Тапсырманың орындалуын бағалау
Әрекет: Мәтінді түсіндіру
Код 1: Жауап С: Мың жылдан артық бойы Чад көлінің деңгейі төмендегеннен кейін
Код 0- Басқа жауаптар
КӨШЕТХАНА ӘСЕРІ
Мәтінді оқып, ғылыми дәлелдерді пайдалану, сұрақтарға жауап беріңдер.
КӨШЕТХАНА ӘСЕРІ: ШЫНДЫҚ ПА, ӘЛДЕ ОЙДАН ШЫҒАРЫЛҒАН БА?
Тірі ағзалардың өмір сүруі үшін энергия қажет. Жер бетіндегі өмірді қолдайтын энергия, өте ыстық болғандықтан, ғарышқа энергия шығаратын Күннен келеді. Осы энергияның титтей бөлігі Жерге жетеді.
Жер атмосферасы ғаламшардың бетін жауып жатқан көрпе секілді қызмет атқарады және оны ауасыз кеңістікте болуы мүмкін ауа айырмасынан қорғайды.
Күн шығаратын энергияның көп бөлігі жердің атмосферасы арқылы өтеді. Жер осы энергияның қайсыбір бөлігін сіңіріп алып, басқа бөлігі жер бетінен кері түседі. Осы түскен сәуленің бөлігін атмосфера сіңіреді.
Осының нәтижесінде жер бетіндегі орташа температура, егер атмосфера болмағанда болуы мүмкінге қарағанда жоғары болып табылады. Жер атмосферасы көшетхана ретінде қызмет етеді, содан барып «көшетхана әсері» термині туындаған. Көшетхана әсері жиырмасыншы ғасырда көбірек байқалатын болды деп есептейді.
Жердің орташа температурасының ұлғайғаны айғақ болып табылады. Газеттер мен басқа да мерзімдік баспа беттерінде жиырмасыншы ғасырдағы температура ұлғаюының басты себебі атмосфераға көмір қышқыл газының тасталуы болып табылады деп атайды.
Андрей есімді оқушы Жер атмосферасының орташа температурасы мен Жер атмосферасына көмір қышқыл газының тасталуы арасындағы ықтимал байланысқа қызығушылық білдірді.
Ол кітапханадан келесі екі кескінді тауып алды.
ЖЫЛДАР Жер атмосферасының орташа температурасы Көмір қышқыл газының тасталуы (жылына мың миллион тонн)
Андрей осы екі кескін негізінде Жер атмосферасының орташа температурасының ұлғаюы шын мәнінде көмір қышқыл газының ұлғаюына байланысты деп қорытынды жасады.
Жауап толығымен қабылданады:
Энергиямен, немесе Күн сәулесімен байланысты факторлардың бірі көрсетіледі.
Күннің жылы сәуле шығаруы, немесе жер орналасуының ықтимал өзгеруі.
Жерден түскен энергия. («Жер» деген сөзді білімгер ғаламшардың өзін емес, жердің беткі қабаты деп түсінеді деп болжанады).
Жер табиғатының жеке құрауыштарымен, немесе қоршаған орта ластануымен байланысты фактор көрсетіледі.
Ауадағы су булары.
Бұлттар.
Жанартау атқылауы.
Атмосфераның ластануы (газ, жанармай).
Лақтырынды газдар көлемі.
Фреондар.
Автокөлік саны.
ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН
Мəтінді оқып шығып, сұрақтарға жауап беріңдер.
2002 ЖЫЛДЫҢ 22 МАУСЫМДАҒЫ ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН
Солтүстік жарты шарда 2002 жылы 22 маусымда ең ұзақ күнді атап өтсе, Австралияда - ең қысқа күнді атап өтеді. Бұл күні Мельбурнда*, Австралияда, Күн 7 сағат 36 минутта шығып, 17 сағат 08 минутта батады, жəне толық жарық күннің ұзақтығы 9 сағат 32 минутты құрайды. Осы жылы Австралияда 22 желтоқсанда ең ұзақ күн болады. Күн бұл күні 5 сағат 55 минутта шығып, 20 сағат 42 минутта батады, ал толық жарық күннің ұзақтығы 14 сағат 47 минутты құрайды. Астрономиялық қоғамның Президенті Перри Влахос мырза, Солтүстік жəне Оңтүстік жарты шарларындағы жыл мезгілдерінің ауысу құбылысы, жер өсінің 23 градусқа иілуімен байланысты екенін айтты. *Мельбурн – шамамен 38 оңтүстік кеңістігінде орналасқан Австралиядағы қала.
Достарыңызбен бөлісу: |