  себепте- 

рін  (мотив),  мақсат-мүдделерін,  іс-

әрекеттің  нәтижесін  байқаумен  де 

шұғылданады. Ми блоктарының қыз- 

метін  академик  А.Р.Лурия  негізін 

салған  нейропсихология  ғылымы 

зерттейді.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: